مطالعه خصوصیات زراعی توده های محلی زیره سبز در شرایط کاربرد مقادیر مختلف نیتروژن

یافته های نوین کشاورزی

مقاله 1، دوره 2، شماره 3 (بهار 1387) 7، اردیبهشت 1387، صفحه 213-223   

نوع مقاله: علمی پژوهشی

نویسندگان

محمدعلی افشاری^{* 1}؛ مجید ولدآبادی²؛ جهانفر دانشیان²؛ احمد اکبری نیا²

¹کارشناس ارشد زراعت دانشگاه آزاد اسلامی واحد تاکستان

²استادیار دانشگاه آزاد اسلامی واحد تاکستان

چکیده

به منظور بررسی اثر مقادیر مختلف نیتروژن بر عملکرد بذر، اجزای عملکرد و اسانس بذور محلی زیره سبز ایرانی، آزمایشی در سال زراعی84- 85 در مزرعه تحقیقاتی مرکز آموزش کشاورزی قزوین اجرا گردید. طرح آزمایشی مورد استفاده، کرت های خرد شده در قالب بلوک های کامل تصادفی با چهار تکرار بود. تیمارهای مقادیر نیتروژن 30، 60 ، 90 و120 کیلوگرم در هکتار معادل 65 ،130، 195 و260 کیلوگرم اوره در هکتار در کرت های اصلی و بذر توده ای محلی زیره سبز تهیه شده از اسفراین، بجنورد و سبزوار درکرت های فرعی قرار داده شدند. نتایج نشان داد که با کاربرد 120 کیلوگرم نیتروژن در هکتار بالاترین عملکرد دانه به میزان 801 کیلوگرم در هکتار،  عملکرد اسانس به میزان 99/16 کیلوگرم در هکتار، ارتفاع بوته 59/19 سانتی متر و تعداد دانه در متر مربع 19400 عدد به دست آمد. بیشترین تعداد شاخه فرعی در بوته با متوسط 79/2 شاخه مربوط به تیمار90 کیلوگرم نیتروژن در هکتار بود. در حالی که بالاترین شاخص برداشت به میزان 08/45 درصد به تیمار مصرف 30 کیلوگرم نیتروژن درهکتار تعلق داشت. بذر محلی اسفراین با عملکرد دانه 6/765 کیلوگرم در هکتار، شاخص برداشت 25/45 درصد و 52/2 درصد اسانس بیشترین شاخص ها را در بین سایر بذور محلی دارا بود. بالاترین ارتفاع بوته 36/19 سانتی متر مربوط به بذر محلی سبزوار و بیشترین عملکرد بیولوژیک مربوط به بذر محلی بجنورد بود. بذر محلی اسفراین با کاربرد 90 کیلوگرم در هکتار نیتروژن با تولید 828  و3/20 کیلوگرم در هکتار به ترتیب عملکرد میوه و اسانس مناسب ترین تیمار آزمایشی بود.

کلیدواژه‌ها

زیره سبز؛ نیتروژن؛ شاخص برداشت؛ عملکرد دانه؛ اسانس

مراجع

1- احترامیان، ک. 1381. تأثیر سطوح مختلف کود نیتروژن و تاریخ کاشت بر عملکرد و اجزاء عملکرد زیره سبز در منطقه کوشکک استان فارس. پایان نامه کارشناسی ارشد مدیریت مناطق بیابانی دانشگاه شیراز

2- اخوان، م. و خاوری، س. 1378. بررسی توده های محلی زیره سبز ایران از نظر خصوصیات مورفولوژیکی رشد و عملکرد و امکان دستیابی به توده های مقاوم به بیماریهای فوزاریوم. گزیده از مجموعه مقالات اولین همایش ملی زیره سبز .صفحه 38

3- اکبری نیا، ا.، قلاوند، ا.، سفیدکن، ف.، رضایی، م. ب.  و شریفی عاشورآبادی، ا. 1382. بررسی  تاثیر کود های شیمیایی، دامی و تلفیقی بر عملکرد و میزان اسانس دانه گیاه دارویی زنیان. پژوهش و سازندگی، 16(4):42-32.

4- امین پور، ر. و موسوی، س. ف. 1373. اثرات تعداد دفعات آبیاری بر مراحل نمو، عملکرد و اجزاء عملکرد زیره سبز. مجله علوم کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه صنعتی اصفهان. 1: 7-1.

5- بالندری، ا. و رضوانی مقدم، و. 1373. گردآوری و بررسی خصوصیات بوتانیکی توده های محلی زیرخ سبز ایران. انتشارات سازمان پژوهش های علمی و صنعتی ایران- پژوهشکده خراسان. زیره سبز فناوری تولید و فراوری. صفحه 84-92.

6- جواهری، ع. 1378. بررسی و مطالعه اثر تراکم و سطوح مختلف کود نیتروژنه بر روی رشد و عملکرد زیره سبز در منطقه جیرفت. پایان نامه کارشناسی ارشد دانشگاه آزاد اسلامی واحد جیرفت.

