اثربخشی فعالیت‌های منظم جسمانی بر فرسودگی تحصیلی دانش‌آموزان پسر مقطع متوسطه مدارس شبانه‌روزی

نشریه علمی آموزش و ارزشیابی (فصلنامه)

مقاله 4، دوره 8، شماره 31، آذر 1394، صفحه 49-62   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

علی اصغر بیانی^{* 1}؛ بهرام ایری²

¹دانشیار گروه روانشناسی و علوم تربیتی، واحد آزادشهر، دانشگاه آزاد اسلامی، آزادشهر، گلستان، ایران

²کارشناسی‌ ارشد علوم تربیتی، دبیر آموزش و پرورش، استان گلستان، ایران

چکیده

این مطالعه به منظور بررسی اثربخشی فعالیت‌های منظم جسمانی بر فرسودگی تحصیلی دانش‌آموزان پسر مقطع متوسطه مدارس شبانه‌روزی شهرستان گنبد کاووس انجام شد.60 دانش‌آموز پسر متوسطه مدارس شبانه‌روزی به صورت تصادفی در دو گروه آزمایشی و کنترل (هر گروه 30 نفر) جایگزین شدند. گروه آزمایشی به مدت 2 ماه و روزی 45 دقیقه فعالیت‌های جسمانی انجام داد. از کلیه مشارکت کنندگان قبل و بعد از مداخله درخواست شد به سیاهه فرسودگی مدرسه(؛SBIسالملا-آرو، کیورو، لسکنین و نورمی، 2009)پاسخ دهند. داده‌ها با استفاده از آزمون تحلیل کواریانس مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتایج نشان داد فرسودگی تحصیلی گروه آزمایشی در مقایسه با گروه کنترل کاهش معنی‌داری پیدا کرده است. فعالیت‌های منظم جسمانی می تواند منجر به کاهش فرسودگی تحصیلی دانش‌آموزان پسر مقطع متوسطه مدارس شبانه‌روزی گردد.

کلیدواژه‌ها

فعالیت‌های جسمانی؛ فرسودگی تحصیلی؛ دانش‌آموزان شبانه‌روزی؛ مقطع متوسطه

اصل مقاله

مقدمه:

در دهه‌های اخیر مفهوم فرسودگی[1]موضوع بسیاری ازمقالات علمی(برای مثال؛ تاکو[2]، 2014؛ آرمون[3]،2014 ؛ قدیمی مقدم، حسینی طباطبایی و جمعه پور، 1384و محمدی، 1385) و همه گیری و تاثیر آن بر سلامت، مورد توجه  صاحب نظران قرار گرفته است(شوفلی[4]، لتر[5] و مازلاچ[6]، 2009). این واژه اولین بار توسط باردلی[7] در سال 1969 مورد استفاده قرار گرفت (شوفلی و بونک[8]، 2003)؛ و فردنبرگر[9] در سال 1974 در مقاله ای تحت عنوان فرسودگی کارکنان آن را معرفی کرد(کریستن سن[10]، بورتز[11]، ویلدسن[12] و چیرستنسن[13]، 2005). تعریفی از فرسودگی که همه صاحب نظران با آن موافق باشند، وجود ندارد (پارگمان، 2006). عمده تعریف های این مفهوم را می توان متاثر از تعریف مازلاچ[14] و جکسون[15] دانست(شوفلی و بونک،2003) که طبق آن فرسودگی عبارت است از نشانگانی[16] از خستگی هیجانی[17]، شخصیت زدایی[18] و کاهش کفایت شخصی[19] که در بین افرادی اتفاق می افتد که به نوعی کار مردم را انجام می دهند(مازلاچ، 2003). بنابراین ماهیت فرسودگی را سه بعد اساسی تشکبل می دهد: خستگی هیجانی که با فقدان انرژی و اشتیاق و تقلیل منابع هیجانی مشخص می شود؛  شخصیت زدایی که می توان آن را به عنوان  نگرش منفی به مراجعه کنندگان، همکاران و سازمان توصیف کرد؛ و کاهش کفایت شخصی با گرایش فرد به خود ارزیابی منفی و نارضایتی ازعملکرد در شغل، آشکار می شود(مازلاچ، جکسون و لتر 1996؛ مازلاچ، شوفلی و لتر، 2001؛ مازلاچ و لتر، 2005).

   با اینکه رابطه درونی بین مولفه های فرسودگی، موضوع بسیاری از پژوهش های علمی قرار گرفته است(شودرفلت[20]،2002)؛ اما سیاهه فرسودگی مازلاچ (مازلاچ، جکسون و  لتر ، 1996) مناسب ترین ابزاری است که می تواند سه مولفه فرسودگی را اندازه گیری کند. بعضی از صاحب نظران(برای مثال،  لتر و مازلاچ، 2009)فرسودگی را در چارچوب  پژوهش های تنیدگی[21] قرار داده و آن را یکی از انواع تنیدگی های شغلی تلقی می کنند؛ ولی بعضی دیگر (مانند، پینس[22] و کنان[23]، 2005 و ایسپلند[24]، 2006) بر این باوراند که تنیدگی و فرسودگی دو سازه متفاوت اند.

