تعداد نشریات | 418 |
تعداد شمارهها | 9,997 |
تعداد مقالات | 83,551 |
تعداد مشاهده مقاله | 77,525,997 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 54,562,318 |
رابطه تنیدگی تحصیلی و کمکطلبی آموزشی با پیشرفت تحصیلی دانشآموزان | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
نشریه علمی آموزش و ارزشیابی (فصلنامه) | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
مقاله 3، دوره 8، شماره 31، آذر 1394، صفحه 37-48 اصل مقاله (206.65 K) | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
نویسندگان | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
رسول آرامفر1؛ علی زینالی* 2 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
1کارشناس ارشد برنامه ریزی درسی، گروه علوم تربیتی، واحد ارومیه، دانشگاه آزاد اسلامی، ارومیه، ایران | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
2استادیار گروه روانشناسی، واحد ارومیه، دانشگاه آزاد اسلامی، ارومیه، ایران | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
چکیده | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
این پژوهش با هدف تعیین رابطه بین تنیدگی تحصیلی و کمکطلبی آموزشی با پیشرفت تحصیلی در دانشآموزان انجام شد. جامعه آماری این پژوهش همه دانشآموزان دبیرستانهای شهرستان ارومیه در سال تحصیلی 94-1393 بودند. برای انجام این پژوهش 360 دانشآموز (210 دختر و 150 پسر) با روش نمونهگیری تصادفی خوشهای چند مرحلهای انتخاب شدند. همه آنها پرسشنامه تنیدگی تحصیلی و پرسشنامه کمکطلبی آموزشی را تکمیل کردند. همچنین معدل سال گذشته به عنوان شاخص پیشرفت تحصیلی دانشآموزان در نظر گرفته شد. دادهها با روش ضریب همبستگی پیرسون و رگرسیون چند متغیری تحلیل شدند. یافتهها نشان داد که میان تنیدگی تحصیلی و پیشرفت تحصیلی رابطه منفی و معنیدار و میان کمکطلبی آموزشی و پیشرفت تحصیلی رابطه مثبت و معنیدار وجود داشت. همچنین میان تنیدگی تحصیلی و کمکطلبی آموزشی رابطه معنیداری وجود نداشت (01/0p≤). تنیدگی تحصیلی و کمکطلبی آموزشی در یک مدل توانستند 7/13 درصد از واریانس پیشرفت تحصیلی را پیش بینی کنند. با توجه به بتای استاندارد سهم تنیدگی تحصیلی در پیشبینی پیشرفت تحصیلی بیشتر از کمکطلبی آموزشی بود (28/0-β=). بنابراین پیشنهاد میشود معلمان، مدیران و برنامهریزان به نشانههای متغیرهای تنیدگی تحصیلی و کمکطلبی آموزشی توجه و بر اساس آن برنامههای مناسبی را برای بهبود پیشرفت تحصیلی دانشآموزان طراحی نمایند. | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
کلیدواژهها | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
تنیدگی تحصیلی؛ کمکطلبی آموزشی؛ پیشرفت تحصیلی | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
اصل مقاله | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
مقدمه: هرنظام آموزشی و تربیتی برای دستیابی به بهترین نتیجه و رفع موانع و کمبودها در سراسر فرآیندهای آموزشی و پرورشی خود همواره از نظر متخصصان مربوطه مورد ارزیابی قرار می گیرد. مهمترین و عینیترین معیار ارزیابی در این نظامها، پیشرفت تحصیلی است. همچنین پیشرفت تحصیلی از نقطه نظر علمی و عملی دارای اهمیت بسیاری است که این عامل یکی از عوامل مهم پذیرش در کلاس درس و دستیابی به یک شغل مناسب در آینده می باشد (مهرافروز، 1388). پیشرفت تحصیلی عبارت است از توانایی اثبات موفقیت در اکتساب پیامدی که برای آن طرحریزی شده است (آرمسترانگ[1] به نقل از ابوالقاسمی، کیامرثی، آریانپور و درتاج، 1385). با توجه به موارد فوق پژوهشگران از دیرباز سعی در شناسایی عوامل مرتبط با پیشرفت تحصیلی داشتند که از مهمترین این عوامل میتوان به تنیدگی تحصیلی[2] و کمکطلبی آموزشی[3] اشاره کرد. یکی از عوامل مرتبط با پیشرفت تحصیلی، تنیدگی تحصیلی است. تنیدگی و استرس یکی از جنبههای طبیعی و اجتناب ناپذیر زندگی