ارزیابی پتانسیل کنترل بیولوژیک گونه های Trichoderma بر علیه بیماری پوسیدگی یقه توتون در استان مازندران

یافته های نوین کشاورزی

مقاله 4، دوره 2، شماره 3 (بهار 1387) 7، اردیبهشت 1387، صفحه 253-270   

نوع مقاله: علمی پژوهشی

نویسندگان

سید افشین سجادی^{* 1}؛ هدی عاصمی²

¹کارشناس ارشد بیماری شناسی گیاهی مرکز تحقیقات و آموزش توتون تیرتاش بهشهر

²دانشجوی دکتری رشته حشره شناسی کشاورزی دانشگاه آزاد اسلامی واحد اراک

چکیده

با توجه به قابلیت بالای قارچ تریکودرما در کنترل بیولوژیک بسیاری از عوامل بیماریزا، جداسازی و شناسایی گونه‎های تریکودرمای خزانه‎های توتون استان مازندران انجام شد. جداسازی قارچ‎ها با استفاده از محیط کشت انتخابی داوه و محیط های عمومی CMA , PDA ,WA به روش کشت سوسپانسیون خاک انجام شد. بعد از خالص سازی نمونه‎های جدا شده، با استفاده از ویژگی‎های ماکرومورفولوژیکی و میکرومورفولوژیکی اندام‌هایی از قبیل کنیدیوفورها، فیالیدها و فیالوسپورها براساس کلیدهای شناسایی معتبر اقدام به شناسایی گونه‎ها گردید. از میان 72 نمونه خاک، 60 جدایه به عنوان جنس تریکودرما شناسایی شد. قارچ‎های آنتاگونیست در کشت متقابل (Dual culture) روی محیط کشت PDA باعث کاهش و جلوگیری از رشد قارچ بیماریزا  (Sclerotinia sclerotiorum)شدند. میزان بازدارندگی از رشد میسلیوم قارچ بیماریزا با گونه‎های مختلف تریکودرما یکسان نبود و حداقل 25/51 و حداکثر 94 درصد ثبت گردید.گونه‎های مختلف تریکودرما که شناسایی شده شامل:      T . harzianum , T. citrinoviride , T. longibrachiatum T. koningii , T. virens, T. atroviride و T. ghanense  بودند. بررسی تاثیر قارچ تریکودرما در جلوگیری از بیماری پوسیدگی یقه توتون در گلخانه نشان داد که جدایه های Tr6a، Tr9b،Tr102  و Tr29-1 به ترتیب 5/87، 5/81، 25/56 و75/68 درصد بیماری را کنترل کردند. همچنین این جدایه‌ها موجب افزایش ارتفاع، وزن تر و خشک اندام‌های هوایی بوته در حضور قارچ عامل بیماری شدند.

کلیدواژه‌ها

توتون؛ کنترل بیولوژیکی؛ گونه‌های تریکودرما؛ Sclerotinia sclerotiorum

مراجع

1- اشرفی زاده، آ.، اعتباریان، ح. و زمانی زاده، ح. 1384. ازیابی جدایه های Trichoderma برای کنترل بیولوژیکی بیماری پژمردگی فوزاریومی خربزه. . فصلنامه علمی- پژوهشی بیماریهای گیاهی.  شماره های1. جلد 41. صفحه 58-39.

2- اکبری کیارودی، س. ل.، نیک نژاد کاظم پور، م.، الهی نیا،  س. ع. و خداپرست، س. الف. 1384. تاثیر باکتریهای آنتاگونیست رویSclerotinia sclerotium  عامل کپک سفید کلزا. فصلنامه علمی- پژوهشی بیماریهای گیاهی.  شماره های3. جلد 41. صفحه 328-307.

3- افشاری آزاد، ه.، چگینی، م. و باغبانی مهماندار، ف. 1385. مطالعه توان بیماریزایی جدایه های قارچ S.sclerotiorum عامل پوسیدگی سفید ساقه کلزا. خلاصه مقالات هفدهمین کنگره گیاهپزشکی ایران. 509 صفحه. 

