مطالعه و مقایسه انواع روش‌های تشخیص آلودگی‌های انگل‌های خارجی در حیوانات آزمایشگاهی و استانداردسازی شناسنامه بهداشتی حیوانات آزمایشگاهی

آسیب‌شناسی درمانگاهی دامپزشکی

مقاله 5، دوره 8، 1 (29) بهار، خرداد 1393، صفحه 391-399   

نوع مقاله: مقاله علمی پژوهشی

نویسنده

محمد عبدی‌گودرزی^*

رئیس آزمایشگاه رفرانس کنه‌شناسی، موسسه تحقیقات واکسن و سرم‌سازی رازی.

چکیده

    تولید حیوانات آزمایشگاهی استاندارد مورد مصرف در تحقیقات پایه و پزشکی اهمیت زیادی دارد. با هدف مطالعه انگل‌های خارجی در حیوانات آزمایشگاهی پرورش یافته در بخش حیوانات آزمایشگاهی موسسه رازی با روش‌های مختلف مانند برس زدن، روش نمونه‌برداری با چسب اسکاچ از نواحی مختلف بدن، روش چسب سلوفان از ناحیه مخرجی (CTT) و نمونه‌برداری با اسکالپل (روش هضمی)، اقدام به نمونه‌برداری از حیوانات مختلف شد. به‌طور کلی با انجام 9 مورد آزمایش تعداد 142 نمونه از 6 نوع حیوان آزمایشگاهی (موش معمولی، خرگوش، موش بالب/سی، خوکچه هندی، خوکچه هندی بدون مو و رات ویستار) بررسی شدند. علاوه بر آن با روش برس­زدن اقدام به نمونه‌برداری از جوندگان جمع‌آوری شده از صحرا (راتوس راتوس) شد و در نتیجه مایت‌های خانواده للاپیده تعیین هویت شدند. در نتیجه بررسی‌های انجام شده از یک موش بیمار و دارای موریختگی تعدادی مایت جداسازی گردید. در خرگوش‌های بررسی شده، رات، موش و خوکچه هندی پرورش یافته آزمایشگاهی انگل‌های خارجی دیده نشد. با توجه به روش‌های مطالعه شده در این بررسی و روش‌های پیشنهاد شده درSop بین‌المللی (روش کار استاندارد اپراتور)،روشCTT و نمونه‌برداری از ناحیه بین شانه‌ها، روش‌های مناسب برای کاربرد در تهیه شناسنامه بهداشتی حیوانات آزمایشگاهی پیشنهاد شدند. 

کلیدواژه‌ها

انگل‌های خارجی؛ حیوانات آزمایشگاهی؛ صحرا؛ غربالگری

اصل مقاله

مقدمه

  در مراکز تحقیقات تولید فرآورده­های بیولوژیکی، تحقیقات دانشگاهی و تعیین سطح سلامت فرآورده­های مصرفی انسانی و دامی، از حیوانات آزمایشگاهی استفاده می شود. حیوانات آزمایشگاهی مورد مصرف باید عاری از هر گونه آلودگی داخلی و خارجی یعنی عاری از اجرام بیماریزا (SPF) باشند. گروهی از این عوامل انگل­های خارجی هستند.  معمول‌ترین انگل‌ها که فقط روی پوست خوکچه هندی پیدا می‌شوند و اختصاصی برای گونه (sp. Specific) هستند قابل انتقال به انسان یا سایر گونه‌های جانوری نیستند. معمول‌ترین انگل­های شناخته شده عبارتند است از  Trixacarus caviae  (selenic mites) که به آن مایت عامل جرب نیز اطلاق می‌شود و انگل Chirodiscoides caviae که یک عامل مایت خز (fur mite) نسبتاً بی‌ضرر است. دو واریته از مایت نیز  روی سایر جانوران زندگی می‌کنند: Cheyhetiella parasitivorax  که مایت گوش در خرگوش بوده و Psoroptes cuniculi  که یک مایت خز بی‌نهایت تحریک‌کننده است و بر روی سگ و گربه و سایر جانوران یافت می‌شود و باعث درماتیت در انسان نیز می‌شود. صرف‌نظر از موارد اندکی از عفونت توسط Cheyhetiella parasitivorax ، هیچکدام از سایر مایت‌ها نمی‌توانند در انسان آلودگی ایجاد کنند. در هر حال، له شده دستگاه گوارش بعضی از این انگل‌ها باعث ایجاد التهاب و تحریک پوست انسان می‌شود. البته تمام انگل‌ها می‌توانند به‌راحتی از یک خوکچه هندی به حیوان اهلی در یک محل نگهداری منتقل شوند (ACBA, 1999; LYNX, 2006).