انسان معاصر است که آن را به عنوان پاسخ فیزیولوژیک انسان به محرکهای محیطی تهدید کننده تعریف کرده اند (لیو[4]، 2015). تنیدگی تحصیلی بر سـلامت روانی- جسمانی دانشآموزان و توانایی آنها برای انجام موثر تکالیف درسی اثر میگذارد. سطوح بالای اسـترس منجـر بــه نتایج روانشناختی، هیجانی و جسمانی منفی مثل خـواب آلودگی، ضعف نظام ایمنی وبیماری و نهایتا منجر به افت تحصیلی می شود(سولبرگ و توریس[5] به نقل از شکری، کدیور و دانشورپور، 1386). تنیدگی تحصیلی بیانگر احساس نیاز فزاینده فرد به کسب دانش و ادراک نداشتن زمان کافی برای دستیابی به آن دانش می باشد (گادزلا و بالوگلو[6]، 2001). به طور خلاصه پژوهش ها نشان دادند که تنیدگی تحصیلی با پیشرفت تحصیلی رابطه منفی و معنیدار دارند (استراترز، پری و منس[7]، 2000؛ ارمسوی، کلیملی و گینکوز[8]، 2005؛ حبیبان، وانگ و ماریا[9]، 2011؛ ساکفوفسکی، آستین، ماستوراس، بیتون و اسبورن[10]، 2012؛ مقیمیسلام، جعفری و حسینی[11]، 2013؛ گلوزاه و پیوالین[12]، 2014؛ شکری، کدیور، غنایی، دانشورپور و مولایی، 1386؛ بنی سی و دلفان آذری، 1389؛ کاکابرایی، شکری، پورشهریاری، تقی لو و باقری، 1392). برای مثالگلوزاه و پیوالین (2014) در پژوهشی رابطه حمایت اجتماعی، استرس، سلامتی و موفقیت تحصیلی که بر روی دانشآموزان نوجوان کشور غنا انجام دادند، به این نتیجه رسیدند که استرس با موفقیت تحصیلی رابطه منفی و معنیدار و حمایت اجتماعی و سلامتی با موفقیت تحصیلی رابطه مثبت و معنیدار دارند. استراترز و همکاران (2000) ضمن پژوهشی درباره تنیدگی تحصیلی و عملکرد تحصیلی به این نتیجه رسیدند که سطوح بالای تنیدگی تحصیلی با نمره های پایین درسی و کاهش عملکرد تحصیلی همراه است. همچنین کاکابرایی و همکاران (1392) ضمن پژوهشی به این نتیجه رسیدند که بین فشارهای عینی و تنیدگی تحصیلی با رضایت تحصیلی رابطه منفی و معنیداری وجود دارد. شکری و همکاران (1386) در پژوهشی درباره استرس تحصیلی و عملکرد تحصیلی به این نتیجه رسیدند که استرس تحصیلی و عملکرد تحصیلی رابطه منفی و معنیداری دارند. به عبارت دیگر با افزایش استرس تحصیلی، عملکرد تحصیلی کاهش می یابد و بالعکس با کاهش استرس تحصیلی، عملکرد تحصیلی افزایش می یابد. یکی دیگر از عوامل مرتبط با پیشرفت تحصیلی، کمکطلبی آموزشی است. کمکطلبی یکی از راهبردهای یادگیری است که دانشآموزان با استفاده از آن می توانند مسائل و مشکلات یادگیری خود را تشخیص داده و از این طریق عملکرد تحصیلی خود را ارتقا دهند (کارابنیک[13]، 2004). رفتار کمکطلبی دارای دو بعد اجتناب از کمک و درخواست کمک می باشد. اجتناب از کمک به رفتاری اشاره دارد که در آن دانشآموز نیازمند کمک، از کمک گرفتن خودداری می کند، اما درخواست کمک یا کمکطلبی به رفتاری اشاره دارد که در آن دانشآموز نیازمند کمک از دیگران توضیحاتی را درباره موضوع درخواست می کند که این امر باعث درک بهتر مساله می شود (چنگ و تسای[14]، 2011). کمک طلبی آموزشی به عنوان جستجوی کمک از دیگران به هنگام مواجه شدن با ابهام و دشواری در امر تحصیل تعریف می شود (تانک، مورکمی، اکونو و یامایوچی[15]، 2002). در تعریفی دیگر کمکطلبی آموزشی را به عنوان تلاش فعالانه برای استفاده از امکانات موجود در راستای دستیابی به موفقیت تحصیلی تعریف کردند (باتلر[16]، 2006). کمک طلبی آموزشی دربرگیرنده رفتارهایی از قبیل پرسش از معلمان، همکلاسی ها و والدین درباره تقاضای توضیح بیشتردرباره موضوع، گرفتن سرنخ ها و راه حل های مساله و جستجوی سایر کمک های تحصیلی است. افراد برای استفاده از کمکطلبی ابتدا باید از نیاز خود آگاه باشند (فراشناخت)، سپس تصمیم به جستجوی کمک بگیرند (انگیزش) و در نهایت راهبردهایی را برای استفاده از کمک دیگران به کار گیرند (رفتار) (زوشو و بارنت[17]، 2011). به طور خلاصه پژوهش ها نشان دادند که کمکطلبی آموزشی با پیشرفت تحصیلی رابطه مثبت و معنیدار دارند (پولسن و گنتری[18]، 2004؛ ریان و شین[19]، 2011؛ شنکی، لام، کانلی و کارابنیک[20]، 2015؛ هاشمی و شکرکن، 1388؛ عاشوری، پورمحمدرضای تجریشی، جلیل آبکنار، عاشوری و موسوی خطاط، 1390؛ خانکشی زاده و رضایی، 1391؛ حبیبی، 1392).