4- امیرصادقی، س.، شریفی تهرانی، ع. و حجارود، ق. 1371. اثرات چندین قارچکش و قارچ آنتاگونیست(Trichoderma spp) بر روی بیماری اسکلروتینیای بادمجان(S.sclerotiorum). پایان نامه کارشناسی ارشد ارائه شده به دانشکده کشاورزی کرج.دانشگاه تهران. 201 صفحه.

5- بهبودی،‌ ک.، شریفی تهرانی، ع.، حجارود، ق. و زاد، ج. 1384. اثرات آنتاگونیستی گونه های Trichoderma spp. روی قارچ Phytophthora capsici، عامل پوسیدگی ریشه و طوقه فلفل. فصلنامه علمی- پژوهشی بیماریهای گیاهی.  شماره های3. جلد 41. صفحه 362.-345.

6-  سجادی، س. الف.، بهبودی،‌ ک.، عاصمی، ه. و نجفی، م. 1385. جداسازی و شناسایی گونه های مختلف تریکودرما از سطح خزانه های توتون استان مازندران و گلستان. کارنامه پژوهشی دخانیات تیرتاش. 374 صفحه.

7- صارمی، ح.، پیغامی، الف. و پژوهنده، م. 1381. اصول قارچ شناسی. ترجمه کتاب سی. جی. آلکسوپولوس، سی. دبلیو. میمس و ام. بلک ول. جهاد دانشگاهی مشهد. 696 صفحه.

8- ضیایی مهرجویی، ج. 1377. توصیه هایی در مورد کشت توتون بارلی. شرکت دخانیات ایران. 252 صفحه.

9- ظفری، د.، ارشاد، ج.،  زارع،  ر. و علیزاده، ع. 1381. تحقیقی در زمینه شناسایی گونه های Trichodermaدر ایران. فصلنامه علمی- پژوهشی بیماریهای گیاهی.  شماره های 1و2 جلد 38. صفحه 45-21.

10- ظفری، د. 1382. مطالعه تاکسونومی جنس تریکودرما در ایران در ایران. دانشگاه تربیت مدرس، دانشکده کشاورزی.193 صفحه.

11- مرآت، الف.، میر حسینی مقدم، س. ع. و روحانی، ح. 1379. بررسی اثر آنتاگونیستی گونه هایی از تریکودرمای توتستان های استان گیلان بر روی قارچ S.sclerotiorum، عامل خشکیدگی سر شاخه ها و جوانه های درختان توت. خلاصه مقالات چهاردهمین کنگره گیاهپزشکی ایران. 402 صفحه.

12- مهتابی، ر.، رستمکلایی مطلق، س.، گودرزیان، ن.، روحانی، ح. و براری، ح. 1380. بررسی امکان کنترل عوامل بیماریزایی اسکلروتینیا، رایزوکتنیا و پیتیوم با استفاده از ماده بیولوژیک تریکودرمین بی در شرایط گلخانه. کارنامه پژوهشی دخانیات تیرتاش. 231 صفحه.

13-Abawi, G. S. and Grogan, R. G. 1979. Epidemiology of diseases caused by Sclerotinia species. Phytopathology. 69(8). 899-904

14-Bissett, J. 1984. Arevision of the genus Trichoderma . I. section Longibrachiatum.Sect. nov. Canadian journal of Botany62: 224-931. 

15-Bissett, J. (1991-a). Arevision of the genus  Trichoderma . II . Infrageneric classification. Canadian Journal of Botany 69:2357-2372.

16-Bissett, J. (1991-b). Arevision of the genus  Trichoderma . T11. Section Pachybasium. Canadian Journal of Botany 69:2373-2417.

17-Bissett, J. (1991-c). Arevision of the genus  Trichoderma . 17. Additional notes on Section longibrachiatum. Canadian Journal of Botany 69:2418-1420.