   از آن‌جایی که بعضی از انگل‌ها ممکن است چند روز خارج از بدن میزبان زندگی کنند، ممکن است بسیاری از تخم‌های انگل‌ها برای مدت زمان طولانی به شکل بارور در محیط باقی بماند. به همین دلیل تمیز کردن و ضدعفونی کردن محل زندگی این حیوانات بی‌نهایت اهمیت دارد. حیوانات جدید نه تنها می‌توانند منشأ بیماری باشند، بلکه انگل‌های جدید را وارد جمعیت می‌کنند که این یک دلیل قانع‌کننده برای قرنطینه کردن می‌باشد. بعضی پرورش‌دهندگان، حیوانات جدید را از لحاظ انگل‌های موضعی در زمان  قرنطینه مورد درمان قرار می‌دهند تا از ایجاد آلودگی در کل گله جلوگیری شود (ACBA, 1999).

   طبق گزارش Fremont & Bowman در سال 2003 انگل‌های خارجی خوکچه هندی شامل  مایت‌های Chirodiscoides caviae، Demodex caviae، Mycoptes musculinus، Trixacarus caviae، Sarcoptes scabiei و  Notoedres muris و شپش‌های Gliricola porcelliو Gyropus ovalis و کک‌های Ctenocephalides felis وNosopsyllus fasciatus   و کنهspp.    Dermacentorمی‌باشند (Fremont and Bowman, 2003).

   یک نوع مایت خز با نام علمی Cheyletiella parasitivorax  در خرگوش دیده شده است که ناحیه بین دو کتف را معمولاًآلوده می‌کند و علائم آن به شکل موریختگی (کنده شدن دسته مو) و اریتم پوستی بروز می­کند.  مایت دیگری در خرگوش به نام مایت گوش با نام علمی Psoroptes cuniculi گزارش شده است که در خرگوش‌های تحقیقاتی تا کنون دیده نشده است. این مایت در کانال خارجی گوش زندگی می‌کند و تولید دلمه‌های قهوه‌ای روشن و تیره در کانال خارجی گوش می‌کند. عفونت شدید با این مایت باعث حرکات خفیف سر در خرگوش می‌شود (Felasa, 2002).

   مایت‌های مختلفی تحت عنوان کلی مایت‌های پوستی موش (fur mites of mice) در موش‌ها دیده شده است. Myocoptes musculinus که در ناحیه تهیگاه و دنبالچه موش آلودگی ایجاد می‌کند و Myobia musculi و

 Radfordia affinis که هر دو در صورت و نواحی جلویی بدن موش ایجاد آلودگی می‌کنند. در صورت عفونت شدید باعث خارش شده و موها ضعیف شده، کم پشت می‌گردد و موریختگی، آلوپسی و درماتیت اولسراتیو دیده می‌شود. Radfordia ensifera در بخش پشتی گردن رات آلودگی ایجاد می‌کند (ACBA, 1999).  