   چندین نظریه مختلف تلاش کرده اند ماهیت  فرسودگی را تبیین کنند، اما هنوز یک چارچوب نظری جامع شکل نگرفته است(شوفلی و بونک،2003). بیشتر این نظریه ها دربعضی پیش فرض های بنیادی مشترک اند، چون: غلبه نشانه خستگی، تنوع نشانگان، آشکار شدن نشانگان در افراد عادی که فاقد آسیب های روانی مهم اند و کاهش اثربخشی وتضعیف عملکرد کاری(شوفلی و انزمن[25]، 1998).به اغتقاد  مازلاچ و شوفلی(1996) فرسودگی با خستگی شدید به عنوان یک ملاک عینی شروع می شود؛ و همراه است با :1. از دست دادن عزت نفس که از احساس بی کفایتی حرفه ای[26] و نارضایتی شغلی ناشی می شود. 2. نشانگان متعدد بیماری، بدون داشتن علل عضوی و 3. مشکل در تمرکز[27]، تحریک پذیری[28] و منفی گرایی[29]. مازلاچ(2003) نشانگان و علائم فرسودگی را به سه بعد جسمی، روانشناختی و بین فردی- اجتماعی تقسیم می کند. بعضی مطالعات نشان داده اند فرسودگی فرآیندی است که در طول زمان شکل می گیرد(لتر، 1992).

      فرسودگی دارایی اثرات جدی زیانباری است،که پیامدهای جسمی، روان شناختی، اجتماعی و سازمانی آن را مورد توجه  بسیاری از پژوهشگران قرار گرفته است؛ چون: سردرد، خستگی، آلرژی، افسردگی، فشار خون، اضطراب، تضادهای خانوادگی، غیبت و حاضر نشدن در محل کار( هیوبنر[30] و هابرتی[31]، 1984؛ هوبفول[32] و فردی[33]، 1993؛ شوفلی و انزمان، 1998؛ بوند[34]،2008و گروسی[35] و دیگران، 2009).

      فرسودگی را نمی توان معلول یک عامل تلقی کرد(ماندی[36]، ساکتر[37] و لوکاس[38]، 2004). مطالعات متعددی به منظور تعیین عوامل   فردی ، سازمانی و اجتماعی موثر در فرسودگی صورت گرفته است ، از قبیل: شخصیت( زلارس[39]، پریو[40] و هوچ وارتر[41]، 2000؛ کانو-گاریکو[42]، پادیلا- مونز[43] و کاراسکو- اورتیز[44]، 2005)، رضایت شغلی(بیلگه[45]، 2006)، سن(برور[46]،2004)، جنس(بورکر[47]، گرین گلاس[48] و اسچوارزر[49]، 1996)؛ خودکارآمدی(اسکالویک[50] و اسکالویک، 2010)، حمایت اجتماعی(سونگ[51]، 2008)، بهزیستی روانشناختی(بورک[52]، کو ینسو[53] و فیکسن بام[54]،2010) و وضعیت تاهل( زارعی متین، سیدکلالی و اخوان انواری، 2012).

   از لحاظ تاریخی، فرسودگی ابتدا در شغل هایی مورد بررسی قرار گرفت که با خدمات انسانی مرتبط بودند، مانند مددکاران اجتماعی، معلمان، روان درمانان ، پرستاران و غیره(شوفلی، لتر و مازلاچ،2009)؛ اما بعدها روشن شد که فرسودگی فراتر ازمشاغل مرتبط با خدمات انسانی است و می تواند در سایر حرفه ها  نیز اتفاق افتد(باکر، دمرتی[55] و شوفلی[56]،2002) ؛ لذا  در سال های اخیر پژوهشگران مطالعه  فرسودگی راتقریبا به هر شغلی، حتی نمونه های غیر شاغل مانند دانش‌آموزان بسط داده اند( برسو[57]، سالنوا[58] و شوفلی، 2007).

      به این ترتیب فرسودگی برای موقعیت های آموزشی و دانش‌آموزان نیز کاربرد پیدا کرد. اگرچه دانش‌آموزان معمولا نه شغل رسمی دارند ونه استخدام اند، ولی مشغول فعالیت‌هایی هستند که می توان آنها را کار تلفی کرد، مانند حضوردر کلاس وگذراندن امتحانات(مورگان[59] و برین[60]، 2010). فرسودگی تحصیلی و مدرسه را می توان به عنوان ترکیبی از خستگی ناشی از تکالیف مدرسه، نگرش بدبینانه[61] به مدرسه خود و احساس بی کفایتی[62] در تحصیل تعریف کرد(سالملا-آرو[63]ودیگران ،2008).رابطه فرسودگی تحصیلی با متغیرهایی چون عملکرد تحصیلی(بالگون[64]ودیگران،1996؛ یانگ[65]،2004 و گالبرایت[66] و مریل[67] 2014)، نیاز به پیشرفت[68](مونتا[69]،2011) ؛ خودکارامدی[70](ساپری[71] و دیگران،2012) ؛ کیفیت تجربه یادگیری[72](چارخوابی، عزیز ابر قویی و حیاتی، 2013)؛ تنیدگی زندگی[73] ( لین و هونگ،2014)؛ رویدادهای زندگی شخصی(دیربی[74] و دیگران،2006)؛ یکدلی[75] (برزو[76] و دیگران ، 2010)؛ مکان کنترل[77] (گانگ[78]، شانگ[79] و زانگ[80]، 2007)؛ کمال گرایی(بهروزی، شهنی ییلاق و پورسید، 1391)و یادگیری خود-تنظیمی(عظیمی، پیری و زوار، 1392) مورد مطالعه قرار گرفته است.

