تحلیل عوامل بازدارنده تولیدات علمی زنان ایرانی در آی. اس. آی

دانش شناسی

مقاله 1، دوره 7، شماره 24، خرداد 1393، صفحه 9-24   

نوع مقاله: پژوهشی

نویسندگان

علیرضا اسفندیاری مقدم^{* 1}؛ محمد حسن زاده²

¹عضو هیأت علمی گروه علم اطلاعات و دانش‌شناسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد همدان،

²عضو هیأت علمی گروه علم اطلاعات و دانش‌شناسی، دانشگاه تربیت مدرس

چکیده

هدف: هدف اصلی این پژوهش، بررسی عوامل بازدارنده تولیدات علمی زنان ایرانی در آی. اس. آی بین سال­های 1993 تا 2009     می­باشد.
روش پژوهش: این پژوهش کاربردی به روش مطالعه کتابخانه­ای و پیمایشی به انجام رسیده است. برای شناسایی زنان دارای تولیدات علمی در آی. اس. آی، گردآوری اطلاعات از پایگاه  (Web of Science)WoSمتعلق به مؤسسه ISIاستفاده شد و برای گردآوری اطلاعات مربوط به عوامل بازدارنده تولیدات علمی زنان از پرسش­نامه محقق­ساخته استفاده گردیده است. پرسش­نامه مذکور، پس از بررسی روایی و پایایی، به تعداد 100 نفر از نویسندگان زن ارسال گردید.
یافته­ های: به لحاظ اولویت، جامعه پژوهش، بازدارنده­ترین عامل بر سر راه تولید علم خود را ضعف قوانین و مقررات می­دانند. به دنبال آن، بازدارنده­ترین عوامل عبارتند از طرز تلقی و نگرش جامعه به زنان، تأکید بر وظایف خانه­داری برای زنان، وجود سنت‌های دست و پا گیر برای زنان، بچه­داری و دغدغه تربیت فرزندان، و عدم امکان همکاری با مردان.
نتیجه­ گیری: وجود فرهنگ مردسالاری در جامعه و جامعه علمی، و اشتغال ذهنی بیش از اندازه زنان به خاطر وظایف مدیریت خانه عوامل دوگانه­ای بودند که زنان مولد علم، جایگاه کمتری برای آنها قائل بودند. در پایان، در راستای توانمندسازی زنان برای تولید علم و تعدیل عوامل بازدارنده، برخی پیشنهادات اجرایی ارائه گردید.

کلیدواژه‌ها

کتابسنجی؛ تولیدات علمی؛ مشارکت علمی؛ عوامل بازدارنده؛ زنان؛ ایران

مراجع

Aali, Z. (2001). A study of women professors’ state in universities.[No place]. [in Persian]

Alborzi, Sh. and Khayyer, M. (2009).“Practical strategies of attending women in the country’s macro plans from the perspective of productive academic women”.WomenResearch6(1): 7-27. [in Persian]

Ding, W.W, Murray, F., and Stuart, T.E.(2006).“Gender differences in patenting in the academic life sciences”.Science313(5787): 665–667.

Etzkowitz, H. and Gupta, N. (2006).“Women in science: A fair shake? Minerva: Areview of science”. Learning and Policy 44: 185-199.

Fatemi-Sadr, F. (2002).Barriers of women’s promotion in managerial levels in Tehran universities.M.A.dissertation, Tehran: Tarbiat Modares University. [in Persian]

Ghanei-Rad, M.A et al.(2009). “Factors, motivations and challenges of knowledge production among scientific elites”.Journal of Science and Technology Policy 1(2): 71-85. [in Persian]

 

Haddadi, N. (2004). Studying the effect of gender role in getting academic management position. M.A. dissertation, Tehran: Azzahra University.[in Persian]

Hosseini-Lorgani, M. (2007).Studying women’s participation in academic management positions: Barriers and challenges. Tehran: Institute for Research and Planning in Higher Education.[in Persian]

Jafarnejad, A. and Esfidani, M.R. (2006). “Women’s state in employment and management: A case study of Iran”. Women Studies 3(7).[in Persian]

Janalizadeh-Joobbasti, H. (2008). An analysis of women’s place in the elite special and scientific institutions.Women Research 5(1): 173-199. [in Persian]

Morrison, A.M., and Von Glinow, M.A. (1990).“Women and minorities in management”.American psychologist 45(2): 200-208.

Sahraeian, M. (1999).Productivism: A way ahead of 6^th Parliament. Tehran: Maaref Publishing. [in Persian]

Stuck, S. (2002).“Gender and scholarly productivity: The case of criminal justice”.Journal of Criminal Justice 30(3): 175-182.

Tharenou, P., Latimer, S. and Conroy, D. (1999). “How do you make it to the top? An examination of influences on women’s and men’s managerial advancement”, Academy of Management Journal 37(4): 899-931.