   مایت جرب در رات  با نام علمی  Notoedros murisباعث جرب گوش می‌شود. علائم کلی شامل ضایعات پاپیلومایی روی گوش و پوزه بوده و ضایعات وزیکولی قرمز رنگ روی پاها و اندام تناسلی نیز دیده می­شود. برای تشخیص حتماً باید لایه‌برداری عمقی پوست از کنار ضایعات انجام شود. مایت دیگری از راسته مزواستیگماتا در رات دیده می‌شود که به عنوان مایت خونخوار با نام علمی Ornithonyssus bacoti  معروف است و در صورت آلودگی باعث ناتوانی، کم‌خونی، کاهش زاد و ولد و حتی گاهی اوقات مرگ می‌شود( (Abai et al., 2002.

   شپش Polyplax spinulosa نیز باعث آلودگی در رات بوده و جزء شپش‌های مکنده خون می‌باشد و ناقل نوعی تک یاخته به نام Eperythrozoon muris می‌باشد (Yang, 2009).

   در مطالعه‌ای غربالی  برای یافتن تخم  کرم Syphacia  در رات با روش چسب اسکاچ از ناحیه مخرجی رات (CTT)، به‌طور اتفاقی تمام رات‌های مورد آزمایش (100درصد) برای مایت Chirodiscoides caviae مثبت بودند. در همین مطالعه آلودگی به مایت مذکور در خوکچه‌های هندی آزمایشگاهی، 72 درصد گزارش شد. در کلنی موش‌های آزمایشگاهی در مطالعه مذکور آلودگی به این مایت دیده نشد.(Harikrishnan et al., 2009)

در مطالعه‌ای روی نمونه‌های Rhombomys opimus  با تله زنده‌گیر، گونه کک Xenopsylla nuttalli  با فراوانی 3/75 درصد نسبت به مایت Ornithonissus bacoti  غالب بود. Ornithonissus bacoti احتمالاً نقشی مهم در ایجاد درماتیت در Rhombomys opimus داشت (Tajedin et al., 2009).

   انواعی از مایت جرب با اسامی علمی Demodex criceti در منفذ خروجی غده چربی، و Demodex aurati در فولیکول موی هامستر و جربیل دیده شده که باعث ایجاد عفونت می‌شوند (ACBA, 1999).

   بخش حیوانات آزمایشگاهی موسسه رازی مسئول تولید حیوانات آزمایشگاهی مورد مصرف در طرح‌های تحقیقاتی سراسر کشور می‌باشد. بنابراین تعیین آلودگی و حفظ سلامتی حیوانات آزمایشگاهی این موسسه بسیار با اهمیت می‌باشد. در همین ارتباط انجام روش‌های تشخیصی غربالی که بر اساس دستورالعمل انجمن بین‌المللی حیوانات آزمایشگاهی اروپا موسوم به FELASA تنظیم و ارائه می‌گردد، برای هر گروه از حیوانات ضروری است (Felasa, 2002; Felasa, 2013). بنابر این، در این مطالعه با روش‌های استاندارد انگل‌های خارجی حیوانات آزمایشگاهی موسسه بررسی شده و کارآیی روش‌ها ارزیابی می­گردد.

 

مواد و روش‌ها

این مطالعه توصیفی بوده و در یک دوره زمانی 6 ماهه روی حیوانات مورد پرورش در بخش تولید حیوانات آزمایشگاهی موسسه رازی انجام شد. گروه­های مورد مطالعه به شرح زیر بود که به­طور تصادفی از این گروه‌ها نمونه­ها انتخاب شدند:

1- تعداد ده سر خرگوش (روش بررسی: سواب پنبه ای)، 2- دوازده سر خرگوش جنس نر (روش بررسی: سواب پنبه ای باچسب اسکاچ)، 3- سی سر موش بالب/سی (Balb/c A nude) (روش بررسی: برس زدن)، 4- سی سر خوکچه هندی سفید (روش بررسی: چسب اطراف مخرجی (CTT)، 5- سی و شش سر خوکچه هندی بدون مو (روش بررسی: برس زدن)، 6- دویست و چهل سر رات ویستار (روش بررسی: چسب اطراف مخرجی (CTT)، 7- دو سر رات  Rattus rattus  (نمونه وحشی صید شد شده با تله زنده گیر از جنوب کرج در سال 1390 (روش بررسی: برس زدن)، 8- یک سر موش مرده با علامت مو ریختگی (روش بررسی: چسب اسکاچ)، 9- دوازده سر خرگوش جنس نر (تکرار گروه 2) (روش بررسی: سواب پنبه ای با چسب اسکاچ).

