تحلیلی بر درجه توسعه یافتگی شهرستان های استان آذربایجان غربی

مطالعات برنامه ریزی سکونتگاه های انسانی

مقاله 1، دوره 6، شماره 16، آذر 1390، صفحه 1-14   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

رحمت اله بهرامی^{* 1}؛ خلیل عطار²

¹استادیار دانشگاه پیام نور، گروه جغرافیا، اسلام آباد غرب، ایران

²کارشناس ارشد اقتصاد نظری، استانداری کردستان، کردستان، ایران

چکیده

توسعه سریع و شتابان شهرنشینی در کشورهای در حال توسعه و تمرکز روز افزون جمعیت و فعالیت­ها در برخی از مناطق، توازن و تعادل منطقه­ای را برهم زده است. چنین ویژگی را می­توان معلول    سیاست­های رشد قطبی شدن دانست که در نتیجه آن بخش عمده­ای از امکانات کشور در یک یا چند منطقه متمرکز  و سایر مناطق از پروسه توسعه باز می­مانند. برای ایجاد تعادل مکانی و نظم فضایی، علم برنامه­ریزی منطقه­ای مطرح و هدف آن رفع نابرابری­های منطقه­ای و ناحیه­ای می­باشد. این مقاله در راستا تمرکز گرایی و تحلیل نابرابری­های منطقه­ای در سطح ناحیه­ای (استان آذربایجان غربی) از نظر امکانات و خدمات در زمینه­های مختلف می­پردازد. تحقیق به دنبال پاسخ به این سوأل است که تفاوت توسعه و نابرابری­های ناحیه­ای در شهرستان­های استان آذربایجان غربی به چه اندازه است؟ آیا ارتباطی بین سطح توسعه و نرخ شهرنشینی در کشور وجود دارد؟ روش تحقیق به صورت توصیفی-تحلیلی بوده که در آن24 شاخص کمی و کیفی انتخاب و بعد از وزن دهی به آنها با استفاده از روش آنتروپی شانون،14 شهرستان استان آذربایجان غربی با روش تاپسیس خطی  درجه توسعه یافتگی با تعیین رتبه‌بندی مشخص و سپس با استفاده از ضریب همبستگی ارتباط سطح توسعه با نرخ شهرنشینی در استان بررسی شده است. نتایج تحقیق ضمن ارائه رتبه بندی شهرستان­های استان به لحاظ توسعه؛ مؤید ارتباط معنادار بین سطح توسعه یافتگی شهرستان­های استان با نرخ شهرنشینی آنها دارد.

کلیدواژه‌ها

سطح توسعه؛ تاپسیس خطی؛ آنتروپی شانون؛ نرخ شهرنشینی؛ آذربایجان غربی