نقد و تحلیل ساختارى و محتوایى رمانِ "آواز کشتگان"

پژوهش های نقد ادبی و سبک شناسی

مقاله 8، دوره 4، شماره 11، خرداد 1392، صفحه 195-224   

نوع مقاله: پژوهشی

نویسندگان

برات محمدى^{* 1}؛ کبرى پالیزبان^{* 2}

¹استادیار دانشگاه آزاد اسلامى واحد ارومیه.

²کارشناس‏ ارشد زبان و ادبیات فارسى.

چکیده

رمان آواز کشتگان با ساختارى آشفته، بیان‏گر وقایع دانشگاه تهران، نحوه تعامل یا تعارض استادان با دانشجویان روشنفکر و هم‏چنین عملکرد مأموران ساواک در مسائل مختلف فرهنگى، عقیدتى و سیاسى دانشگاه در دوران قبل از انقلاب اسلامى است. این رمان را مى‏توان از نوع رمان‏هاى تاریخى به حساب آورد؛ زیرا براهنى در خلق این رمان، علاوه بر توصیف موقعیت‏هاى شغلى، مقامى، خلقى و روانى‏شخصیت‏ها، به صورت جسته و گریخته به پاره‏اى از حوادث تاریخى قبل از انقلاب پرداخته است. خوش پرداختى تیپ‏هاى شخصیّتى، استیلاى عنصر جدال بر فضاى کلّى رمان، تلفیقى بودن شیوه روایت (داناى کل و من روایتى)، بهره‏گیرى از شیوه رجعت به گذشته، لحن طنزآمیز و طعنه‏گونه رمان، ناشاد و بحرانى بودن فضاى کلّى آن و... ارزش هنرى این اثر را اعتلا بخشیده است. در این مقاله سعى بر این است که ساختار زبانى و کلامى و محتوایى رمان مورد بررسى‏قرار گرفته و عناصر داستانى و چند و چون آن‏ها مورد نقد و تحلیل قرار گیرد.

کلیدواژه‌ها

رضا براهنى؛ آواز کشتگان؛ تحلیل ساختارى؛ تحلیل محتوایى؛ بعد جامعه‏ شناسى