روش نمونه‌برداری به‌طور کلی شامل بررسی حیوانات بدون علایم بیماری و حیوانات با علایم بیماری بود. جزئیات این مراحل به شرح زیر بود.

  الف- نمونه‌برداری انگل‌های خارجی از خرگوش، موش، خوکچه هندی، هامستر و رات (بدون علایم بیماری):

1- ابتدا حیوان مقید شد. برای جلوگیری از گاز گرفتن توسط حیوان از دستکش مخصوص استفاده ­شد.

2- حیوان بر روی ظرف مناسب (پتری دیش بزرگ حدود 30×20 سانتی‌متر) نگه‌ داشته شد و فرد دوم تمام سطوح بدن حیوان را برس زد. سپس درون پتری دیش آب مقطر به اضافه چند قطره فرمالین ریخته شد تا محلول 1 تا 2 درصد به دست آید.

3- بلافاصله محلول در لوله مناسب درب­پیچ دار تخلیه شد و برای بررسی انگل‌های خارجی به آزمایشگاه ارسال شد.

4- برچسب مناسب شامل تاریخ نمونه‌برداری، نام حیوان، مشخصات حیوان و فرد نمونه‌بردار روی شیشه چسبانده شد. روش نمونه‌برداری  نیز مشخص  شد.

 ب- روش کار نمونه‌برداری انگل‌های خارجی از روی خرگوش، موش، خوکچه هندی، هامستر و رات (با علایم بیماری) شامل هر نوع اریتم (قرمزی پوست)، آلوپسی (alopecia) (ریخته شدن مو) شکسته شدن موها که این علایم می‌تواند به همراه خارش و یا بدون خارش باشد (در این موارد علاوه بر اجرای روش شماره الف، روش شماره ب نیز اجرا شد).

1- با استفاده از یک تیغ اسکالپل نمونه‌برداری به شرح زیر انجام شد.

2- ابتدا حیوان مقید شد. برای جلوگیری از پنجه انداختن و یا گاز گرفتن حیوان از دستکش مخصوص استفاده‌ شد.

3- فرد دوم با استفاده از اسکالپل به موازات محل ضایعه یک لایه بسیار نازک (که معمولاً اپیدرم را شامل می‌شود) را به آرامی نمونه‌برداری کرد. نمونه طوری گرفته شد که در جای باقی­مانده منظره خونریزی به شکل (سوزن سوزن شدن) دیده شد. این نمونه در یک ظرف درب­پیچ دار با ذکر مشخصات بلافاصله به آزمایشگاه ارسال شد.

4- بعد از ارسال نمونه در آزمایشگاه روش هضمی روی این نمونه انجام ‌شد.

 

ج - روش نمونه‌برداری با چسب سلوفان از ناحیه مخرجی (Peri-anal Cellophane Tape Test; CTT)

   این روش برای بررسی وجود مایت  Chirodiscoides caviae  در رات و خوکچه هندی انجام می شود،  و مدت­ها این مایت به­عنوان مایت اختصاصی در خوکچه هندی مطرح بوده است ولی در مطالعه­ای جدید 100 درصد از موش­های رات آلوده به این مایت گزارش شده است (Harikrishnan, 2009).  به همین دلیل در این مطالعه نیز از این روش استفاده شد.

