شناسایی برخی عوامل بیماری زای قارچی ریشه و طوقه گیاه کلزا در اصفهان

تحقیقات نوین در گیاه پزشکی

شناسنامه علمی شماره، دوره 1، شماره 2، دی 1388، صفحه 227-212   

نویسندگان

مهدی نصر اصفهانی^* ؛ آزاده صنیعی راد؛ نرگس نصرالهی

چکیده

گیاه کلزا از مهم ترین نباتات روغنی جهان است که مورد حمله­ی آفات و بیماری­های زیادی قرار می­گیرد. به همین منظور، مطالعاتی برای تشخیص عوامل بیماری­زای قارچی گیاه کلزا در اصفهان انجام گرفت. در بازدیدهای به عمل آمده از مزارع کلزا در مناطق  براآن، کوهپایه، مهاباد، مبارکه، دهاقان، کبوترآباد و فریدن، گیاهان کلزای آلوده که آلودگی در اندام های هوایی آن ها قابل مشاهده بود جمع آوری و در شرایط آزمایشگاهی مورد کشت و بررسی قرار گرفتند. بررسی­های آزمایشگاهی با مطالعه­ی مشخصات ماکروسکوپی و میکروسکوپی نشان داد که جدایه­ها متعلق به دو جنس Fusarium و  Rhizoctonia بودند. برای شناسایی گونه­های فوزاریوم از محیط کشت­هایSA, WA, PDA, SNA, CLA, NASH & NYDER  استفاده شد. بررسی جدایه­ها بر اساس مشخصات مورفولوژیکی و کلیدهای موجود نشان داد که 5 گونه متعلق به جنس Fusarium و شامل F. culmorum ، F. heterosporum، F. lateritium ، F. oxysporum وF. solaniو یک گونه متعلق به جنس رایزوکتونیا، شامل R. solani بود. بررسی شدت بیماری­زایی جدایه­های مربوطه در شرایط گلخانه با کشت کلزا رقم الیت (Elite) در مقایسه با شاهد و با استفاده از شاخص بیماری­زایی (24-0) مشخص کرد که گونه­های  F. solani،F. oxysporum ، F. culmorum و R. solani دارای بالاترین میزان آلودگی در بین جدایه­های مورد بررسی بوده، در حالی­که دو گونه­ی F. lateritium و  F. heterosporum بیماری­زایی قابل توجهی نداشتند. اثر جدایه­ها بر روند رشدی و نشانه های بیماری گیاه کلزا در قالب یک طرح آماری کاملا" تصادفی و با 3 تکرار در شرایط گلخانه مورد مطالعه قرار گرفت. تجزیه­ی­ آماری نتایج به دست آمده  نظیر طول، وزن تر و خشک اندام­های هوایی، ریشه و کل گیاه بر اساس آزمون چند دامنه­ای دانکن (DMRT) نشان داد که جدایه­های مربوطه اثرات معنی داری در دو سطح 5% و 1% نسبت به شاهد و یکدیگر نشان می­دهند. 

کلیدواژه‌ها

کلزا؛ بیماری های قارچی؛ Fusarium spp؛ Rhizoctonia solani؛ Brassica napus؛ اصفهان

مراجع

Azizi, M. Soltani, A. & Khavari Khorasani, S. 1999. Rape Crops (Physiology, Agronomy, Breeding and Biotechnology). Mashhad Jahade Daneshgahi Publication, Mashhad, Iran (In Persain).

Booth, C. 1971. The genus Fusarium. Common wealth Mycological Institute, Kew, England.

Burgess, L. W. Nelson, P. E. & Summerell B. A. 1989. Variability and stability of morphological characters of Fusarium oxysporum isolated from soil in Australia. Mycologia, 81: 818-822.

Carol, E. W. 1990. Fusarium Soilborn Pathogen. P. 116- 128.

Church, V. J. & Fitt B. D. L. 1995. Incidence and effects of diseases on seven winter Oilseed rapee cultivars in 1991/2 and 1992/3. International Organization for BiologicalControl Bulletin, 18: 62-68.

Mohhamadi, S. 2003. Stadies on biological control of Rhizoctonia by Trichoderma. M.Sc Thesis, Islamic Azad University, Science and Research branch, Tehran, Iran.

National Institute of Agricultural Botany. 1985. NIAB Disease Assessment Manual for Crop Variety Trail. National Institute of Agricultural Botany. Cambridge, UK.

Nelson, P. E. Toussoun, T. A. & Marasas, W. F. O. 1983. Fusarium species: an illustrated Manual for identification. Pennsylvania State University Press, University Park, USA.

Olfert, O. Brandt, S. Eliott, R. H. Duczek, L. Thomas, A.G. & Soroka, J. 1999. Canola production in Saskatchewan-A synthesis of the issue of unexpected low yields. 10th International Rapeseed Congres, Canberra, Australia.

Roodi, D. Rahman poor, S. & Javidfar, F. 2003. Rape Crops (Eds.). Institution for Seed and Seedling Improvement, Tehran, Iran.

Sadravi, M. Taheri, A. & Rahnema, K. 2003. Rape Sclerotinia stem diseases in Golestan province. The precedings of the first conference on research and development of rape, Golestan. p. 40.

Salati, M. 2003. The important diseases of rapeseed crops. The precedings of the first conference on research and development of rape, Golestan. p. 41.

Saremi, H. 1998. Ecology and Taxonomy of the Fusarium spp. Mashhad Jahade Daneshgahi Publication, Mashad, Iran.

Sharifi, R. 1996. Identification of wilting Fusarium spp. of potato and the reaction of varieties in glass house conditions in Fraydan. M.Sc Thesis, Islamic Azad University, Science and Research branch, Tehran, Iran.

Sharma, P. D. 2000. Plant Pathology. Campus Books International.

Singleton, L. L. Mihail, J. D. & Rush, C. M. 1992. Methods for Research onsoil borne Phytopathogenic Fungi. The American Phtopathological Society, St. Paul, Minnesota, USA.

Sneh, B. Burpee, L. & Ogoshi, A. 1991. Identification of Rhizoctonia species. The American Phytopathological Society. St. Paul, Minnesota, USA.

Thanassoulopoulos, C. C. & Kitsos, G. T. 1985. Studies on Fusarium wilt of  Potatoes. 2-leafsprout and tuber infection in artificial inoculation. Potato Research, 28: 515-518.