برای مثال شنکی و همکاران (2015) ضمن پژوهشی درباره کمکطلبی در درس ریاضی و ارتباط آن با پیشرفت تحصیلی که بر روی دانشآموزان نوجوان انجام دادند به این نتیجه رسیدند که میان کمکطلبی با پیشرفت تحصیلی دانشآموزان ارتباط مثبت و معنیداری وجود دارد. ریان و شین (2011) ضمن پژوهشی به این نتیجه رسیدند که هر چقدر دانشآموزان از دیگران بیشتر درخواست کمک می کنند از پیشرفت تحصیلی بالاتری برخوردارند و بالعکس هر چقدر دانشآموزان از دیگران کمتر درخواست کمک می کنند از پیشرفت تحصیلی پایین تری برخوردارند. همچنین حبیبی (1392) ضمن پژوهشی به این نتیجه رسید که دانشآموزان به هنگام مواجه شدن با مشکل در درس ریاضی بیشتر از معلم درخواست کمک می کنند. علاوه بر آن او گزارش کرد که دانشآموزان دارای پیشرفت تحصیلی بالاتر به هنگام نیاز بیشتر از سایر دانشآموزان از معلم درخواست کمک می کنند. خانکشی زاده و رضایی (1391) ضمن پژوهشی که بر روی درس ریاضی دانشآموزان دختر پایه سوم راهنمایی شهر تبریز انجام دادند، به این نتیجه رسیدند که نگرش به رفتارهای کمکطلبی (پذیرش کمکطلبی) به طور مثبت و معنیداری با عملکرد ریاضی دانشآموزان رابطه دارد. در محیط های آموزشی دانشآموزان گاهی با موقعیت هایی مواجه می شوند که در آن موقعیت ها نمی توانند به تنهایی به خواسته های تحصیلی و آموزشی خود دست یابند. در این موقعیت ها غالبا دانشآموزان به ویژه دانشآموزان نوجوان دچار تنیدگی می شوند و از درخواست کمک اجتناب می کنند. با توجه به اینکه نوجوانان به مرحله انتزاعی رسیده اند و نیاز خود را برای درخواست کمک درک می کنند، اما پژوهش ها نشان دادند که بسیاری از آنها تصمیم به جستجوی کمک نمی گیرند. این تناقض اهمیت توجه به عوامل شخصیتی مثل تنیدگی و کمکطلبی را آشکار می سازد. همچنین گرچه پژوهش های پیشین به بررسی رابطه تنیدگی تحصیلی و کمکطلبی آموزشی با پیشرفت تحصیلی اشاره داشتند، اما یکی از نارسائی های اصلی این مطالعات عدم توجه به رابطه همزمان این متغیرها در پیش بینی پیشرفت تحصیلی است. هنگامی که این متغیرها در یک مدل پیشبین همزمان در نظر گرفته شوند، کدامیک آگاهی بیشتری از پیشرفت تحصیلی خواهد داد؟ افزون بر آن با توجه به اهمیت پیشرفت تحصیلی هدف این پژوهش بررسی رابطه بین تنیدگی تحصیلی و کمکطلبی آموزشی با پیشرفت تحصیلی دانشآموزان بود.بنابراین فرضیه های پژوهش عبارتند از: 1- بین تنیدگی تحصیلی و کمکطلبی آموزشی با پیشرفت تحصیلی دانشآموزان رابطهوجود دارد. 2- تنیدگی تحصیلی و کمکطلبی آموزشی توانایی پیش بینی پیشرفت تحصیلی دانشآموزان را دارند. 3- تنیدگی تحصیلی توانایی بیشتری در پیش بینی پیشرفت تحصیلی دانشآموزان دارد. روش پژوهش طرح پژوهش این مطالعه توصیفی – تحلیلی از نوع همبستگی می باشد. جامعه آماری جامعه آماری این پژوهش همه دانشآموزان دبیرستانهای شهرستان ارومیه در سال تحصیلی 94-1393 بودند. روش نمونه گیری در این پژوهش برای تعیین حجم نمونه از جدول مورگان و همکاران (به نقل از مومنی و فعال قیومی، 1389) استفاده شد. با توجه به اینکه حجم جامعه 24376 نفر بود، لذا 378 دانشآموز به روش نمونهگیری تصادفی خوشهای چند مرحله انتخاب شدند. پرسشنامه 18 نفر از دانشآموزان مخدوش بود و لذا کنار گذاشته شد. تحلیل ها براساس 360 نفر انجام گرفت. همچنین از روش های آمار توصیفی یعنی شاخص های گرایش مرکزی و پراکندگی برای توصیف توزیع متغیرها و از ضریب همبستگی پیرسون و رگرسیون چندمتغیری برای آزمون فرض های آماری استفاده شد. ابزار گردآوری داده ها الف) پرسشنامه تنیدگی تحصیلی: این پرسشنامه توسط سان، دون، هو و ژو[21] (2011) ساخته شد. این ابزار دارای 16 گویه است که با استفاده از مقیاس پنج درجه ای لیکرت