 

یافته­ها

   در بررسی انجام شده روی تعداد ده سر موش با روش نمونه‌برداری با چسب اسکاچ، در یک موش نوعی مایت به نام مایکوپتس موسکولینوس تشخیص داده شد. در بررسی انجام شده سواب از ناحیه گوش خرگوش (تعداد ده سر) و سواب پنبه ای+چسب در دوازده سر خرگوش جنس نر، نتایج از نظر وجود مایت منفی بود. در بررسی تعداد سی سر موش بالب/سی (Balb/c A nude) با روش برس زدن نتایج از نظر وجود مایت منفی بود. در بررسی تعداد 90 سر خوکچه هندی سفید با روش کاربرد چسب اطراف مخرجی (CTT) نیز نتیجه منفی به‌دست آمد. نتایج خوکچه هندی بدون مو و رات ویستار در جدول 1 آمده است. در این مطالعه اقدام به استاندارد کردن روش برس زدن شد و به‌همین منظور دو سر رات  Rattus rattus  (نمونه وحشی صید شده با تله زنده گیر از جنوب کرج  در سال 1390) بررسی شدند و تعداد 30 عدد مایت‌ از خانواده  للاپیده  (Laelapidae) از انواع نابالغ و بالغ جنس نر و ماده اثبات شدند (شکل­های 1 و 2).

 

 

جدول 1- تعداد و نوع حیوان آزمایش شده، روش آزمایش و نتایج بدست آمده

نتایج	تعداد لام تهیه شده	روش مطالعه	تعداد و نوع حیوان بررسی شده
مایت‌های مختلف دیده شد، مایکوپتس موسکولینوس تشخیص داده شد	ده عدد	چسب اسکاچ	یک سر موش مرده (علامت مو ریختگی) سال 87
آلودگی منفی	ده عدد	سواب پنبه‌ای	سواب از گوش خرگوش
آلودگی منفی	24 عدد	سواب پنبه ای + چسب	دوازده سر خرگوش جنس نر سال 88
آلودگی منفی	----	روش برس زدن	موش Balb/c A nude سالن 3، پانزده قفس نمونه‌برداری شد، از هر قفس دو سر، جمع سی سر. سال 89
آلودگی منفی	30 عدد	چسب اطراف مخرجی (CTT)	خوکچه هندی سفید، سی قفس (از هر کدام سه سر) نود سر ( سی سر به‌طور اتفاقی آزمایش شد) سال 89
آلودگی منفی	----	روش برس زدن	خوکچه هندی (بدون مو)  سی و شش قفس (از هر کدام یک سر آزمایش شد) سال 89
		ادامه جدول 1
نتایج	تعداد لام تهیه شده	روش مطالعه	تعداد و نوع حیوان بررسی شده
آلودگی منفی	24 عدد	سواب پنبه ای + چسب	سواب از گوش خرگوش سری اول (سال 88) دوازده سر خرگوش جنس نر (سالن 4)
30 عدد ، مایت‌های تشخیص داده شده انواع نابالغ و بالغ جنس نر و ماده از خانواده      للاپیده  ((Laelapidae	14 اسلاید تهیه شد که شمارش 30 عدد مایت را نشان داد.	روش برس زدن	دو سر رات  Rattus rattus  (صید شد شده با تله زنده گیر) جنوب کرج (نمونه وحشی) سال 1390
آلودگی منفی	30 عدد	چسب اطراف مخرجی (CTT)	رات ویستار (30 قفس) (هر قفس هشت سر) شامل دویست و چهل رات  ( هر قفس 1 رات آزمایش شد)
2 مورد مثبت، 7 مورد منفی	142 اسلاید (لام آزمایشگاهی)	5 روش استاندارد (9 مورد)	جمع موارد

 

 

 

شکل 1- مایت‌های جمع‌آوری شده از رات با روش برس زدن و شناور سازی بر روی آب (درشتنمایی ×40).

 

 

شکل 2- مایت‌ از خانواده للاپیده جمع‌آوری شده از رات با روش برس زدن پس از مونته کردن بر روی لام (درشتنمایی × 400).