7- خاوری، ا. و کریمی شهری، پ. 1383. بررسی توده های محلی زیره سبز ایران از نظر خصوصیات مورفولوژیکی رشد و عملکرد و امکان دستیابی به توده های مقاوم به بیماریهای فوزاریوم. مجموعه مقالات اولین همایش ملی زیره سبز .صفحه 38.

8- فیض آبادی، ز. 1367. زراعت زیره سبز در استان خراسان. سمینار دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد. زیره سبز فناوری تولید و فراوری. صفحه 83-84.

9- صادقی، ب. و راشد محصل،  م. ح. 1370. اثر مقادیر ازت و آبیاری در تولید زیره سبز. انتشارات سازمان پژوهشهای علمی و صنعتی ایران- پژوهشکده خراسان. صفحه 77-80.

10- فتوت، ا. 1371. اثر عناصر غذایی گیاه ازت، دفسفر و پتاسیم (NPK) بر عملکرد زیره سبز. انتشارات سازمان پژوهشهای علمی و صنعتی ایران- پژوهشکده خراسان. زیره سبز فناوری تولید و فراوری.

11 - کافی، م. 1372. مطالعه اثر مقادیر مختلف بذر بر عملکرد زیره سبز در شرایط دیم و آبی انتشارات سازمان پژوهشهای علمی و صنعتی ایران- پژوهشکده خراسان. زیره سبز فناوری تولید و فراوری. صفحه 89.

12- کریمی، پ. 1368. بررسی شیمیایی اسانس های گیاهان تیره جعفری.پایان نامة دورة دکتری. انتشارات دانشکده داروسازی تبریز. زیره سبز فناوری تولید و فراوری. صفحه 75.

13- ملافیلابی، ع. 1377. تأثیر سطوح مختلف کود از ته بر شاخص های فیزیولوژیکی رشد و اجزاء عملکرد زیره سبز. چکیده مقالات پنجمین کنگره زراعت و اصلاح نباتات ایران- کرج. چاپ و نشر آموزش کشاورزی (معاونت آموزش و تجهیز نیروی انسانی تات). زیره سبز فناوری تولید و فراوری. صفحه 77.

14- ناصری پوریزدی، م. ت. 1370. بررسی اثر NPK  بر رشد و عملکرد زیره سبز. پایان نامه کارشناسی ارشد زراعت دانشکده کشاورزی دانشگاه تربیت مدرس. زیره سبز فناوری تولید و فراوری.

15-Bist, L. D., Kewaland, C. S. andSobran, S. 2000. Effect of planting geometry and level of nitrogen on growth and yield quality of European dill(Anethum gravolens).J.Hort.57:351-355.

16- Champawat, R. S. and Pathak, V. N. 1988. Role of nitrogen, phophorus and potassium fertilizers and organic amendments in cumin (Cuminum Cyminum L.) with incitel by Fusarium oxysporum. F. Sp. cumin . Indian J. Agric. Sci. 58(9): 728 – 730.

17-Chaudhary, G. R. and Gupta, O. P. 1991. Response of cumin (Cuminum cyminum) to nitrogen application,weed control and sowing methods.Indian Journal Of Agronomy 36(Suppl): 212-216.

18- Chandhary, G. R. 1989. Effect of nitrogen level and weed control on weed competition, nutrient uptake and qualiy of cumin. (Cuminum Cyminum L.) Indian J. of Agric. Sci. 59(6): 397-399.

19. Dhayal, L. S., Bhargava, S. C. and Mahala, S. C. 1999. Studies on variability in cumin (Cuminum cuminum L.) on normal and saline soil. Journal of Spices and Aromatic Crops 8: 197-199

20- Doval, S. L., Mathur, R. S. and Koohhwak, R.K. 1984. Cultivation of cumin in Rajasthan. indian Journal  of Agron. 37: 620-624.

21-E1-Ballal, A. S. I. 1987. Cryptic  polymorphism  of  sex  expression  in  cumin  (Cuminum  cyminum  L.). Acta  Horticulture, 20: 197-207.

22-Jangir, R. P. and Singh R. 1996. Effect of irrigation and nitrogen on seed yield of cumin (Cuminum cyminum). Indian Journal of Agronomy 41(1): 140-143. Main Spice Res. Station, GAU, Jagudan 382 710, India 

23- Jiao, X. and Sum, J. 1990. Studies on chemical composition of volatile oil from seed of Cuminum cyminum L. Acta Botanica Sinica. 32: 372-375.

24- Niazi, M. H. and Raja, M. R. 1971. Effect of NPK on the yield of white zeera (Cuminum Cyminum L.).J. Agric. Research. 9(2): 124-127.

25- Sefa, S. 1986. Nitrogen and phosphorus requirements of cumin growth under dry and irrigated conditions in eskise hir province. Hort. Abs. 58:331.