ارزیابی صفات کمی و کیفی کلون های پیشرفته و ارقام تجاری سیب زمینی با استفاده از مدل های GGE Bi-plot و AMMI

اکوفیزیولوژی گیاهان زراعی

مقاله 3، دوره 8، 2(30) تابستان، تیر 1393، صفحه 149-164   

نوع مقاله: علمی پژوهشی

نویسندگان

داود حسن پناه^{* 1}؛ حسن حسن آبادی²

¹استادیار پژوهش مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان اردبیل

²عضو هیئت علمی موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر

چکیده

به منظور ارزیابی صفات کمی و کیفی و پایداری عملکرد غده قابل فروش 13 کلون امیدبخش سیب ­زمینی همراه با سه رقم تجاری (آگریا، مارفونا و لیدی ­رزتا) به عنوان شاهد، آزمایشی براساس طرح بلوک‌های کامل تصادفی با چهار تکرار در ایستگاه تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی اردبیل طی سال­ های 1390 و 1391 اجرا گردید. در طی دوره رشد و پس از برداشت، صفات تعداد ساقه اصلی در بوته، ارتفاع بوته، تعداد و وزن غده در بوته، عملکرد کل غده و قابل فروش، درصد ماده خشک، تیپ پخت، حفره‌ای شدن مرکز غده، رنگ داخلی غده و تغییر رنگ گوشت غده خام پس از 24 ساعت اندازه ­گیری شدند. نتایج تجزیه واریانس مرکب صفات کمی مورد ارزیابی نشان داد که بین کلون ­های امیدبخش از لحاظ صفات عملکرد غده کل و قابل فروش، تعداد و وزن غده در بوته، ارتفاع بوته، متوسط وزن غده، تعداد ساقه اصلی در بوته و درصد ماده خشک و اثر متقابل کلون × سال از لحاظ صفات عملکرد غده کل و قابل فروش، تعداد و وزن غده در بوته اختلاف معنی­ دار وجود دارد. کلون ­های 7-396151، 5-397008، 8-397015، 2-397008 و 4-994001 دارای عملکرد غده کل و قابل فروش، تعداد و وزن غده در بوته و متوسط وزن غده بیشتری بودند. این کلون ­ها دارای غده­ های یکنواخت متوسط تا بالا، رنگ پوست زرد، رنگ گوشت زرد و سفید، شکل غده گرد تخم ­مرغی و گرد، عمق چشم سطحی تا متوسط، بدون زنگ، حفره و شکاف داخل غده، رسیدگی متوسط دیررس و درصد ماده خشک متوسط تا بالا نسبت به ارقام (شاهد) و سایر کلون ­ها بودند. در این آزمایش، مدل­ های GGE Bi-plot و AMMI روشی مناسب برای گزینش همزمان عملکرد غده قابل فروش و پایداری تشخیص داده شدند و توانستند کلون­ های 2-397008، 5-397008 و 4-994001 را به عنوان کلون­ های پایدار با عملکرد غده قابل فروش بالا انتخاب نمایند.

کلیدواژه‌ها

Solanum tuberosum؛ پایداری عملکرد؛ روش GGE Bi-plot و AMMI