تعیین منابع اثرگذار در پایان‌نامه‌های کارشناسی ارشد موجود در پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات طی سال‌های 1379-1388

دانش شناسی

مقاله 1، دوره 7، شماره 26، آذر 1393، صفحه 1-122   

نوع مقاله: پژوهشی

نویسندگان

اشرف السادات بزرگی¹؛ محبوبه غفوری^{* 2}؛ مریم السادات میرحیدری³

¹استادیار دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران شمال

²دانش آموخته کارشناسی ارشد کتابداری و اطلاع رسانی دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تهران شمال

³دانش آموخته کارشناسی ارشد کتابداری و اطلاع رسانی دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تهران شمال

چکیده

هدف: پژوهش حاضر با هدف شناسایی رفتارهای استنادی دانشجویان به تحلیل استنادی منابع پایان‏نامه‏های کارشناسی ارشد موجود در پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات طی سال‏های 1379 تا 1388 می­پردازد.

روش پژوهش: روش انجام پژوهش تحلیل استنادی است که جزء شناخته شده­ترین روش­ها در مطالعات کتاب‌سنجی به حساب می­آید. آمار تحلیلی به کار رفته در  این پژوهش قانون برادفورد می­باشد. جامعه پژوهش شامل 27460 منبع مورد استناد در 352 پایان نامه کارشناسی ارشد، در پنج گروه رشته تحصیلی (علوم اجتماعی، زبان و ادبیات فارسی، روانشناسی و علوم تربیتی، الهیات و معارف اسلامی و هنر و معماری) می­باشد.
یافته­ها: یافته­ها نشان می‏دهد که از مجموع 27460 منبع مورد استفاده، کتاب‏های فارسی با  96.62 درصد بالاترین، و پایان‏نامه‏های انگلیسی با 07/0 درصد کمترین استناد را داشته­اند. هر پایان‏نامه به طور میانگین به01/78 منبع استناد کرده است. توزیع زبانی نشان می‏دهد که زبان فارسی با 82/85 درصد زبان غالب است. پوشش زمانی مربوط به سال‌های 1375-1378 با 49/36 درصد از کل استنادها می­باشد و کتاب‌های فارسی با11/49 و پایان نامه‌های انگلیسی با 5/0 بیشترین و کمترین میزان اثرگذاری را داشته­اند. هم‌چنین پراستنادترین منابع، مجلات و کتاب­ها تعیین شدند و نیز مشخص شد میزان استناد به منابع روزآمد در سال 1386 برابر 2 منبع و در سال­های1381و1380 برابر 6/0 می­باشد.

نتیجه­گیری: مجلات از قانون برادفورد تبعیت می­کنند و مجلات هسته فارسی شامل نشریه اطلاعات سیاسی – اقتصادی و نامه علوم اجتماعی و مجلات هسته لاتین شامل  Journal of Social & Humanities و British journal of education psychology است. پربسامدترین کتاب فارسی مراحل اساسی اندیشه در جامعه­شناسی و مبانی جامعه­شناسی می­باشد و هم‌چنین از بین کل استنادات صورت گرفته 23/79 درصد به کتاب فارسی و لاتین، 58/13 درصد به نشریات و 86/3  درصد به پایان­نامه­ها تعلق گرفته است، که فرضیات آزمون را مورد پذیرش قرار می­دهد. در همه پایان­نامه­ها بیشترین استناد به دلیل سهولت دسترسی و استفاده آسان مربوط به کتاب است و به دلیل ضعف دانشجویان در فهم زبان­های غیر فارسی زبان، فارسی زبان غالب است.

کلیدواژه‌ها

تحلیل استنادی؛ پایان‏نامه‏ های کارشناسی ارشد؛ پژوهشگاه فرهنگ؛ هنر و ارتباطات

مراجع

ایزدی، ر. (1388). تحلیل استنادی و تعیین منابع اثرگذار در پایان­نامه­های کارشناسی ارشد معماری دانشگاه آزاد اسلامی واحد همدان در سال‌های 1379-1386. فصل­نامه       دانش­شناسی، 3 (9)، 11-23.