   علیرغم توجه پژوهشگران به موضوع فرسودگی تحصیلی و فرسودگی مدرسه در دهه گذشته، هنوز هم مطالعات انجام شده در این خصوص به ویژه در ایران اندک است. فرسودگی یک نشانه جدی روانشناختی است که بهزیستی[81] دانش‌آموز ،را تحت تاثیر قرار داده و باعث کاهش عملکرد تحصیلی(میکاییلی، افروز و قلیزاده، 1391) و در نهایت افت تحصیلی(دیربی و همکاران،2010) می شود؛ بنابر این یافتن راه های پیشگیری از فرسودگی تحصیلی یک ضرورت است.

   رویکرد های مختلفی به منظور پیشگیری و مداخله در فرسودگی شغلی پیشنهاد شده است(سالملا-آرو ، ناتانن[82] و نورمی[83]،2004). مازلاچ و گلدبرگ[84](1998) این رویکردها را به دو دسته تقسیم کرده اند: رویکرد های شخص-محور[85] و رویکرد های موقعیت-محور[86]. رویکرد شخص- محور مبتنی بر چند فرض اساسی است؛ ازجمله: 1. منبع فرسودگی را باید دردرون شخص جستجو کرد تا در موقعیت شغلی 2. مسوولیت اصلی به عهده فرد است تا در جهت حل مشکل فرسودگی اقدام کند. در رویکرد های شخص-محور به منظور پیشگیری از فرسودگی، راهبرد های مختلفی پیشهاد شده است،چون تغییر الگو های کاری، رشد مهارت های سازگارانه، خود تحلیلی ، به کارگیری منابع اجتماعی و ارتقا سلامت به ویژه از طریق تغذیه و ورزش.

      در رویکردهای موقعیت- محور بر نقش شرایط  شغلی در پیشگیری از فرسودگی و روش های ارتقا تجربه شغلی تاکید شده است. بعضی رویکردها  تلاش کرده اند در در مداخله ها عوامل شخصی و سازمانی فرسودگی را ترکیب کنند.   

    فعالیت‌های منظم جسمانی به عنوان یک عامل مهم در ایجاد سلامت شناخته شده است. نتایج بررسی های مختلفی نشان داده است که فعالیت‌های منظم جسمانی می تواند در جلوگیری و کاهش بسیاری از بیماریهای مزمن چون فشار خون،کلسترول، چاقی و قندخون و مانند اینها تاثیر داشته باشد(کروک[87]، 2007؛ اودونووان[88] و همکاران، 2010و کورنلیسن[89] و همکاران ،2013 ).  رابطه بین فعالیت‌های جسمانی و سلامت روانی نیز توجه پژوهشگران را جلب وموضوع بسیاری از مقاله های علمی قرار گرفته است. عمده این مطالعه ها بر تاثیر فعالیت‌های جسمانی  بر مولفه های منفی سلامت روان به ویژه افسردگی و اضطراب تمرکز داشته اند(تیسون[90] و همکاران،2010 ؛ پیکت[91] و همکاران،2012؛دملو[92] و همکاران،2013 و آندرسون[93] و شیواکمار[94]،2013 ).

   تاثیر فعالیت‌های منظم جسمانی بر کاهش فرسودگی در نمونه های غیر دانش‌آموزی به صورت محدود مورد توجه قرارگرفته است. (مروی[95] و همکاران، 2006؛ علی ثانی، فهیم دوین، جعفری و ظهوریان، 2012 ؛ گربر و همکاران، 2013؛ تسایی و همکاران،2013؛ فرقانی ازرودی و همکاران، 2013؛ ؛ وفایی نجار و همکاران، 2014). نتایج این پژوهش ها حاکی از اثر مثبت این فعالیت‌ها بر کاهش فرسودگی بوده است. با توجه اثربخشی فعالیت‌های منظم جسمانی بر فرسودگی ، این پژوهش در صدد پاسخ به این سوال است که آیا فعالیت‌های منظم جسمانی بر فرسودگی تحصیلی دانش‌آموزان پسر شبانه‌روزی مقطع متوسطه شهرستان گنبد  اثرمی گذارد؟

 روش

   پژوهش حاضر پژوهش شبه تجربی با طرح پیش آزمون- پس آزمون  با گروه کنترل بود. یک مدرسه شبانه‌روزی متوسطه پسرانه ازبین مدارس متوسطه  شبانه‌روزی شهرستان گنبد به صورت تصادفی انتخاب و  از بین  داوطلبان مشارکت در این مطالعه 60 نفر به صورت تصادفی ساده انتخاب شدند. 30 نفر از آنها در گروه آزمایشی و 30 نفر در گروه کنترل به صورت تصادفی جایگزین شدند. معیار ورود آنها نداشتن فعالیت‌های جسمانی منظم در طول هفته و سلامت جسمی و روانی  بود.