بحث و نتیجه­گیری

   در بررسی‌های انجام شده روی حیوانات آزمایشگاهی در 8 گروه از نظر وجود مایت، نتایج منفی به‌دست آمد که این امر نشان‌دهنده پرورش عاری از انگل‌های خارجی در شرایط آزمایشگاهی خاص می‌باشد. وجود آلودگی در یک مورد موش تلف شده (مایکوپتس موسکولینوس) ممکن است پس از مرگ ایجاد شده باشد. در مطالعه‌ای موازی که به منظور ارزیابی روش مطالعه انجام شد، با تله زنده گیر اقدام به جمع‌آوری جوندگان صحرایی در منطقه جنوب کرج (اشتهارد، ابتدای جاده قشلاق تپه) گردید و با روش برس زدن انگل‌های خارجی مطالعه شدند. این مطالعه صحرایی به این دلیل انجام شد که کفایت روش برس زدن در کسب نتایج را ارزیابی نموده و وجود موارد منفی در حیوانات آزمایشگاهی با وجود انجام روش صحیح مورد تایید قرار گیرد.    

   جوندگان جمع‌آوری شده گونه راتوس راتوس بودند که با روش برس زدن تعداد 30 عدد مایت روی لام مونته شدند. با توجه به تعداد 2 سر رات جمع‌آوری شده و زمان نگه‌داری در تله و زمان انتقال به آزمایشگاه و تلفات نمونه‌های مایت، در زمان برس زدن جمع‌آوری تعداد 30 عدد مایت نشان‌دهنده عفونت شدید در رات‌های صحرایی به تعداد حداقل 300 عدد مایت در رات‌های جمع‌آوری شده تخمین زده می شود. پس از بررسی لام‌های تهیه شده مایت‌ها از راسته مزواستیگماتا (خانواده للا پیده) (Family: Laelapidae) بودند (شکل 1و 2).

   تشخیص انگل‌های خارجی خوکچه مانند Trixacarus caviae  وCavy lice  و Chirodiscoides caviae با روش‌های تهاجمی یعنی برداشت بخشی از پوست با اسکالپل به نحوی است که خون مشاهده شود. چنین روشی باعث آزار حیوان و در ضمن معدوم کردن حیوان پس از نمونه‌برداری است که هزینه بالایی دارد. چنین روشی در این مطالعه به شکل محدود از هر نوع حیوان (خوکچه هندی، خرگوش، موش و رات) فقط یک سر انجام شده است و سپس با روش هضمی نمونه آماده شده و با میکروسکوپ بررسی و هیچ نوع آلودگی به انگل‌های خارجی مورد نظر دیده نشده است.

   با توجه به اهمیت روش تهاجمی در تشخیص انگل‌های خارجی، حتماً باید در شناسنامه بهداشتی حیوانات تولیدی در بخش حیوانات آزمایشگاهی به‌کار برده شود و در مورد هر گروه تولیدی که برای عرضه به بخش‌های مصرف‌کننده آماده می‌شوند به‌طور تصادفی از هر گروه 50 سَری، 3 سر حیوان با روش مورد ذکر نمونه‌برداری و نتایج در جدول مخصوص و شناسنامه بهداشتی تذکر داده شود.

   در مطالعه‌ای که توسط Nemati در خوزستان انجام شده نیز از خانواده Laelapidae گونه Laelapsnuttalli Hirst از Rattus rattus گزارش شده است (Nemati, 1999). همچنین توسط همین شخص L. Sp. از روی موش خانگی Mus musculus   گزارش شده است که این نتایج نشان‌دهنده سودمند بودن و کارایی روش پیشنهادی برس زدن (Brushing above water-formalin jar) در بررسی حاضر می‌باشد.

   اعضای خانواده Laelapidae  در حدود 30 تا 40 جنس طبقه‌بندی می‌شوند و اعضای این خانواده در ایران بیشتر از لانه مورچه و از روی منابع گیاهی جمع‌آوری شده‌اند (Kamali, 2001).