18-Bissett, J. 1992. Trichoderma atroviride. Canadian Journal of Botany. 70: 639-641.

19-Dennis, C. and Webster, J. 1971. Antagonistic properties of species-groups of Trichoderma(II. Production of volatile antibiotics). Trans. Br. Mycol. Soc. 57: 41-48.

20-Diby, P., Saju, K. A., Jisha, P. J., Sarma, G. R., Kumar, A. and Anandaraj, M. 2005. Mycolytic enzymes produced by pseudomonas fluorescens and Trichoderma spp. Against pseudomonas  capsici, the foot rot phathogen of black pepper (Piper nigrum l.). Indian phytopath., 54(4). 11pp.

21-Gams, W. and Bissett, J. 1998. Morphology and identification of Trichoderma. In Trichoderma and Gliocladium (eds C. P. Kubick and G.E. Harman). Vol 1. 3-34 pp. Tayler & Francis, London, UK.

22-Howell, C. R. 2003. Mechanisms employed by Trichoderma species the Biological control of plant Diseases: The History and Evolution of current concepts. Plant Disease. 86-104-10. pp.

23- Jones, D., Gordon, AH. and Bacon, J. S. D. 1974. Cooperative action by endo and exo-o-(1-3) glucanase from parasitic. Fungi in the degradation of cell wall glucans of. Biochem. J. 140: 47-55pp.

24-Kohn, L. M. 1979. De limitation of economically important plant pathogenic Sclerotinia species. Phytopathology. 69: 881-886.

25-Kucuk, C. and Kivanc, M.  2003. Isolation of Trichoderma spp. And determination of Their antifungal, biochemical and physiological features. Turk J Biol.27. 247- 253pp.

26-Kucuk, C. and Kivanc, M. 2004. In vitro antifungal activity of strains of Trichoderma harzianum. Turk J Biol.28:111-115pp.

27-Kucuk , C. and Kivanc, M. 2005. Effect of formulation on the viability of biocontrol agen, Trichoderma harzianum conidia. Africa Journal of Biotechnology.4(5).483-486pp.

28-Lucas, G. B. 1975. Disease of Tobacco,3^rd edition,Biological Associates              

 consulting,Releight,North carolina.621pp.

29-Luo, K., Ren, X. J., Zhou, O, Y., Vhen. and Yang, Y. 1990. Study of parasitic fungi on sclerotia of Sclerotinia sclerotium. Rev. Plant Pathology. 68: 14

30-Purdy, L. H. 1979. Sclerotinia sclerotium: History, Diseases and symptomatology, host range, geographic distribution, and impact. Phytopathology. 69(8). 875-880.

31-Moussa, T.  A.  A. 2002. Studies Sclerotinia sclerotium on Biological of sugarbeet pathogen Rhizoctonia solani Kuhn. Journal of Biological Sciences. 2(12): 800-804. pp.

32-Radwan, M. B., Fadel, A. M. and Mohammad, I. A. M. 2006. Biological control of Sclerotiorum rolfsii by using indigenous Trichoderma spp. Isolates from Palestine.Hebron University Research Journal. 2(2)27-47pp.

33-Rifai, M.  A. 1969. A revision of the genus Trichoderma. Mycological paper. 116:1-56.

34-Windham, M. T., Elad, Y. and Baker, K. 1986. A mechanism for increased plant growth incluced by Trichoderma spp. Phytopathology. 6: 518-521.

35-Yedidia, I., Srivastva, A. K,, Kapulnik, y. and Chet, I. 2001. Effect of Trichoderma  harzianum on microelement concentrations and increased growth of cucumber plants. Plant Soil. 235-242.

36-Zeppa, G., Allengron, G., Barbeni, M. and Guarda, P. A. 1991. Variability in the production of volatile metabolites by Trichoderma  viride. Rev. Plant Pathology. 70(8): 604.