از یک تا پنج (1=کاملا مخالفم تا 5=کاملا موافقم) نمره گذاری می شود. در این ابزار دامنه نمرات بین 16 تا 80 می باشد و هر چقدر نمره آزمودنی بیشتر باشد، به میزان بیشتری دارای استرس است. سان و همکاران (2011) پایایی آن را با روش آلفای کرونباخ 82/0 و با روش بازآزمایی 78/0 گزارش کردند. در پژوهش حاضر پایایی آن با روش آلفای کرونباخ 73/0 محاسبه شد. ب) پرسشنامه کمکطلبی آموزشی: برای اندازه گیری کمکطلبی آموزشی از مقیاس کمکطلبی آموزشی پرسشنامه راهبردهای انگیزشی برای یادگیری پینتریچ، اسمیت، گارسیا و مک کیجی[22] (1991) استفاده شد. این ابزار دارای 4 گویه است که با استفاده از مقیاس هفت درجه ای لیکرت از یک تا هفت (1=اصلا در مورد من صدق نمی کند تا 7=کاملا در مورد من صدق می کند) نمره گذاری می شود. در این ابزار دامنه نمرات بین 4 تا 28 می باشد و هر چقدر نمره آزمودنی بیشتر باشد، به میزان بیشتری از دیگران درخواست کمک آموزشی می کند. پینتریچ و همکاران (1991) پایایی آن را با روش آلفای کرونباخ 52/0 گزارش کردند. در پژوهش حاضر پایایی آن با روش آلفای کرونباخ 62/0 محاسبه شد. ج) پیشرفت تحصیلی: معدل کل سال گذشته دانشآموزان به عنوان شاخص پیشرفت تحصیلی در نظر گرفته شد. یافته ها شرکت کنندگان 360 دانشآموز دبیرستانی شهرستان ارومیه با میانگین سنی 40/16 بودند. از میان آنان 210 دانشآموز دختر (3/58%) و 150 دانشآموز پسر (7/41%) بودند، به طوری که 180 دانشآموز در پایه دهم (50%)، 120 دانشآموز در پایه یازدهم (3/33%) و 60 دانشآموز در پایه دوازدهم (7/16%) مشغول به تحصیل بودند.پیش از تحلیل داده ها به روش همبستگی و رگرسیون پیش فرض نرمال بودن با کمک کجی و کشیدگی بررسی شد. میزان کجی و کشیدگی متغیر تنیدگی تحصیلی به ترتیب 08/0- و 35/0-، متغیر کمکطلبی آموزشی به ترتیب 72/0- و 41/0 و متغیر پیشرفت تحصیلی به ترتیب 20/0- و 75/0- بود که نتایج حاکی از نرمال بودن هر سه متغیر بود. برای بررسی رابطه بین متغیرها از ضریب همبستگی پیرسون استفاده شد که نتایج آن در جدول 1 ارائه شده است.
جدول1: میانگین، انحراف استاندارد، ضرایب همبستگی متغیرهای پژوهش (360n=)
**p<0/01 یافته های جدول 1 نشان داد که میان تنیدگی تحصیلی و پیشرفت تحصیلی رابطه منفی و معنیدار (30/0-=r)، میان کمکطلبی آموزشی و پیشرفت تحصیلی رابطه مثبت و معنیدار وجود دارد (28/0=r) و همچنین میان تنیدگی تحصیلی و کمکطلبی آموزشی رابطه معنیداری وجود نداشت (01/0p≤). همچنین برای بررسی اینکه آیا متغیرهای تنیدگی تحصیلی و کمکطلبی آموزشی توانایی پیش بینی پیشرفت تحصیلی را دارند و کدامیک از متغیرهای مذکور بیشترین توانایی را در پیش بینی پیشرفت تحصیلی دارد، از رگرسیون چند متغیری با مدل همزمان استفاده شد که نتایج آن در جدول 2 ارائه شده است. جدول 2:خلاصه تحلیل رگرسیون با مدل همزمان برای پیش بینی پیشرفت تحصیلی
یافته های جدول 2 نشان داد که متغیرهای تنیدگی تحصیلی و کمکطلبی آموزشی توانایی پیش بینی پیشرفت تحصیلی را داشتند (01/0P≤,17/2=357و2F). این دو متغیر با هم توانستند 7/13 درصد از واریانس پیشرفت تحصیلی را پیش بینی کنند. همچنین با توجه به بتای استاندارد متغیرهای تنیدگی تحصیلی (28/0-β=) و کمکطلبی آموزشی (14/0β=) می توان گفت که تنیدگی تحصیلی با بتای استاندراد 28/0- بیشترین توانایی را در پیش بینی پیشرفت تحصیلی داشت که البته این توانایی به صورت معکوس بود. یعنی هر چقدر تنیدگی تحصیلی بیشتر باشد، پیشرفت تحصیلی کمتر و بالعکس هر چقدر تنیدگی تحصیلی کمتر باشد، پیشرفت تحصیلی بیشتر خواهد بود. پس از تنیدگی تحصیلی، کمکطلبی آموزشی با بتای استاندارد 14/0 توانایی مثبتی در پیش بینی پیشرفت تحصیلی داشت. بحث و نتیجه گیری روانشناسان و مدرسان تعلیم و تربیت همواره به دنبال آن بودند تا پیشرفت تحصیلی و بازده یادگیری یادگیرندگان را افزایش دهند. در این زمینه از عوامل مهم و مرتبط با پیشرفت تحصیلی که به آن اشاره شده