      گروه آزمایشی به مدت 2 ماه و در هر روز طی یک جلسه 45 دقیقه ای به انجام فعا لیت های جسمانی از قبل طراحی شده مانند دو نرم(15 دقیقه)، کشش و نرمش(10دقیقه) و بازی های مفرح(20 دقیقه) پرداختند. انجام کلیه این فعالیت‌ها زیر نظر مربی تربیت بدنی مدرسه صورت پذیرفت. ابزار اندازه گیری عبارت بود از:

سیاهه فرسودگی مدرسه[96]( SBI؛سالملا-آرو ودیگران،2009): این سیاهه  در اصل توسط سالملا-آرو و ناتانن بر اساس شاخص فرسودگی برگن[97](BBI-15) برای زندگی شغلی طراحی گردید. BBI از 15 گویه تشکیل می شد که سه بعد خستگی کار، بدبینی به کار و حس بی کفایتی در کار را اندازه گیری می کرد (سالملا-آروو دیگران،2009). با تغییر زمینه شغلی به زمینه مدرسه، سیاهه فرسودگی مدرسه با 9 گویه پیشنهاد گردید؛ که سه بعد خستگی در مدرسه (گویه های 1،4،7و 9؛ مثل، هنگام مطالعه احساس خستگی می کنم)؛ بدبینی به مدرسه(گویه های 2،5و 6؛مثل، اشتیاق من به مطالعه کم شده است) و احساس بی کفایتی(گویه های 3 و 8؛مثل، به نظر خودم یک دانش‌آموز خوبی هستم) را اندازه گیری می کرد. گویه ها دریک طیف شش درجه ای از کاملا مخالف(1)تاکاملا موافق(6)قرار دارند، که حداقل و حداکثر نمرات آن برابر است با 54 و 9(سالملا-آروو دیگران،2009؛ سالملا-آرو و دیگران ،2008).   بدری گرگری و دیگران (1391) روایی[98] و اعتبار[99] نسخه فارسی سیاهه فرسودگی مدرسه(؛SBIسالملا-آرو، کیورو، لسکنین و نورمی، 2009) را در یک گروه از دانش‌آموزان متوسطه مناسب گزارش دادند.در این پزوهش نتایج تحلیل عاملی تاییدی[100] نشان دادکه الگوی سه عاملی برازش قابل قبولی با داده‌ها دارد؛ و ضریب آلفای کرونباخ کل سیاهه  86/0 بدست آمد.

داده‌ها با استفاده از آزمون تحلیل کواریانس[101] مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. قبل از استفاده از این آزمون، برقرار بودن پیش فرض های آزمون تحلیل کواریانس از قبیل خطی بودن،هم خطی چند گانه، همگنی ضرایب رگرسیون بررسی شدکه مورد تایید قرار گرفت.

یافته ها

   جدول1، میانگین، انحراف استاندارد و واریانس نمره فرسودگی تحصیلی گروه های آزمایشی و کنترل را در پیش آزمون و پس آزمون نشان می دهد. همان طور که در جدول 1 ملاحظه می شود، میانگین نمره فرسودگی تحصیلی گروه های آزمایشی و کنترل در پیش آزمون به هم خیلی نزدیک و تقریبا مشابه است. اما در پایان دوره و پس از مداخله، تفاوت قابل توجهی بین نمره دوگروه در پس آزمون مشاهده شد.

جدول1. میانگین، انحراف استاندارد و واریانس نمره فرسودگی تحصیلی گروه آزمایشی و کنترل در پیش آزمون و پس آزمون

گروه		تعداد	میانگین	انحراف معیار	واریانس
آزمایش	پیش آزمون	30	86/25	04/9	77/81
	پس آزمون	30	16/18	31/5	28/28
گواه	پیش آزمون	30	30/23	62/9	56/92
	پس آزمون	30	50/22	68/7	01/59

   جدول 2 نتایج آزمون تحلیل کواریانس تاثیر فعالیت‌های جسمانی بر فرسودگی تحصیلی را نشان می دهد. بر اساس این نتایج، فعالیت‌های جسمانی منجر به کاهش فرسودگی تحصیلی دانش‌آموزان پسر گردید. پسرانی که در طول دوره مطالعه به طور منظم به فعالیت‌های جسمانی پرداختند،در مقایسه با گروه کنترل فرسودگی تحصیلی کمتری پیدا کردند.

جدول 2.نتایج آزمون تحلیل کواریانس تاثیر فعالیت‌های جسمانی بر فرسودگی تحصیلی

2	F	MS	DF	SS	منبع
022/0	823/0	67/870	1	67/870	پیش آزمون
12/0	*094/5	91/5387	1	91/5387	گروه
		42/1057	37	62/39135	خطا

P<0/05

 

بحث و نتیجه گیری

       اینپژوهش با هدف بررسی تاثیر فعالیت‌های منظم جسمانی بر فرسودگی تحصیلی دانش‌آموزان شبانه‌روزی پسر مقطع متوسطه شهرستان گنبدکاوس طراحی و اجرا گردید. نتایج مطالعه نشان داد فعالیت‌های منظم جسمانی دانش‌آموزان شبانه‌روزی منجر به کاهش فرسودگی تحصیلی آنها می شود. یافته این پژوهش همسو با نتایج گزارش شده توسط مروی و دیگران ، 2006؛ علی ثانی و دیگران ، 2012 ؛ گربر و دیگران ، 2013؛ تسایی و دیگران ،2013؛ فرقانی ازرودی و دیگران ، 2013و  وفایی نجار و دیگران ، 2014 بود.

    بر اساس رویکرد های شخص- محور و موقعیت- محور، راهبرد های پیشگیری از فرسودگی را می توان در سطح فردی وسازمانی انجام داد.  در سطح فردی می توان مداخله را بر شخص متمرکز کرد ، که در طی آن از طریق روش های مختلفی چون مشاوره ، روان درمانی، آموزش مهارت های سازگاری، آموزش مهارت های ارتباطی و حمایت اجتماعی در جهت جلوگیری از فرسوذگی اقدام کرد.  یافته این مطالعه که بر اساس آن فعالیت‌های جسمانی می تواند بر کاهش فرسودگی تحصیلی دانش‌آموزان تاثیر داشته باشد، در راستای حمایت از رویکردهای فرد- محور است.

