مطالعه و بررسی روند و گسترش کالبدی- فضایی شهر بابلسر با استفاده از مدل های آنتروپی شانون و هلدرن

مطالعات برنامه ریزی سکونتگاه های انسانی

مقاله 8، دوره 6، شماره 16، آذر 1390، صفحه 115-133   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

جعفر میرکتولی^{* 1}؛ مصطفی قدمی²؛ معصومه مهدیان بهنمیری³؛ سحر محمدی⁴

¹استادیار دانشگاه گلستان، گروه جغرافیا، گلستان، ایران

²استادیار دانشگاه مازندران، گروه جغرافیا، مازندران، ایران

³دانشجوی کارشناسی ارشدجغرافیاوبرنامه ریزی شهری،دانشگاه گلستان،گلستان، ایران

⁴دانشجوی کارشناسی ارشد جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه مازندران، مازندران، ایران

چکیده

در دهه­های اخیر شهرهای ایران مانند بسیاری از شهرهای جهان سوم دچار تحولات چشمگیری شده اند، به طوری که روند رشد شهرنشینی در پی تحولات اقتصادی، اجتماعی، موجب رشد لجام گسیخته و بی قواره شهرهای با نقش ملی و ناحیه­ای گردیده که در اغلب شهرهای کشور ناشی از فقدان سیاست های مناسب ساخت و ساز و بی برنامگی در بهره برداری از زمین شهری می­باشد. شهر بابلسر نیز مانند بسیاری از شهرهای کشور از این تحولات مصون نمانده است. بررسی داده­ها نشان می­دهد جمعیّت شهر طی 50 سال اخیر نزدیک به 6 برابر رشد داشته که این رشد فزایندۀ جمعیت، گسترش بی رویۀ شهر را نیز در پی داشته است، به طوری که این شهر با گسترش فیزیکی 24 برابری طی این دوره، مشکلاتی از قبیل: تخریب زمین­های کشاورزی اطراف شهر، مشکلات زیست- محیطی، کمبود امکانات زیربنایی و ... را ایجاد کرده است. روش تحقیق در پژوهش حاضر تحلیلی- توصیفی بوده و با بهره گیری از مدل­های آنتروپی شانون و هلدرن به تحلیل چگونگی گسترش کالبدی- فضایی این شهر پرداخته است. نتایج حاصل از مدل آنتروپی شانون که در طی سال­های 1379-1389 انجام شده، نشان می­دهد الگوی گسترش شهر  خطی می­باشد و بر اساس مدل هلدرن 60 درصد از رشد فیزیکی شهر در فاصله سال­های 1385-1335 مربوط به رشد جمعیت بوده و 40 درصد مربوط به رشد افقی و اسپرال شهر   می­باشد که این عامل نتیجه عدم نظارت و کنترل مدیران شهری و نداشتن طرح و برنامه­ای مدون جهت گسترش فیزیکی شهر بوده است.

کلیدواژه‌ها

گسترش کالبدی- فضایی؛ رشد افقی و اسپرال؛ مدل شانون؛ مدل هلدرن؛ شهر بابلسر