افعال کم کاربرد در گویش لایزنگانی

فصلنامۀ ادبیات و زبان های محلی ایران زمین

مقاله 2، دوره 5، شماره 2، شهریور 1394، صفحه 19-36   

نوع مقاله: مقالۀ پژوهشی

نویسندگان

حسن رنجبر^{* 1}؛ اکبر صیادکوه²

¹دانشجوی کارشناسی زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه شیراز

²دانشیار زبان و ادبیات فارسی دانشگاه شیراز

چکیده

  لای­زنگان یکی از روستاهای استان فارس است که در 54 کیلومتری شرق داراب قراردارد. زبان مردم این روستا را گویش لری می­دانند. به علل مختلف از جمله دوری از مرکز و قرار نگرفتن درمسیر راه­های پررفت و آمد بزرگ، زبان مردم این منطقه کمتر در معرض تحول قرار گرفته­است. تحقیق دربارۀ چند و چون زبان مردمان این منطقه از حوصلۀ یک مقاله بلکه از یک کتاب نیزفراتر است؛ به همین سبب این مقاله تنها به فعل­های ساده وپیشوندی کم­کاربرد این روستا اختصاص یافته است. فعل­هایی که بیشتر آن­ها برای نسل جدید این روستا کم کم ناآشنا شده و پای درآستانۀ فراموشی نهاده­است و همچون سایرگونه­های این زبان درآیندۀ نزدیک از آن­ها کمتر نشانی خواهیم یافت.
   نتایج این پژوهش نشان می­دهد که بسامد فعل­های پیشوندی کم­کاربرد در این روستا بسیار گسترده است و این خود پیوند استوارتر گویش لای­زنگانی را با زبان پهلوی و زبان فارسی باستان ثابت می­کند. از دیگر نشانه­های پیوند و کهنگی این گویش، کاربرد صامت "ذال" به­جای "دال" است.

کلیدواژه‌ها

لایزنگان؛ کهنگی زبان؛ افعال کم کاربرد؛ افعال ساده؛ افعال پیشوندی

مراجع

1  . ابومنصور علی ابن احمد اسدی طوسی، (1319)، لغت فرس، به­تصحیح و اهتمام عباس اقبال، تهران، چاپخانه­ی مجلس.                                                                                   

2  . انوری،حسن و حسن احمدی گیوی، (1387)، دستور زبان فارسی 2، تهران، انتشارات فاطمی، چاپ چهارم.

3  . خانلری،پرویز ناتل، (1369)، تاریخ زبان فارسی، جلد اول، تهران، نشر نو، چاپ چهارم.                                                                                                      

4  . سعدی شیرازی،(1384)، کلیات سعدی، محمد علی فروغی، تهران،شقایق.

5  . سلامی، عبدالنبی،(1381)، فرهنگ گویش دوانی، تهران ، نشر آثار.

6 . سلامی، عبدالنبی،(1390)، گنجینۀ گویش­شناسی فارس، دفتر ششم. تهران، نشر ناشر.

7 . شجاعی، سید محمود (1380 ) "پژوهشی در گویش دشستان "، پایان­نامۀ کارشناسی ارشد، رشتۀ زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه شیراز .    

8 . فره وشی، بهرام، (1346)، فرهنگ پهلوی، تهران، انتشارات بنیاد فرهنگ ایران.

9 . مصاحب، غلام­حسین، (1387)، دایرة المعارف فارسی، جلد دوم، تهران، انتشارات کتاب­های جیبی.

10  . معین،محمد، (1383)، فرهنگ معین، تهران ،مؤسسۀ انتشارات امیرکبیر، چاپ بیست و یکم.

11 . ملک­زاده، محمدجعفر، (1380)، فرهنگ زرقان: واژه­نامۀ لهجۀ فارسی مردم زرقان فارس، تهران، نشر آثار، چاپ دوم.

12  . نفیسی، علی اکبر، (1343) ، فرهنگ نفیسی، کتاب­فروشی خیام.