   یافته های این پژوهش به توسعه ادبیاتی کمک می کند( برای مثال تیسون و همکاران،2010 ؛ پیکت و دیگران ،2012؛ دملو و دیگران ،2013 و آندرسون و شیواکمار،2013)که نشان داده اند فعالیت‌های فیزیکی می تواند بر سلامت روانی تاثیر مثبتی داشته باشد. نتایج این مطالعات حاکی از این بود که بهزیستی روان شناختی و بهداشت روانی را می توان از طریق ورزش منظم(حداقل 30 دقیقه در روز و یا سه بار در هفته) ارتقا بخشید.

   تبیین روان شناختی اینکه چرا فعالیت‌های فیزیکی منجر به بالا رفتن سلامت روانی و در نتیجه کاهش فرسودگی می شود را می توان به بالا رفتن احساس کنترل، رشد خود پنداره، عزت نفس و خود کارآمدی و تعاملات اجتماعی مثبت نسبت داد(ادوارد و دیگران،2005). شواهد حاکی از این است که فعالیت‌های فیزیکی با جنبه های مثبت سلامت روانی و کاهش نشانگان اضطراب، تنیدگی و افسردگی در نوجوانان رابطه دارد(هید و دیگران،2013).

   فرسودگی تحصیلی یک نشانه جدی روانشاختی است که نه تنها بهزیستی دانش‌آموزان را تحت تاثیر قرار می دهد؛ بلکه پیامدهای زیانبار خانوادگی و اجتماعی نیز بدنبال خواهد داشت و کارکرد های مورد انتظار از مدرسه را به خطر می اندازد. این امر در مدارس شبانه‌روزی از اهمیت بیشتری برخوردار است؛ زیرا میزان بعضی از اختلال ها در دانش‌آموزان این نوع مدارس بیشتر از دانش‌آموزان دیگر، گزارش شده است( شکیبا و رضایی،1391). در حال حاضر طراحی برنامه های پیشگیری از فرسودگی تحصیلی یک ضرورت اجتناب ناپذیر است، که درصورت اجرای موفق آن سلامت روانی دانش‌آموزان را ارتقا داده و افت تحصیلی را کاهش می دهد. این نکته را باید یادآور شد که مطالعات صورت گرفته در باره فرسودگی تحصیلی و مدرسه هنوز در ابتدای راه است و نیاز به پژوهش های گسترده تری دارد.

   منحصر کردن این مطالعه به دانش‌آموزان مقطع متوسطه، دانش‌آموزان پسر، مدارس شبانه‌روزی، شهرستان گنبد کاوس و ابزار پرسشنامه از جمله محدودیت های آن بود. به منظور رسیدن به نتایج باثبات و کاهش محدودیت های این پژوهش توصیه می گردد، این مطالعه بر روی سایر گروه ها چون دانش‌آموزان دختر، دانشجویان و مدارس غیر شبانه‌روزی انجام و درصورت امکان از ابزارهای متنوع تری جهت اندازه گیری فرسودگی تحصیلی استفاده شود.

   بر اساس یافته های این پژوهش به مدیران و برنامه ریزان توصیه می گردد، فعالیت‌های فیزیکی در مدارس به ویژه در مدارس شبانه‌روزی را جدی گرفته و زمینه ای را فراهم کنند که دانش‌آموزان حداقل روزی نیم ساعت به ورزش مبادرت ورزند.

