ارزیابی مدل‌‌‌های رگرسیونی برای توصیف واکنش جوانه‌زنی به دما در عدس (Lens culinaris Medik)

اکوفیزیولوژی گیاهان زراعی

مقاله 9، دوره 8، 2(30) تابستان، تیر 1393، صفحه 229-242   

نوع مقاله: علمی پژوهشی

نویسندگان

سمانه رهبان¹؛ قربانعلی رسام^{* 2}؛ بنیامین ترابی³؛ اصغر خوشنود یزدی²

¹دانشجوی کارشناسی ارشد دانشکده کشاورزی شیروان، دانشگاه فردوسی مشهد

²عضو هیات علمی دانشکده کشاورزی شیروان، دانشگاه فردوسی مشهد

³عضو هیات علمی دانشکده کشاورزی، دانشگاه ولیعصر رفسنجان

چکیده

این تحقیق با هدف تعیین دماهای کاردینال و ساعت بیولوژیک مورد نیاز برای جوانه‌زنی عدس با استفاده از مدل‌های رگرسیون خطی و غیرخطی انجام گرفت. برای این منظور آزمایشی در اتاقک رشد به‌صورت کرت‌های خرد شده در قالب طرح کاملاً تصادفی با چهار تکرار اجرا گردید. سه رقم عدس شامل گچساران، کیمیا و بیله‌سوار تحت هفت دمای ثابت 5، 10، 15، 20، 25، 30 و 35 درجه سلسیوس تیمارهای آزمایش را تشکیل دادند. رابطه بین سرعت جوانه‌زنی و دما با استفاده از مدل‌های بتا، دندان مانند و دوتکه‌ای مورد ارزیابی قرار گرفت. برای انتخاب مدل برتر از میان مدل‌های مختلف از شاخص‌های آماری جذر میانگین مربع انحرافات (RMSD)، ضریب تبیین (R²)، ضریب تغییرات (CV) و ضرایب رگرسیون ساده خطی (a و b) استفاده شد. نتایج برازش مدل‌ها نشان داد که واکنش جوانه‌زنی عدس به دما به وسیله تابع دوتکه‌ای نسبت به سایر مدل‌ها بهتر توصیف گردید. با استفاده از مدل دوتکه‌ای دمای پایه ارقام از 0.89 تا 1.23 درجه سلسیوس، دمای مطلوب از 23.41 تا 26.94 درجه سلسیوس و دمای سقف از 35.15 تا 45 درجه سلسیوس برآورد گردید. مقایسه پارامترهای برآورده شده با استفاده از مفهوم حدود اطمینان در سطح احتمال 95 درصد نشان داد که به لحاظ دمای پایه اختلاف معنی‌داری بین ارقام عدس وجود نداشت ولی از نظر دمای مطلوب و دمای سقف اختلاف بین ارقام معنی دار بود. تعداد ساعت بیولوژیک مورد نیاز برای جوانه‌زنی بذر ارقام از 25.43 تا 31.37 ساعت متغیر بود و از این نظر اختلاف معنی ­داری بین آنها وجود داشت. اطلاعات حاصل از این تحقیق می‌تواند در پیش‌بینی جوانه‌زنی ارقام عدس استفاده گردد.

کلیدواژه‌ها

جوانه‌زنی؛ دما؛ عدس؛ مدل‌های ریاضی