است می توان به تنیدگی تحصیلی و کمکطلبی آموزشی اشاره کرد. این پژوهش در دانشآموزان دبیرستانهای شهرستان ارومیه با هدف بررسی رابطه بین تنیدگی تحصیلی و کمکطلبی آموزشی با پیشرفت تحصیلی انجام شد. یافته های این پژوهش نشان داد که بین تنیدگی تحصیلی و پیشرفت تحصیلی رابطه منفی و معنیدار و بین کمکطلبی آموزشی و پیشرفت تحصیلی رابطه مثبت و معنیدار وجود داشت. در یک مدل پیش بین متغیرهای تنیدگی تحصیلی و کمکطلبی آموزشی توانستند 7/13 درصد از واریانس پیشرفت تحصیلی را پیش بینی کنند که سهم تنیدگی تحصیلی در پیشبینی پیشرفت تحصیلی دانشآموزان بیشتر از کمکطلبی آموزشی بود. نتایج این مطالعه نشان داد که تنیدگی تحصیلی با پیشرفت تحصیلی رابطه منفی و معنیدار داشت که این یافته با یافته پژوهش های (استراترز و همکاران، 2000؛ ارمسوی و همکاران، 2005؛ حبیبان و همکاران، 2011؛ ساکفوفسکی و همکاران، 2012؛ مقیمیسلام و همکاران، 2013؛ گلوزاه و پیوالین، 2014؛ شکری و همکاران، 1386؛ بنی سی و دلفان آذری، 1389؛ کاکابرایی و همکاران، 1392) همسو بود. برای مثال حبیبان و همکاران (2011) ضمن پژوهشی درباره استرس و پیشرفت تحصیلی به این نتیجه رسیدند که استرس و پیشرفت تحصیلی همبستگی منفی معنیداری دارند. گلوزاه و پیوالین (2014) در پژوهشی رابطه حمایت اجتماعی، استرس، سلامتی و موفقیت تحصیلی که بر روی دانشآموزان نوجوان کشور غنا انجام دادند، به این نتیجه رسیدند که استرس با موفقیت تحصیلی رابطه منفی و معنیدار و حمایت اجتماعی و سلامتی با موفقیت تحصیلی رابطه مثبت و معنیدار دارند. همچنین بنی سی و دلفان آذری (1389) ضمن پژوهشی به این نتیجه رسیدند که بین استفاده از راهبردهای مقابله ای سازگار با پیشرفت تحصیلی رابطه معنیداری وجود دارد. شکری و همکاران (1386) در پژوهشی درباره استرس تحصیلی و عملکرد تحصیلی به این نتیجه رسیدند که استرس تحصیلی و عملکرد تحصیلی رابطه منفی و معنیداری دارند. به عبارت دیگر با افزایش استرس تحصیلی، عملکرد تحصیلی کاهش می یابد و بالعکس با کاهش استرس تحصیلی، عملکرد تحصیلی افزایش می یابد.یک تبیین احتمالی بر اساس نظریه گادزلا و بالوگلو (2001) این می باشد که شخص احساس نیاز برای کسب دانش می کند، اما زمان کافی برای آن ندارد که این امر باعث تنیدگی تحصیلی می شود. این تنیدگی نخست توانایی تمرکز، نظم دهی و قدرت انسجام فکری دانشآموزان را پایین می آورد و سپس منجر به کاهش پیشرفت تحصیلی می شود. تبیین دیگر اینکه اگر دانشآموزان احساس کنند در فهم محتوی درسی ناتوان هستند و یا اینکه از حجم مطالب، دشواری مطالب و نحوه تدریس و ارزشیابی معلم رضایت نداشته باشند، دچار تنیدگی تحصیلی می شوند. این تنیدگی باعث می شود ابتدا دانشآموزان در تفکیک مطالب و برقراری ارتباط منطقی بین مفاهیم درسی دچار مشکل شوند، سپس در یادگیری مسائل درسی دچار مشکل شوند و در نهایت باعث کاهش پیشرفت تحصیلی می شود. آخرین تبیین بر اساس نظریه های شناختی اینکه هیچ عاملی به تنهایی علت تنیدگی نیست، بلکه تفسیر و برداشت فرد از موقعیت ها منجر به تنیدگی می شود. حال اگر این عامل مسائل آموزشی و تحصیلی باشد، فرد دچار تنیدگی تحصیلی می شود که این تنیدگی به طور گسترده ای توانایی های شناختی یادگیرندگان را در انجام موثر تکالیف درسی به چالش می کشد و باعث کاهش پیشرفت تحصیلی می شود. همچنین نتایج نشان داد که کمکطلبی آموزشی با پیشرفت تحصیلی رابطه مثبت و معنیدار داشت که این یافته با یافته پژوهش های(پولسن و گنتری، 2004؛ ریان و شین، 2011؛ شنکی و همکاران، 2015؛ هاشمی و شکرکن، 1388؛ عاشوری و همکاران، 1390؛ خانکشی زاده و رضایی، 1391؛ حبیبی، 1392) همسو بود. برای مثال شنکی و همکاران (2015) ضمن پژوهشی درباره کمکطلبی در درس ریاضی و ارتباط آن با پیشرفت تحصیلی که بر روی دانشآموزان نوجوان انجام دادند به این نتیجه رسیدند که میان کمکطلبی با پیشرفت تحصیلی دانشآموزان ارتباط مثبت و معنیداری وجود دارد. پولسن و گنتری (2004) ضمن پژوهشی درباره ارتباط انواع راهبردهای انگیزشی و یادگیری و پیشرفت تحصیلی به این نتیجه رسیدند که میزان کمکطلبی با میزان پیشرفت تحصیلی همبستگی مثبت و معنیدار وجود دارد. به عبارت دیگر هر چه افراد به هنگام نیاز بیشتر از دیگران درخواستکمک کنند، از تحصیل بالاتری برخوردار هستند.