---

[1].  Burnout

[2] . Taku, K

[3] . Armon, G

[4] . Schaufeli, W. B

[5] . Leiter, M. P

[6] . Maslach, C

[7] . Bradley, H. B

[8] . Buunk, B. P

[9] . Freudenberger, H

[10] .Kristensen, T. S

[11]. Borritz, M

[12]. Villadsen, E

[13] . Christensen, K. B

[14] . Maslach, C

[15] . Jackson, S. E

[16] .symptoms

[17] .emotional exhaustion

[18] .depersonalization

[19] .reduced personal accomplishment

[20] .Söderfeldt, M

[21] .stress

[22] .Pines, A. M

[23] .Keinan, G

[24] .Espeland, K. E

[25] .Enzmann, D

[26] .professional incompetence

[27] .concentration

[28] .irritability

[29] .negativism

[30] .Huebner, E.S

[31] .Huberty, T. J

[32] .Hobfoll, S. E

[33] .Freedy, J

[34] .Bonde, J. P

[35] .Grossi, G

[36] .Mandy, A

[37] .Sacter, M

[38] .Lucas, K

[39] .Zellars, K.L

[40] .Perrewe, P.L

[41] .Hochwarter, W.A

[42].Cano-Garcia, F. J

[43] .Padilla-Muñoz, E. M

[44] .Carrasco-Ortiz, M. A

[45] .Bilge, F

[46] .Brewer, W. E

[47] .Burke, J. R

[48].Koyuncu, M

[49] .Fiksenbaum, L

[50] .Schwarzer, R

[51] .Song, Z

[52] .Burke, J. R

[53] .Koyuncu, M

[54] .Fiksenbaum, L

[55] .Demerouti, E

[56] .Schaufeli, W.B

[57] .Bresó, E

[58] .Salanova, M

[59] .Morgan, B

[60] .Bruin, D.K

[61] .cynical

[62]. inadequacy

[63] .Salmela-Aro

[64] .Balogun, A.J

[65] .Yang, H.J

[66] .Galbraith, S.C

[67] .Merrill, B.G

[68] .need for achievement

[69]. Moneta, G.B

[70] .self-efficacy

[71] . Capri, B

[72] .quality of learning experience

[73]. life stress

[74] . Dyrbye, L.N

[75] .empathy

[76] .Bresó, E

[77]. locus of control

[78] . Gan, Y

[79] . Shang, J

[80] . Zhang, Y

[81]. well-being

[82]. Nataanen

[83] . Nurmi

[84] . Goldberg

[85] . persons-centered approaches

[86] . situation- centered approaches

[87]. Kruk

[88]. O’Donovan

[89]. Cornelissen

[90]. Tyson

[91]. Pickett

[92] .De Mello

[93]. Anderson

[94]. Shivakumar

[95] . Merwe, H

[96] .School Burnout Inventory(SBI)

[97]. Bergen Burnout Indicator(BBI)

[98] .validity

[99] .reliability

[100]. Confirmatory Factor Analysis(CFA)

[101]. Analysis of Covariance(ANCOVA)

مراجع

منابع

بدری گرگری، رحیم، مصرآبادی، جواد، پلنگی، مریم و فتحی، رحیمه (1391). ساختار عاملی پرسشنامه فرسودگی تحصیلی با استفاده از تحلیل عاملی تأییدی در دانش‌آموزان متوسطه. فصلنامه اندازه‌گیری تربیتی، 7، 182-165.

بهروزی، ناصر، شهنی ییلاق، منیجه و پورسید، سیدمهدی (1391). رابطه کمال گرایی، استرس ادراک شده وحمایت اجتماعی با فرسودگی تحصیلی. راهبرد فرهنگ، 20، 102-83 .

عظیمی،محمد،پیری، موسی و زوار، تقی (1392). رابطه فرسودگی تحصیلی  و یادگیری خود-تنظیمی با عملکرد تحصیلی دانش‌آموزان دوره متوسطه. پژوهش در برنامه ریزی درسی، 11، 128-116.

قدیمی مقدم، ملک محمد، حسینی طباطبایی، فوزیه و جمعه پور، احمد (1384). بررسی میزان فرسودگی شغلی در معلمان مدارس ابتدایی. روانشناسی تحولی، 5،54-43.

محمدی، شهناز (1385). فرسودگی شغلی و سلامت روان شناختی در دبیران. روانشناسی تحولی،9،15-24.

میکاییلی، نیلوفر، افروز، غلامعلی و قلیزاده، لیلا. (1391). رابطه خودپنداره تحصیلی و فرسودگی تحصیلی با عملکرد تحصیلی. روانشناسی مدرسه، 1،103-90.

Ali Sane, M., Fahim Devin, H., Jafari, R., & Zohoorian, Z. (2012). Relationship between physical activity and it’s components with burnout in academic members of Daregaz Universities. Procedia - Social and Behavioral Sciences, 46, 4291 – 4294.

Anderson, E., & Shivakumar, G. (2013). Effects of exercise and physical activity on anxiety. Frontiers Psychiatry, 4, 1-4.

Armon, G. (2014). Type D personality and job burnout: The moderating role of physical activity. Personality and Individual Differences, 58, 112-115.

Bakker, A., Demerouti, E. & Schaufeli, W. B. (2002).Validation of the Maslach Burnout Inventory – General Survey: An internet study across occupations. Anxiety, Stress, and Coping, 15, 245–260.

Balogun, A. J., Hoeberlein-Miller, H. M., Schneider, E., & Katz, S. J. (1996). Academic performance is not a viable determinant of physical therapy student’s burnout. Perceptual and Motor Skills, 83, 21-22.

Bilge, F. (2006). Examining the burnout of academics in relation to job satisfaction and other factors.Social Behavior and Personality, 34, 1151-1160.

Bonde, J. P. E. (2008). Psychosocial factors at work and risk of depression: A systematic review of the epidemiological evidence. Journal of Occupational and Environmental Medicine, 65, 438–445.

Brazeau, C. M., Schroeder, R., Rovi. & Boyd, L. (2010). Relationships between medical student burnout, empathy, and professionalism climate. Academic Medicine, 85, 33-36.

Bresó, E., Salanova, M., & Schaufeli, W. B (2007). In search of the ‘third dimension’ of burnout: Efficacy or inefficacy? Applied Psychology: An International review, 56, 460-478.

Brewer, W. E. (2004). Employee burnout: A meta-analysis of the relationship between age and years of experience. Human Resource Development Review, 3, 102-123.

Burke, J. R., Koyuncu, M., & Fiksenbaum, L. (2010).Burnout, work satisfactions and psychological well-being among nurses in Turkish hospitals. Europe’s Journal of Psychology, 1, 63-81.

Burke, R. J., Greenglass, E. R., & Schwarzer, R. (1996). Predicting teacher burnout over time: Effects of work stress, social support, and self-doubts on burnout and its consequences. Anxiety, Stress, and Coping, 9, 261-275.

Cano-Garcia, F. J., Padilla-Muñoz, E. M., & Carrasco-Ortiz, M. A. (2005).Personality and contextual variables in teacher burnout. Personality and Individual Differences, 38, 929-940.

Capri, B., Ozkendir, M.O., Ozkurt, B., & Karakus, F. (2012).General self-efficacy beliefs, life satisfaction and burnout of university students. Procedia - Social and Behavioral Sciences, 47, 968-973.

