ارزیابی پایداری عملکرد لاین های امید بخش برنج

اکوفیزیولوژی گیاهان زراعی

مقاله 9، دوره 4، 4(16) زمستان، بهمن 1389، صفحه 109-120   

نوع مقاله: علمی پژوهشی

نویسندگان

معصومه نعمانی^{* 1}؛ ورهرام رشیدی²؛ شاپور عبدالهی³؛ حسین رحیم سروش³

¹فرهیخته ی کارشناسی ارشد گروه زراعت و اصلاح نباتات دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز

²استادیار گروه زراعت و اصلاح نباتات دانشکده کشاورزی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز

³عضو هیئت علمی موسسه تحقیقات برنج کشور

چکیده

تعیین ارقام جدید و پرمحصول با پایداری عملکرد بالا از مهم ­ترین اهداف اصلاح برنج می ­باشد. به منظور تعیین پایداری عملکرد، ده لاین امید بخش برنج به همراه ارقام هاشمی و کادوس به عنوان شاهد، در سال­ های ۱۳۸۵، ١٣٨٦و 1387 در موسسه تحقیقات برنج کشور واقع در رشت مورد مقایسه قرار گرفتند. نوع طرح آزمایشی در هر سه سال، بلوک­ های کامل تصادفی با چهار تکرار بود. تجزیه واریانس مرکب نشان داد که تفاوت بین ژنوتیپ­ ها از نظر اکثر صفات معنی­ دار بود که حاکی از وجود تفاوت در عملکرد و تنوع ژنتیکی بین ژنوتیپ­ های مورد مطالعه می ­باشد. معنی ­دار شدن اثر متقابل ژنوتیپ × سال برای برخی صفات از جمله عملکرد، بیانگر واکنش متفاوت ژنوتیپ­ ها در سال ­های مختلف بود. برای تعیین ژنوتیپ پایدار و دارای عملکرد بیشتر، از روش­ های تجزیه پایداری مانند واریانس محیطی، ضریب تغییرات، واریانس پایداری شوکلا، اکووالانس ریک، پلیستد و پترسون، ضریب رگرسیون فنیلی و ویلکینسون، ابرهارت و راسل و ضریب تشخیص پینتوس و نیز روش غیرپارامتری رتبه­ بندی استفاده شد که در بیشتر روش­ ها رقم هاشمی به عنـوان پایدارترین رقم شناخته شد. همچنین، لاین­ های شماره­ ی ٩ (IR78530-45-3-1-3 (، 6 (IR76993-49-1-1) و ۸ (IR78533-30-2-1) به دلیل داشتن عملکرد بالا و با توجه به پارامترهای پایداری محاسبه شده به عنوان لاین­ های پایدار شناسایی شدند.  

کلیدواژه‌ها

اثر متقابل ژنوتیپ × سال؛ برنج؛ پایداری؛ عملکرد دانه