همچنین خانکشی زاده و رضایی (1391) ضمن پژوهشی که بر روی درس ریاضی دانشآموزان دختر پایه سوم راهنمایی شهر تبریز انجام دادند، به این نتیجه رسیدند که نگرش به رفتارهای کمکطلبی (پذیرش کمکطلبی) به طور مثبت و معنیداری با عملکرد ریاضی دانشآموزان رابطه دارد.هاشمی و شکرکن (1388) در پژوهشی با عنوان پیشایندهای اجتناب از کمکطلبی در کلاس درس و رابطه آن با عملکرد تحصیلی به این نتیجه رسیدند که بین اجتناب از کمکطلبی و عملکرد تحصیلی رابطه معنیداری وجود دارد. یعنی هر چقدر افراد به میزان بیشتری از دریافت کمک اجتناب کنند، از عملکرد تحصیلی پایین تری برخوردار هستند و بالعکس هر چقدر افراد به میزان کمتری از دریافت کمک اجتناب کنند، از عملکرد تحصیلی بالاتری برخوردار هستند.یک تبیین احتمالی اینکه دانشآموزان دبیرستانی به مرحله انتزاعی یا صوری رسیده اند و توانایی ها و محدودیت های خود را می شناسند. بنابراین هنگامی که می دانند به تنهایی نمی توانند مسائل درسی و تحصیلی را حل کنند از دیگران درخواست کمک می کنند. این درخواست کمک باعث می شود دیگران به ویژه معلمان و همسالان برتر مسائل را برای آنها توضیح دهند که این امر باعث افزایش پیشرفت تحصیلی می شود. تبیین دیگر بر اساس نظریه باتلر (1995) اینکه کمکطلبی نوعی تعامل اجتماعی و رفتار انطباقی است و باعث سازگاری افراد با موقعیت های جدید می شود. حال اگر این کمکطلبی در زمینه تکالیف درسی و تحصیلی باشد باعث سازگاری فرد با موقعیت های جدید، مسائل جدید و نسبتا دشوار درسی می شود که این امر باعث افزایش پیشرفت تحصیلی می شود. در این مطالعه مشخص شد که در یک مدلی که تنیدگی تحصیلی و کمکطلبی آموزشی به طور هم زمان برای پیش بینی پیشرفت تحصیلی رقابت نمایند، هر دو متغیر تنیدگی تحصیلی و کمکطلبی آموزشی توانایی پیش بینی پیشرفت تحصیلی را دارند. در این مدل تنیدگی تحصیلی بالاترین وزن استاندارد را داشت. بنابراین آن چه در بهبود پیشرفت تحصیلی نقش عمده ای ایفا می کند در وهله نخست این است که فرد دارای تنش نباشد و ضمن احساس نیاز برای کسب دانش، زمان کافی برای مطالعه و یادگیری داشته باشد. بنابراین سهم منحصر به فرد این مطالعه این است که کمکطلبی آموزشی به اندازه تنیدگی تحصیلی نقش موثری در پیش بینی پیشرفت تحصیلی ایفا نمی کند. نخستین و مهم ترین محدودیت این مطالعه استفاده از روش همبستگی است. لذا روابط کشف شده را نمی توان به عنوان روابط علی فرض کرد. شاید این روابط ناشی از اثر سایر متغیرها باشد. محدودیت دیگر مطالعه حاضر استفاده از ابزارهای خودگزارش دهی است. بسیاری از این ابزارها ممکن است پاسخ هایی را جمع آوری کنند که دیگران فکر می کنند باید درست باشد. افراد ممکن است خویشتن نگری کافی نداشته باشند و مسئولانه به پرسشنامه ها پاسخ ندهند. همچنین محدود شدن جامعه پژوهش به مقطع دبیرستان و شهرستان ارومیه یکی دیگر از محدودیت های این پژوهش بود. با توجه به یافته های به دست آمده پیشنهاد می شود برای افزایش پیشرفت تحصیلی میزان کمکطلبی دانشآموزان را افزایش و میزان تنیدگی تحصیلی دانشآموزان را با استفاده از توضیح قابل فهم و آسان مسائل یادگیری، نحوه تدریس مناسب و مشخص شدن نحوه ارزشیابی کاهش دهند. همچنین پیشنهاد می شود مسئولان محیط مدرسه را به محیطی شاد و دوستانه تبدیل نمایند تا تنیدگی دانشآموزان به حداقل برسد (کاهش تنیدگی تحصیلی) و دانشآموزان در کمال آرامش و بدون هیچ استرسی بتوانند مسائلی را که متوجه نشدند از معلم یا همسالان برتر بپرسند (افزایش کمکطلبی). همچنین برگزاری کارگاه های آموزشی درباره تنیدگی تحصیلی و کمکطلبی و ارائه راهکارهای عملی برای کاهش تنیدگی و افزایش کمکطلبی پیشنهاد کاربردی مناسبی می باشد. بحث پژوهش در مقطع های تحصیلی دیگر و سایر شهرستان ها می تواند زمینه جدیدی برای مطالعه باشد. آیا مدرسین این مقطع ها و شهرها نسبت به یادگیری دانشآموزان این پژوهش نظر متفاوتی دارند؟ به هر حال به نظر می رسد پژوهش های بیشتری باید در این زمینه صورت گیرد. [1] . Armstrong [2]. Educational Stress [3]. Educational Help Seeking [4]. Liu [5]. Solbrg & Torres [6]. Gadzella & Baloglu [7]. Struthers, Perry & Menes [8]. Ermsoy, Celimli & Gencoz [9]. Habiban, Wong& Maria [10]. Saklofske, Austin, Mastoras, Beaton & Osborne [11]. Moghimisalam, Jafari & Hooseini [12]. Glozah & Pevalin [13]. Karabenick [14]. Cheng & Tsai [15]. Tanak, Murakmi, Okuno & Yamauchi [16]. Butler [17]. Zusho & Barnett [18]. Paulsen & Gentry [19]. Ryan & Shin [20]. Schenke, Lam, Conley & Karabenick [21]. Sun, Dunne, Hou and Xu [22]. Pintrich, Smith, Garcia & Mc Keachie | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
مراجع | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
منابع ابوالقاسمی، عباس؛ کیامرثی، آذر؛ آریانپور، سعید و درتاج، فریبرز (1385). بررسی ارتباط ابهام نقش، تعارض نقش و اضطراب رقابتی با عملکرد ورزشی و پیشرفت تحصیلی، فصلنامه تعلیم و تربیت، 5، 45-32. بنیسی، پریناز و دلفانآذری، قنبرعلی (1389). رابطه مهارت های مقابله با استرس و پیشرفت تحصیلی اعضای باشگاه پژوهشگران جوان منطقه 12 دانشگاه آزاد اسلامی، نوآوری های مدیریت آموزشی، 5(2)، 79-67. حبیبی، رامین (1392). تفاوت های جنسیتی و تغییرات تحولی در رفتار کمک خواهی دانشآموزان در درس ریاضی، مجله مطالعات روانشناسی تربیتی، 5(1)، 82-65. خانکشی زاده، طاهره و رضایی، اکبر (1391). رابطه دانش فراشناخت، نظریه های ضمنی هوش و نگرش به رفتارهای کمکطلبی با عملکرد ریاضی دانشآموزان دختر پایه سوم راهنمایی شهر تبریز، فصلنامه علوم تربیتی، 5(2)، 108-89. شکری، امید؛ کدیور، پروین و دانشورپور، زهره (1386). نقش سبک های مقابله در تنیدگی تحصیلی و پیشرفت تحصیلی، نشریه روانشناسی تحولی: روانشناسان ایرانی، 3(1)،257-249. شکری، امید؛ کدیور، پروین؛ غنایی، زیبا؛ دانشورپور، زهره و مولایی، محمد (1386). صفات شخصیت، استرس تحصیلی و عملکرد تحصیلی، مطالعات روانشناختی، 3(3)،48-25. عاشوری، محمد؛ پورمحمدرضای تجریشی، معصومه؛ جلیل آبکنار، سیده سمیه؛ عاشوری، جمال و موسویخطاط، سیدمحمد (1391). بررسی ارتباط صفات شخصیت، راهبردهای مدیریت منابع و راهبردهای انگیزشی در پیش بینی پیشرفت تحصیلی دانشآموزان کم توان ذهنی، مجله مطالعات ناتوانی، 1(2)، 15-1. کاکابرایی، کیوان؛ شکری، امید؛ پورشهریاری، حسین؛ تقیلو، صادق و باقری، مریم (1392). روابط ساختاری بین فشارهای عینی، تنیدگی تحصیلی، سبکهای مقابله، پاسخ به تنشگرها و رضایت تحصیلی، فصلنامه روانشناسی کاربردی، 7(2)، 128-111. مؤمنی، منصور و فعالقیومی، علی (1389). تحلیلهای آماری با استفاده از SPSS. تهران: انتشارات مومنی. مهرافروز ، محبتاله (1388). بررسی رابطه بین نگرش نسبت به شیوههای فرزند پروری مادر (اقتدار منطقی، استبدادی، آزادگذاری) با مکان کنترل و پیشرفت تحصیلی در دانشآموزان پایه چهارم ابتدایی، پایاننامه کارشناسیارشد، دانشگاه تربیت معلم تهران. هاشمی شیخ شبانی، سید اسماعیل و شکر کن، حسین (1388). اگر تقاضای کمک کنم ناتوان جلوه خواهم کرد: پیشایندهای اجتناب از کمکطلبی در کلاس درس و رابطه آن با عملکرد تحصیلی، مجله مطالعات روانشناسی تربیتی، 10، 141-115. Butler, R., (2006). Determinants of help-seeking; relations between perceived reasons for help-avoidance and help-seeking behaviors in an experimental context. Journal of EducationalPsychology, 90(1), 630-643.