Charkhabi, M., Azizi Abarghuei, M., & Hayati, D. (2013). The association of academic burnout with self-efficacy and quality of learning experience among Iranian students. Springer Plus, 2, 677-702.

Cornelissen, V. A., Buys, R., & Smart, N. A. (2013).  Endurance exercise beneficially affects ambulatory blood pressure: a systematic review and meta-analysis. Journal of Hypertension, 31, 639-648.

De Mello, M. T., LemosVde, A., Antuness, H. K., Bittencourt, L., Santos-Silva, R., & Tufik, S. (2013). Relationship between physical activity and depression and anxiety symptoms: a population study. Journal of Affective Disorders, 149, 241-246.

Dyrbye, L. N., Thomas, M. R., Power, D. V., Durning, S., Moutier, C., Massie, F. S., Harper, W., Eacker, A., Szydlo, D. W., Sloan, J. A., &Shanafelt, T. D. (2010). Burnout and serious thoughts of dropping out of medical school: a multi-institutional study. Academic Medicine, 85, 94-102.

Dyrbye, L. N., Thomas,  M. R., Huntington, J. L., Lawson K. L., Novotny P. J, Sloan, J. A., & Shanafelt, T. D. (2006).  Personal life events and medical student burnout: A multicenter study. Academic Medicine, 81, 374-384.

Edwards, S. D., Ngcobo, H., Edwards, D. J. & Palavar, K. (2005). Exploring the relationship between physical activity, psychological well-being and physical self- perception in different exercise groups. South African Journal for Research in Sport. Physical Education & Recreation, 27(1), 75-90.

Espeland, K. E. (2006). Overcoming Burnout: How to Revitalize Your Career. The Journal of Continuing Education in Nursing, 37, 178-184.

Forghani Ozrudi, M., Raeispour, A., Hasanpour, A., Tahmasbpour, E., & Akbari Zameni, A. (2013). Effect of physical health on burnout dimensions in male and females Physical education teachers. International Journal of Sport Studies, 3, 274-279.

Galbraith, S. C., & Merrill, B. G. (2014). Academic performance and burnout: An efficient  frontier analysis of resource use  efficiency  among employed university students. Journal of Further and Higher Education, Online publication date: 14-Jan-2014.

Gan, Y., Shang, J., & Zhang, Y. (2007). Coping  flexibility  and locus of control as predictors of burnout  among  Chinese college students. Social Behaviors and Personality, 35, 1087- 1098.

Gerber, M., Brand, S., Elliot, C., Holsboer-Trachsler, E., Pühse, U., & Beck, J. (2013). Aerobic exercise training and burnout: a pilot study with male participants suffering from burnout. BMC Research Notes, 6, 78-88.

Grossi, G., Homtén, J., Fandino-Losada, A., Soares, J. J. F., & Sundin, Ö. (2009). Does burnout predict changes in pain experiences among women living in Sweden? A longitudinal study. Stress and Health, 25, 297–311.

Hobfoll, S. E., & Freedy, J. (1993). Observations of resources: A general stress theory applied to burnout. In W. B. Schaufeli, C. Maslach, & T. Marek (Eds.).Professional burnout .Recent developments in theory and research(pp.115-129). Philadelphia, PA: Taylor & Frances.

Huebner, E. S., & Huberty, T. J. (1984).Burnout among rural school psychologist. Journal of Research in Rural Education. 2, 95-99.

Hyde, A. L., Maher, J. P., & Elavsky, S. (2013). Enhancing our understanding of physical activity and well-being with a with a lifespan perspective. International Journal of Wellbeing, 3(1), 98-115.

Kristensen, T.S., Borritz, M., Villadsen, E., & Christensen, K. B. (2005). The Copenhagen Burnout Inventory: A new tool for the assessment of burnout. Work & Stress, 19, 192-207.

Kruk, J. (2007). Physical activity in the prevention of the most frequent chronic diseases: An analysis of the recent evidence. Asian Pacific Journal of Cancer Prevention, 8, 325-338.

Leiter, M. P., & Maslach, C. (2009). Burnout and workplace injuries: A longitudinal analysis. In A. M. Rossi, J. C. Quick, & P. L. Perrewe (Eds.), Stress and quality of working life: The positive and the negative(pp. 3-18). Greenwich, CT: Information Age.

Leiter, M. P. (1992). Burn-out as a crisis in self-efficacy: Conceptual and practical implications. Work and Stress, 6, 107-115.

Lin, H-S., & Huang, C-Y. (2014). Life stress and academic burnout. Active Learning in Higher Education, 15, 77- 90.

Mandy, A., Sacter, M., Lucas, K. (2004). Burnout and self-efficacy in Norwegian physiotherapists. International Journal of Therapy and Rehabilitation, 11, 251-258.

Maslach, C. & Schaufeli, W. B. (1996). Historical and conceptual development of burnout. In Schaufeli, W. B., Maslach, C. & Marek, T. (Eds.), Professional burnout: Recent developments in theory and research(pp. 19-32). London: Taylor & Francis.

Maslach, C. (2003). Burnout: The cast of caring. Cambridge: Malor Books.

Maslach, C., & Leiter, M.  P. (2005).  Stress and burnout: The critical research. In C. L.  Cooper (Ed.). Handbook of stress medicine and health. (pp. 156– 168). Lancaster: CRC Press.

Maslach, C., Jackson, S.E., & Leiter, M. P. (1996). MBI: The Maslach Burnout Inventory manual. Palo Alto, CA: Consulting Psychologists Press.

