تغییرات عملکرد ماده خشک و برخی از اسمولیت‌ها و عناصر در ژنوتیپ‏ های گندم (Triticum aestivum L) تحت تنش کم‌آبی

اکوفیزیولوژی گیاهان زراعی

مقاله 2، دوره 9، 3(35) پاییز، آبان 1394، صفحه 353-370   

نوع مقاله: علمی پژوهشی

نویسندگان

نصیبه توکلی^{* 1}؛ علی عبادی خزینه²؛ حوریه توکلی¹

¹دانشجوی دکتری فیزیولوژی گیاهان زراعی، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل

²دانشیار گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل،

چکیده

به منظور بررسی تغییرات برخی اسمولیت­ ها و میزان عناصر در ژنوتیپ­ های گندم تحت تنش کم ­آبی، آزمایشی گلخانه ­ای به­ صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار در دانشکده علوم کشاورزی دانشگاه محقق اردبیلی اجرا شد. فاکتورهای آزمایش شامل سه سطح تنش کم آبی (85% (شاهد)، 60% و 35% ظرفیت زراعی) و پنج ژنوتیپ گندم (میهن، C-88D-7، C-88D-17، C88D-19 و C88D-20) بودند. نتایج نشان داد که با افزایش شدت تنش کم ­آبی، میزان پتاسیم کاهش ولی عناصر سدیم، فسفر و همچنین اسمولیت هایی مانند پرولین و قندهای محلول به طور معنی­ داری افزایش یافتند. با این حال، کمبود آب، میزان پروتئین کل را در ژنوتیپ ­هایC-88D-19 ، C-88D-17 وC-88D-20  و کلسیم را در رقم میهن و ژنوتیپ C-88D-19  کاهش داد. درحالی ­که تاثیر کم آبی بر سایر ژنوتیپ­ ها منجر به افزایش این صفت­ ها شد. به­ طوری­ که، پروتئین کل در رقم میهن و ژنوتیپ C-88D-7 و میزان کلسیم در C-88D-20،C-88D-17  و C-88D-7 با تشدید تنش افزایش یافت. به نظر می­ رسد در میان ژنوتیپ­ های مورد بررسی، رقم میهن و ژنوتیپ­ های C-88D-17 وC-88D-19  دارای مقاومت نسبی به تنش در شرایط گلخانه ­ای می ­باشند. همچنین، از آن­ جایی که ژنوتیپ C-88D-20 تحت تاثیر تنش کمترین تجمع پرولین و عملکرد ماده خشک را نسبت به سایر ژنوتیپ ­ها تولید کرده و کاهش انباشت قندهای محلول و پروتئین کل هم در آن مشاهده شدند، به نظر می­ رسد این ژنوتیپ نسبت به سایر ژنوتیپ­ ها به تنش کمبود آب حساس باشد.

کلیدواژه‌ها

پرولین؛ ژنوتیپ‌های گندم؛ کم آبی؛ عناصر