Cheng, K., & Tsai, C. (2011). An investigation of Taiwan university students’ perceptions of online academic help seeking and their web-based learning self-efficacy. The Internet and Higher Education, 14(3),150-157.
Ermsoy, C. E., Celimli, S., & Gencoz, T. (2005). Students under academic stress in a Turkish Variables associated with symptoms of depression and anxiety. Current Psychology, 24(2), 123-133.
Gadzella, B. M., & Baloglu, M. (2001). Confirmatory factor analysis and internal consistency of student life stress inventory. Journal of Instruetional Pschology, 28(2), 84-94.
Glozah, F. N., & Pevalin, D. J. (2014). Social support, Stress, health and academic success in Ghanaian adolescents: a path analysis. Journal of Adolescence, 37(4), 451-460.
Habiban, E., Wong, S. P., & Maria, C. A. (2011). Stress and academic achievement among undergraduate students in university Putra Malaysia. Social and Behavioral Science, 29, 646-655.
Karabenick, S.A. (2004). Perceived achievement goals structure and college student help seeking. Journal of Educational psychology, 96, 569-581.
Liu, Y. (2015). The longitudinal relationship between Chinese high school students’ academic stress and academic motivation. Learning and Individual Differences, 38(2), 123-126.
Moghimisalam, M., Jafari, P., & Hooseini, M. (2013). Impact of stress management training on the girl high school student academic achievement. Social and Behavioral Science, 89(10), 22-26.
Paulsen, M. B., & Gentry, J. A. (2004). Motivation, learning strategies, and academic performance: A study of the college finance classroom. Journal of Financial Practice and Education, 6(1), 78-89.
Pintrich, P. R., Smith, D. A., Garcia, T., & Mc Keachie, W. (1991).A manual for the use of the motivated strategies for learning questionnaire (MSLQ). University of Michigan, National Center for Research to Improve Postsecondary Teaching and Learning, Ann Arbor, MI.
Ryan, A. M., & Shin, H. (2011). Help seeking tendencies during early adolescence: an examination of motivational correlates and consequences for achievement. Learning and Instruction, 21(2), 247-256.
Saklofske, D. H., Austin, E. J., Mastoras, S. M., Beaton, L., & Osborne, S. E. (2012). Relationship of personality, effect, emotional intelligence and coping with student stress and academic success: different patterns of association for stress and success. Learning and Individual Differences, 22(2), 251-257.
Schenke, K., Lam, A. C., Conley, A. M., & Karabenick, S. A. (2015). Adolscents help seeking in mathematics classrooms: relations between achievement and perceived classroom environmental influences over one school year. Contemporary Educational Psychology, 41(4), 133-146.
Struthers, C. W., Perry, R. P., & Menes, V. H. (2000). An examination of the relationship among academic stress, coping, motivation, and performance in college. Research in Higher Education, 41(5), 581-592.
Sun, J., Dunne, M. P., Hou, X., & Xu, A. (2011). Educational stress scale for adolescents: development, validity, and reliability with Chinese students. Journal of Psycho Educational Assessment, 29(6), 534-546.
Tanak, A., Murakmi, Y., Okuno, T., & Yamauchi, H. (2002). Achievement goals, attitudes toward help seeking and help-seeking behavior in the classroom. Learning and Individual Differences, 12, 1-13.
Zusho, A., & Barnett, P. A. (2011). Personal and contextual determinants of ethnically diverse female high school students’ patterns of academic help seeking and help avoidance in English and mathematics. Contemporary Educational Psychology, 36(2), 152-164 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 4,128 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 1,400 |