Maslach, C., Schaufeli, W.B., & Leiter, M.P. (2001).Job burnout. Annual Review of Psychology, 52, 397–422.

Merwe, H., Wilders, J. C., Plessis, D. W., & Strydom, L. G. (2006).Effects of leisure time physical activity on psycho-emotional factors in Indian men and women. African Journal for Physical, Health Education, Recreation and Dance, 12, 277-286.

Moneta, G. B. (2011). Need for achievement, burnout, and intention to leave: Testing an occupational model in educational settings. Personality and Individual Differences, 50, 274-278

Morgan, B., & Bruin, D. K. (2010). The relationship between the big five personality traits and burnout in South African university student, South African Journal of Psychology, 2, 182-191.

O’Donovan, G., Blazevich, A. J., Boreham, C., Cooper,  A. R., Crank, H., Ekelund, U., Fox, K. R., Gately, P., Giles-Corti, B., Gill, J. M., Hamer, M., McDermott, I., Murphy, M., Mutrie, N., Reilly, J. J., Saxton, J. M. & Stamatakis, E.(2010). The ABC of physical activity for health: a consensus statement from the British association of sport and exercise sciences. Journal of Sports Sciences, 28, 573-591.

Pargman, D. (2006). Managing performance stress: Models and methods. New York: Routledge.

Pickett, K., Yardley, L., & Kendrick, T. (2012).Physical activity and depression: a multiple mediation analysis. Mental Health and Physical Activity, 5,125-134.

Pines, A. M., & Keinan, G. (2005). Stress and burnout: The significant difference. Personality and Individual Differences, 39, 625-635.

Salmela-Aro, K., Kiuru, N., Leskinen, E., & Nurmi, E. J. (2009). School-Burnout Inventory (SBI): Reliability and validity. European Psychologist, 25, 48-57.

Salmela-Aro, K., Kiuru, N., Pietikäinen, M., & Jokela, J. (2008). Does school matter? The role of school context for school. burnout. European Psychologist, 13, 1-13.

Salmela-Aro, K., Nataanen, P., Nurmi, J.E. (2004). The role of work-related personal projects during two burnout interventions: a longitudinal study. Work Stress, 18, 208- 300.

Schaufeli, B. W., & Buunk, P. B. (2003). Burnout: An overview of 25 years of research and theorizing. In M.J. Schabracq, J. A. M. Winnubst & C. L. Cooper (Eds.), The handbook of work and health psychology(pp. 383- 425). Chichester: John Wiley & Sons.

Schaufeli, W. B,. & Enzman, D. (1998). The burnout companion to study and practice:  A critical analysis. Philadelphia: Taylor & Francis Inc.

Schaufeli, W. B. & Buunk, B. P. (2003). Burnout: An overview of 25 years of research in theorizing. In M. J. Schabracq, J. A. M. Winnubst, & C.L. Cooper (Eds.), The handbook of work and health psychology.(pp. 383-425).Chichester: Wiley.

Schaufeli, W. B. & Enzmann, D. (1998). The burnout companion to study & practice: A critical analysis. London: Taylor & Francis.

Schaufeli, W. B., Leiter, M. P. & Maslach, C. (2009). Burnout: 35 years of research and practice. Career Development International, 14, 204–220.

Skaalvik, E. N., & Skaalvik, S. (2010). Teacher self-efficacy and teacher burnout: A study of relations. Teacher and Teacher Education, 26, 1059-1069.

Söderfeldt, M. (2002). Emotional exhaustion depersonalization and health in two Swedish human service organizations. In K, Isaksson., C,  Hogstedt., C,  Eriksson.,& T, Theorell(Eds.), Health effects of the new labor market (pp.231-241). New York:  Spinger.

Song, Z. 2008.Current situation of job burnout of junior high school teachers in Shangqiu urban areas and its relationship with social support. Frontiers of Education in China, 3, 295-302.

Taku, K. (2014).Relationships among perceived psychological growth, resilience and burnout in physicians. Personality and Individual Differences, 59, 120-123.

Tsai, H. H., Yeh, Y. C., Su, T. C., Chen, J. C., Peng, M. C., & Chen, Y. R. (2013). The effect of exercise program on burnout and metabolic syndrome components in banking and insurance workers. Industrial Health, 51, 336-346.

Tyson, P., Wilson, K., Crone, D., Brailsford, R., & Laws, k. (2010).Physical activity and mental health in a student population. Journal of Mental Health, 19, 492-499.

VafaeeNajar, A., Vahedian, M., Ebrahimipour, H., Dogonchi, M., Shafiei, N.,& Esmaily H. A. (2014). The Effects of Physical Activity Training on Occupational Burnout of Employees in the Iranian city of AghGhala in 2012. Jundishapur Journal of Health Sciences, 6, 273-280.

Yang, H. J. (2004).Factors affecting student burnout and academic achievement in multiple enrolment programs in Taiwan's technical-vocational colleges. International Journal of Educational Development, 24, 283-301.

ZareiMatin, H., Syed Kalali, N.,& AkhavanAnvari, R.M. (2012).Do demographic variables moderate the relationship between job burnout and its consequences? Iranian Journal of Management Studies, 5, 47-62.

Zellars, K. L., Perrewe, P.L., & Hochwarter, W.A. (2000). Burnout in health care: the role of the five factors of personality. Journal of Applied Social Psychology, 30, 1570–1598.