   در مطالعه‌ای توسط Wilamowski  و همکاران که روی جوندگان و انگل‌های آنها در فلسطین اشغالی در سال‌های 2000-1999 انجام شده، علاوه بر گزارش کک و شپش و انواع بیماری‌های کرمی مایت‌های Laelaps echidninus و Laelaps nuttalli و Ornithonyssus bacoti از رویR. norvegicus  گزارش شده است (Wilamowski et al., 2002)

   در گزارش دیگری در سال 2009 از انگل‌های خارجی بندپایان مطالعه شده در R. rattus و R. norvegicus از دو ناحیه در هاوایی، دو گونه کک و 4 گونه مایت با نام‌های علمی  O. bacoti ، Laelaps nuttalli ،   Laelaps echidninus و Allodermanyssus sanguinus  جمع‌آوری شده است که O. bacoti و Allodermanyssus sanguinus  در R. rattus دیده شده است (Yang et al., 2009).

 

   در گزارشی توسط Abai و همکاران یک مورد عفونت انسانی مربوط به آلودگی به O. bacoti گزارش شده است که در محل زندگی فرد مذکور، R. rattus آلوده به O. bacoti دیده شده است (Abai et al., 2002).

  با توجه به مجموعه فوق، استفاده از برنامه نظارت بهداشتی منظم که شامل تشخیص افتراقی مایت‌ها و سایر انگل‌های خارجی جوندگان می‌باشد، پیشنهاد می‌گردد تا در صورت وجود آلودگی بلافاصله جانوران آلوده از جانوران سالم جدا شوند و علاوه بر تنظیم شناسنامه بهداشتی برای حیوانات تولیده شده، از ورود جانوران عفونی به کلنی جانوران سالم جلوگیری شود. 

مراجع

• Abai, M.R., Motabar, M., Vatandoost, H. and Javadian, E. (2002). The first case report of rat mite dermatitis due to Ornithonyssus bacoti in Southern I. R. Iran Abstracts and Posters.
• ACBA. (1999). American cavy breeders Association, Care of Guinea Pigs. Available in:www.acbaonline.com
• Felasa. (2002). Recommendation for the health monitoring of rodent and rabbit colonies in breeding and experimental units, Lab. Animals Ltd. Lab. Animals (36), pp: 20-42
• Felasa. (2013). Approved Health Monitoring Report, Felasa Working Group on Animal Health   (parasitological infections). Available in: www.felasa.eu
• Fremont, J.J. and Bowman, D.D. (2003) Parasites of Guinea Pigs. Available in:www.Ivis.Org
• Harikrishnan, V. S. (2009) Incidence of Chirodiscoides caviae in laboratory rats- Screening, Identification and Treatment. Scandinavian Journal of Laboratory Animal Science, 36(2): 147-153.
• Kamali, K., Ostovan, H.
  and Atamehr, A. (2001) A catalog of mites and ticks (Acari) of Iran, Islamic Azad University, ScientificPublicationCenter, 192 pp.
• LYNX Guinea. (2006). A medical care guide for Guinea pigs, Home medical reference, parasites. Available in: http://www.guinealynx.info/parasites.html

• Nemati, A.R. (1999). A faunistic survey of Laelapidae (Acari: Mesostigmata) mites in Ahwaz Region. M. Sc. thesis, College of Agric., ShahidChamranUniversity, Ahwaz, Iran, 195 pp.

• SOP (Standard operating procedures) (2013). Comparative Medicine Laboratory animal facilities, SOP for animal Health monitoring program conventional facility, SOP for animals. Available in: http://www.mcgill.ca
• Tajedin, L. et al. (2009) Study on ectoparasites of Rhombomys opimus, the main reservoir of Zoonotic Cutaneous Leishmaniasis in endemic foci in Iran. Iranian Journal of Arthropod-Borne Disease, 3(1): 41-45.
• Wilamowski, A., Moran, S. and Greenburg, Z. (2002). Commensal rodents and their parasites in Israel.
• Yang, P. et al. (2009) Ectoparasitic arthropods occurring on Rattus norvegicus and Rattus rattus collected from two properties on the Island of Oahu, Hawaii (Acarina, Siphonaptera and Anuplura), Proceeding of Hawaiian Entomological Society 41: 53-56.