نقش‌ نیازهای روانی- اجتماعی در پیوند میان فشارزا‌های شغلی با عملکرد‌های رفتاری مثبت‌ در محیط کار

مدیریت بهره‌وری

مقاله 6، دوره 9، 3(34)پاییز، مهر 1394، صفحه 111-138   

نوع مقاله: علمی پژوهشی

نویسندگان

محسن گل‌پرور^{* 1}؛ زهرا ادیبی²؛ صدیقه الزهراء مدنی فر²؛ فهیمه عبدلی³

¹دانشیار گروه روان شناسی صنعتی و سازمانی، واحد اصفهان(خوراسگان)،دانشگاه آزاد اسلامی، اصفهان، ایران

²کارشناس ارشد،گروه آموزش زبان، واحد اصفهان(خوراسگان)، دانشگاه آزاد اسلامی، اصفهان، ایران

³کارشناس ارشد،گروه روان شناسی صنعتی و سازمانی، واحد اصفهان(خوراسگان)، دانشگاه آزاد اسلامی، اصفهان، ایران

چکیده

هدف اصلی این پژوهش بررسی نقش تعدیل کننده نیازهای روانی-اجتماعی در پیوند میان فشارزاهای شغلی با رفتارهای مدنی-سازمانی، عملکرد وظیفه و خلاقیت بود. جامعه آماری پژوهش کارکنان یکی از شرکت‌های وابسته به وزارت نفت در شهر بندرعباس بودند، که از میان آنها، 187 نفر از طریق نمونه‌گیری تصادفی ساده انتخاب شدند. ابزارهای پژوهش شامل پرسشنامه‌ نیازها (یاماگوچی، 2003)، فشارزاهای شغلی، عملکرد وظیفه (باباکاس و همکاران،2009)، خلاقیت (تایرنی و همکاران، 1999)، و رفتارهای مدنی-سازمانی (بخاری و علی،2009) می باشد. داده‌ها از طریق تحلیل رگرسیون سلسله مراتبی تحلیل شدند. نتایج نشان داد: نیاز به پیوند جویی رابطه ابهام و گرانباری نقش با عملکرد وظیفه و رفتارهای مدنی و سازمانی­، و نیاز به قدرت رابطه ابهام و گرانباری نقش با خلاقیت­ را تعدیل   می کنند. همچنین نیاز به قدرت رابطه تعارض نقش با عملکرد وظیفه، ­با خلاقیت و با رفتارهای مدنی و سازمانی را تعدیل می­نمایند.

کلیدواژه‌ها

نیازهای روانی-اجتماعی؛ فشارزاهای شغلی؛ رفتارهای مدنی سازمانی؛ خلاقیت؛ ترک خدمت

مراجع

- Aiken, L. S., & West, S. G. (1991). Multiple Regression: Testing and Interpreting Interactions. Newbury Park: Sage Publications.

- Babakus, E., Yavas, U., & Ashill, N. J. (2009). The Role of Customer Orientation as a Moderator of the Job Demand-Burnout-Performance Relationship: A Surface-Level Trait Perspective. Journal of Retailing, 84(4), 480-492.

- Bolino, M. C., & Turnley, W. H. (2005). The Personal Costs of Citizenship Behavior: The Relationship between Individual Initiative and Role Overload, Job Stress, and Work-Family Conflict. Journal of Applied Psychology, 90(4), 740-748.

- Bukhari, Z. U., & Ali, U. (2009). Relationship between Organizational Citizenship Behavior and Counterproductive Work Behavior in the Geographical Context of Pakistan. International Journal of Business and Management, 4(1), 85-92.

- Coetzee, M., & de Villiers, M. (2010). Sources of Job Stress, Work Engagement and Career Orientations of Employees in a South African Financial Institution. Southern African Business Review, 14(1), 24-58.

- Deci, E. L., & Ryan, R. M. (2000). The “What” and “Why” of Goal Pursuits: Human Needs and the Self-Determination of Behavior. Psychological Inquiry, 11(4), 227-268.

- Dickinson, L. (2009). An Examination of the Factors Affecting Organizational Citizenship Behavior. Honors Thesis, University of Tennessee at Chattanooga, Accounting.

- Gagne, M. (2003). The Role of Autonomy Support and Autonomy Orientation in Prosocial Behavior Engagement. Motivation and Emotion, 27(3), 199-223.

- Gholparvar, M., & Hosseynzadeh, Kh. (2011). The Pattern of Person-Job Disconnection Relationship with Emotional Exhaustion and the Desire to Quit Service: Evidence for the Stress- unbalanced -Compensation Model. Journal of Applied Psychology, 5, 41-56, (In Persian).

- Gholparvar, M., Padash, F., Atashpour, H. (2010). The Emotion Strengthening model of energy, Empowerment and Creativity of Employees through Moral Leadership. IranOccupationalHealth, 7(13), 4-11,  (In Persian).

- Golparvar, M., Niri, Sh., & Mehdad, A. (2008). The Relationship Between Stress, Emotional Exhaustion and Organizational Deviant Behaviors in a Smelter Stock Company: Evidence for Stress-Extinction (compensation imbalance) Model. Journal of Social Psychology (New Findings in Psychology), 2(8), 19-34, (In Persian).

- Gholparvar, M., Vakili, N., & Atashpour, H. (2009). Relationship between Transformational Leadership Style Components and Job Performance, Civic-Organizational Behaviors and Emotional Commitment. The First National Conference on New Findings in Psychology, (In Persian).

- Hanfstigel, B., Andreitz, I., Muller, F. H., & Thomas, A. (2010). Are Self-Regulation and Self-Control Mediators between Psychological Basic Needs and Intrinsic Teacher Motivation?. Journal of Educational, Research Online, 2(2), 55-71.

- Krapp, A. (2005). Daz Konzept Der Grundlegenden Psychologischen Bedurfnisse. Ein Erklarungsansatz Fur Dies Positiven Effekte Von Wohlbefinden Und Intrinsischer Motivation Imlehr-Legngeschehen. Zeitshrift Fur Padagogik, 51(5), 626-641.

- Martinez, J. M. (2011). Basic psychological Needs in Predicting Exercise Participation. Master Thesis, Texas State: University-San Marcos.

- McClelland, D. C. (1961). The Achieving Society. New York:  Van Nostrand Reinhold.

Paille, P. (2011). Perceived Stressful Work, Citizenship Behavior and Intention to Leave the Organization in a High Turnover Environment: Examining the Mediating Role of Job Satisfaction. Journal of Management Research, 3(1), 1-16.

- Saeidi, P. (2010). Investigating the Managerss' View on the Individual, Group and Organizational Factors Affecting on the Creativity. Journal of Modern Industrial/Organizational Psychology, 1(2), 9-20, (In Persian).

- Tierney, P., Farmer, S. M., & Graen, G. B. (1999). An Examination of Leadership and Employee Creativity: The Relevance of Traits and Relationships. Personal Psychology, 52(3), 591-620.

- Yamaguchi, I. (2003). The Relationship Among Individual Differences, Needs and Equity Sensitivity. Journal of Managerial Psychology, 18(4), 324-344.