حداد، ز. (1388). تحلیل استنادی مآخذ پایان­نامه­های دکتری ارتباطات دانشکده علوم اجتماعی و ارتباطات علامه طباطبایی. فصل­نامه مطالعات ملی کتابداری و سازماندهی اطلاعات، 20 (2)، 139- 152.

حقیقی، م. (1381). کاربرد استناد در نگارش­های علمی. مجله روانشناسی و علوم تربیتی دانشگاه تهران. 32 (2)، 215-232.

دیانی، م. ح. (1361).کتاب سنجی.  نشر دانش، 40-47.

رضاییان، ف.؛ عصاره، ف. (1391). تحلیل استنادی پایان نامه­های فارغ التحصیلان دوره­های کارشناسی ارشد دانشکده پزشکی دانشگاه علوم پزشکی جندی شاپور اهواز در  سال­های 1389-1378. جنتاشاپیر، 3 (2) ، 361-371.

زندی، م. ح.(1382). تحلیل استنادی مآخذ پایان­نامه­های کارشناسی ارشد دانشکده علوم اقتصادی دانشگاه علامه طباطبایی در سال های۱۳۸۱-۱۳۷۵. پایان­نامه کارشناسی ارشد کتابداری و اطلاع­رسانی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تهران شمال.

صابری، م. ک.؛ نیکخواه، ز. (1388). تحلیل استنادی مآخذ پایان­نامه­های دکترای علوم کتابداری و اطلاع رسانی دانشگاه آزاد اسلامی. فصل­نامه مطالعات ملی کتابداری و سازماندهی اطلاعات، 19 (4) ، 149-164.

صدیقی، م. (1380). تحلیل استنادی مآخذ پایان‌نامه‌های موجود در مرکز اطلاعات و مدارک علمی ایران،طرح پژوهشی مرکز اطلاعات و مدارک علمی ایران.

فرج­پهلو، ع.، زمانی، م. (1389). تحلیل استنادی مآخذ       پایان­نامه­های کارشناسی ارشد حوزه شیمی دانشگاه شهید چمران اهواز و دانشگاه شیراز در سال­های 1387-1380. فصل­نامه دانش شناسی، 3 (11)، 77 -90.

لاهدوز، ف. (1389). تحلیل استنادی مآخذ پایان­نامه­های دکترای عمومی دندانپزشکی دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی شهید بهشتی بین سال­های 83 تا 87.. پایان­نامه کارشناسی ارشد علوم کتابداری و       اطلاع­رسانی، دانشگاه آزاداسلامی، واحد تهران شمال، تهران.

مکی­زاده، ف. (1387). تحلیل استنادی پایان­نامه­های رشته جغرافیا (برنامه­ریزی شهری) در دانشگاه­های تهران، تربیت مدرس و یزد (1376 – 1384) با تأکید بر پایان نامه­های مورد استناد به عنوان عامل اثرگذار. فصل­نامه مطالعات ملی کتابداری و سازماندهی اطلاعات،  19 (4) ، 125-143.

Banateppanvar, Koteppa B.S; Kannappanavar, Biradar, B.U. (2013). Citation analysis of doctoral theses in botany submitted to Kuvempu University, India: a case study. Collection Building, 32 (1), 12 – 21

Kehinde Fasae, J. (2011). Citation analysis of M.Tech theses submitted in the Department of Agricultural Economics and Extension, Federal University of Technology Akure, Nigeria. Collection Building, 30 (4) , 179 - 183

Lo, Szu-Chia.(2007). Use of information resources in writing up Dissertation:A    

Citation Analysis . In international Conference on Engineering Educational (ICCE 2007), Combra,Portugal, September 3-7.

Powley B, Dale R. (2007). Evidence-based information extraction for high accuracy citation and author name identification Pittsburgh PA, U.S.A: Proceedings of the conference RIAO; 2007 May 30-June 1.

Vallmitjana, N. (2008). Citation Analysis of Ph.D. Dissertation References as a Tool for  - Collection Management in an Academic Chemistry Library. College & Research Libraries. 69 (1). Retrieved September 21, 2012 from http://web.ebscohost.com/ehost/resultsadvanced?vid=13&hid=21&sid=bbfe704e- eda6-4277-b080