بررسی تأثیر تراکم بوته بر خصوصیات مرفولوژیکی و عملکرد دانه ژنوتیپ های سویا در استان مرکزی

یافته های نوین کشاورزی

مقاله 1، دوره 2، شماره 2 (زمستان 1386) 6، بهمن 1386، صفحه 107-115   

نوع مقاله: علمی پژوهشی

نویسندگان

مجید آنجفی^{* 1}؛ امین فرنیا²

¹کارشناس ارشد زراعت دانشگاه آزاد اسلامی واحد بروجرد

²عضو هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد بروجرد

چکیده

به منظور بررسی تأثیر تراکم کاشت بر خصوصیات مرفولوژیکی و عملکرد دانه ارقام سویا در استان مرکزی، آزمایشی در سال 1386 در مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی اراک انجام شد. آزمایش به صورت اسپلیت پلات در قالب طرح بلوک­های کامل تصادفی با سه تکرار انجام شد. عامل اصلی تراکم در چهار سطح 16=D₁، 22=D₂، 28=D₃ و 34=D₄ بوته در مترمربع و عامل فرعی شامل رقم ویلیامز=V₁ و لاین جدید L₁₇=V₂بود. نتایج آزمایش نشان دادند اثر تراکم بر تعداد شاخه فرعی، تعداد غلاف در شاخه فرعی، تعداد غلاف در بوته ووزن هزاردانه در سطح 1 درصد و عملکرد دانه در سطح 5 درصد معنی­دار و سایر صفات معنی­دار نشد. اثرات متقابل تراکم در رقم روی وزن هزاردانه و عملکرد به ترتیب در سطح 1و 5 درصد معنی­دار و بر روی سایر صفات معنی­دار نشد. تراکم D₄ با 3880 کیلوگرم در هکتار بیشترین و تراکم D₁با 3350 کیلوگرم کمترین عملکرد دانه را داشتند. لاین L₁₇ با میانگین عملکرد 3980 کیلوگرم در هکتار نسبت به رقم ویلیامز با 3590 کیلوگرم برتری نشان داد. بالاترین عملکرد بهدست آمده مربوط به لاین L₁₇در تراکم D₄ معادل 4490 کیلوگرم در هکتار و کمترین آن از رقم ویلیامز در تراکم D₁ معادل 3010 کیلوگرم بود. بالاترین وزن هزاردانه تراکم­های مورد آزمایش مربوط به D₁ معادل 32/158 و کمترین آن از تراکم D₄ معادل 66/145 گرم به دست آمد. تراکم D₁ با میانگین تعداد 3/3 بیشترین و تراکم D₄ با میانگین 48/1 کمترین تعداد شاخه فرعی را داشتند. همچنین تراکم D₁ دارای بیشترین غلاف در شاخه فرعی معادل 51/6 و تراکم D₄دارای کمترین غلاف در شاخه فرعی معادل 33/4 بود. همین تراکم با میانگین تعداد 5/42 بیشترین و تراکم D₄ کمترین تعداد غلاف در بوته معادل 41/21 را داشتند. بنا بر نتایج حاصله، با افزایش تراکم میزان عملکرد هر دو رقم مورد آزمایش افزایش یافت ولیکن لاین L₁₇ در تراکم 34 بوته در مترمربع با تولید 4490 کیلوگرم بذر در هکتار برتری نشان داد.

کلیدواژه‌ها

سویا؛ تراکم؛ رقم؛ استان مرکزی

مراجع

- دادیان، ع. 1382. بررسی تأثیر دور آبیاری و تراکم گیاه بر دو رقم سویا در استان مرکزی. پایان­نامه کارشناسی ارشد رشته زراعت دانشگاه آزاد اسلامی، ورامین.  

2- رحیمیان، ح. و بنایان، م. 1375. مبانی فیزیولوژیکی اصلاح نباتات (ترجمه). انتشارات جهاد دانشگاهی دانشگاه مشهد. چاپ اول.

3- گنجعلی، ع. و مجیدی­هروان، ا. 1378. اثر الگوی کاشت و تراکم بوته بر عملکرد، اجزای عملکرد و خصوصیات ظاهری سویا رقم ویلیامز در کرج. مجله نهال و بذر. جلد 15 شماره 2، ص 155-142.

4- مجنون­حسینی، ن. و یزدی­صمدی، ب. 1377. اثر تراکم بوته بر عملکرد و اجزای عملکرد دانه سویا. مجله نهال و بذر. جلد 14 شماره 3، ص 28-20.

5- محمدی، ا. 1378. گزارشات پژوهشی تحقیقات دانه­های روغنی. مرکز تحقیقات کشاورزی مغان. ص 24-22

6– مؤدب­شبستری، م. و مجتهدی، م. 1369. فیزلوژی گیاهان زراعی (ترجمه) انتشارات مرکز نشر دانشگاهی. چاپ اول. 

 

7- Ablett, G. R.,  Schleihauf, J. C. and Mclaren, A. D. 1984. Effect of row width and  population on soybean  yield in south western  Ontario. Can . J. of Plant Sci. 64: 9-15.

8- Boquet, D. J.  1990.  Plant Population density and row Spacing effects on soybean at post – optimal planting  dates. Agron. J., 82: 29-64.

9-‍Copper,  R. L. 1977. Response of Soybean Cultivars to narrow rows and planting dates under Weed–Free conditions. Agron. J., 69: 89 -92.

10- Duncan, W. G.  1986. Planting patterns and soybean yields. Crop Sci.  26: 584 -588.

11- Egli,  D.  B. 1988. Alteration in plant growth and dry matter distribution in soybean. Agron. J. 80: 86-90. 

12- Egli,  D.  B.  and UY, Z. 1991. Crop growth rate and seed per unit area in soybean. Crop Sci., 31: 439-441.

13- Fredrick, J.  R., Baver P. J., Busscher W. U. and Cutcheon, Mc. 1998. Tillage management for double cropped. Crop Sci.,  972: 387-391.

14- Ikeda, T. 1992. Soybean planting patterns in relation to yield and yield components. Agron. J. 84: 923-926.

15-Jon, O. and Baldock, J. 1981. Legume and mineral N effects on corp yield in several crop sequences on the missisipi vally. Agron. J. 73:885- 890.

16-Olson  R. A. and Kurtz L. T. 1982. Crop N requirements, utilization and fertilization. Agron. J. 22: 567-604.

17- Patterson T. G. and Larue T. A. 1983. Nitrogen fixation by soybean: seasonal and cultivar effects, and comparison of estimates. Crop Sci., 23: 488-492.

19-Shibles R. M, and webber C. R. 1995. Leaf area solar radiation interception and dry matter production by soybean. Crop Sci., 5: 575-577.

20-Wilcox R. 1987. Soybeans production and uses. American society of  agronomy , lnc .