سنجش درجه توسعه یافتگی شهرستان های استان آذربایجان شرقی به روش ( HDI )

مدیریت بهره‌وری

مقاله 4، دوره 4، 1(12)بهار، فروردین 1389، صفحه 75-96   

نوع مقاله: علمی پژوهشی

نویسندگان

کرامت اله زیادی^{* 1}؛ نوید سعیدی رضوانی²؛ لیلا بقال صالح پور³

¹استاد و عضو هیئت علمی دانشگاه تهران

²عضو هیئت علمی(استادیار)واحد قزوین ،دانشگاه آزاد اسلامی،قزوین،ایران

³کارشناس ارشد شهرسازی

چکیده

هدف اصلی این پژوهش سنجش درجه توسعه یافتگی شهرستان های استان آذربایجانشرقی بر اساس پاره ای از شاخص های توسعه بمنظور دستیابی به میزان و علل نابرابری های منطقه ای همراه با ارائه راهکارهایی برای کاهش عدم توسعه یافتگی نواحی می باشد. روش تحقیق توصیفی- تحلیلی با استفاده از مدل (HDI)  یا شاخص ترکیبی توسعه انسانی است که در آن از 31 شاخص تقلیل یافته به هفت عامل اقتصادی- اجتماعی، جمعیتی، تسهیلات مسکن، بهداشتی- درمانی، اشتغال، زیرساخت های طبیعی- اقتصادی، کشاورزی و عامل تلفیقی متشکل از هفت عامل در سه مقطع زمانی 1365 ، 1375 و 1385 استفاده شده است . پس از تجزیه تحلیل مدل نتایج بدست آمده بیانگر این است که میان شهرستان های استان به لحاظ برخورداری از شاخص های توسعه تفاوت اساسی وجود دارد و این شهرستان ها قابل رتبه بندی در سه گروه برخوردار ، نیمه برخوردار و محروم هستند که با گذشت زمان بر میزان برخورداری آنها افزوده شده است . 

کلیدواژه‌ها

شاخص ترکیبی توسعه انسانی (HDI)؛ تحلیل عوامل؛ درجه توسعه یافتگی؛ الگوی توسعه مرکز- پیرامون

مراجع

Amirahmadi, H. (1986). Regional Planning in Iran. The Journal of Developing Areas.

Azimi, H. (2002). Non-Development Circuits in Iran's Economy, Tehran: Ney Publication. (In Persian).

Brazvian, S. (1995). Determination of the Degree of Development of Mazandaran Province. Master's Thesis, Tehran: Tarbiat Modares University, (In Persian).

Gylfason, Thara4dur (2001).Natural Resources, Education and Economic Development, European Economic Review, N.45.

Hall, Peter (1992). Urban and Regional plannig, London.

Harry, Jack (1996) .Urban Land Economic, London.

Hosseinzadeh Delir, K. (2003). Principles of Development and Civil Engineering. Tabriz: Tabriz University Publication, (In Persian).

Hosseinzadeh Delir, K. (2001).Regional Planning. Tehran: Samt Publication. (In Persian).

Kalantari, Khalil. (1998). Identification of Backward Regions in Iran, Geography research, Mashhad, No, 48.

Kim. J. On (1975). Factor Analysis. Statistical Package for the Social Sciences. Universty of Lowa.

Mahdavi, D. (2002). Measuring the Degree of Development of the Cities of East Azarbaijan. Master Thesis, Tabriz: Tabriz University, (In Persian).

Mansouri, M. (1996). Degree of Development in the Cities of Tehran Province. Master Thesis, Tehran: Tehran University, (In Persian).

Masoumi Ashkouri, S. H. (1997). Fundamentals of Regional Planning. Tehran: Somee Sara Publications, (In Persian).

Mousavi, M. (2003). Measurement of Developmental Degree in Iran's Regions. Master Thesis, Yazd: Yazd University, (In Persian).

Mousavi, M. N. (2006). Model Application in Geography with Emphasis on Urban and Regional Planning, Modern Science, (In Persian).

Masoumi Ashkori, S. H. (2006). Principles and Fundmation of Regional Planning. Tehran: Payam Publication, (In Persian).

Neumayer, Eric (2001). Analysis of the Human Development Index and Sustainability Aconstructive Proposal, Ecological Economics, London N.31.

Sadrig, P. (2004). Straddling Cities in Developing Countries. Translation by: N. Moharemnejad, Tehran: Center for Urban and Architecture Studies and Research in Iran, (In Persian).

Shi'a, I. (2006). Introduction to Urban Planning. Tehran: University of Science and Technology, (In Persian).

Shokoyi, H. (1999). New Views in Urban Geography. Samt Publication. (In Persian).

Todaro, M. (2002). Economic Development in the Third World. Translated by: Gh. Fardadi, Tehran Planning and Budget Organization, (In Persian).

UNDP (1999).Human Development Report, New York.

UNDP (1991).Human Development Report, New York.

Zaryari, K. (2001). Measuring the Development Degree of Villages in Yazd Province. Journal of Humanities, 13, (In Persian).

Zaryari, K. (2009). Principles and Methods of Regional Planning. Tehran: University of Tehran, (In Persian).

Ziari, K. (2004). Schools, Theories and Models of Regional Planning and Planning. Yazd: Yazd University Press, (In Persian).