زنبورهای پارازیتویید مرتبط با زنبورهای گال‌زای رز (Hymenoptera: Cynipidae) در شمال استان آذربایجان‌غربی: ترکیب گونه‌ها و تغییرات فصلی آن‌ها

حشره شناسی گیاهان زراعی

مقاله 3، دوره 1، شماره(1) تابستان 1390، شهریور 1390، صفحه 17-30   

نویسندگان

ربابه محمدی¹؛ حسینعلی لطفعلی زاده^{* 2}؛ شاهرخ پاشایی راد³

¹دانشجوی کارشناسی ارشد رشته زیست شناسی، گروه زیست شناسی، دانشگاه پیام نور تهران

²بخش تحقیقات گیاهپزشکی، مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان آذربایجا‌ن‌شرقی

³گروه زیست شناسی، دانشکده علوم، دانشگاه شهید بهشتی

چکیده

گیاه رز از جمله گیاهان زینتی ارزشمندی است که اهمیت اقتصادی زیادی در جهان دارد. این گیاه گاهی اوقات مورد حملۀ زنبورهای گال­زای خانوادۀ Cynipidae قرار می­گیرد و گال­هایی روی آن ایجاد می­شود که علاوه بر خود زنبور گال­زا،  مورد استفادۀ زنبورهای پارازیتویید نیز قرار می­گیرد. در این تحقیق، تغییرات فراوانی این زنبورهای پارازیتویید در مناطق مختلف شمال استان آذربایجان­غربی مورد مطالعه قرار گرفته است. در مجموع، 13 گونه زنبور پارازیتویید متعلق به شش خانوادۀ­  Eulophidae، Eupelmidae، Eurytomidae، Pteromalidae، Torymidae (از بالا خانوادۀ Chalcidoidea) و Ichneumonidae (از بالاخانوادة Ichneumonoidea) شناسایی شدند. نمودارهای فراوانی و تغییرات فصلی آن­ها ارایه شده است.

کلیدواژه‌ها

خانوادۀ Cynipidae؛ بالا خانوادۀ Chalcidoidea؛ زنبورهای پارازیتویید؛ آذربایجان‌غربی؛ رز

مراجع

Askew RR. 1960. Some observation on Diplolepis rosae (L.) (Hym.: Cynipidae) and its parasites. Entomologist’s Monthly Magazine 95: 191-192.

Askew RR. 1961. On the biology of the inhabitants of oak galls of Cynipidae (Hymenoptera) in Britain. Transactions of the Society for British Entomology 14: 237-268.

Askew RR. 1984. The biology of gall wasps. Pp. 223-271 in Ananthakrishnan TN. (Ed.) Biology of Gall Insects. Oxford & IBH, New Delhi, India.

 

Askew RR, Nieves-Aldrey JL. 2000. The genus Eupelmus Dalman, 1820 (Hym.: Chalcidoidea, Eupelmidae) in Peninsular Spain and the Canary Islands, with taxonomic notes and descriptions of new species. Graellsia 56: 49-61.

 

Boucek Z. 1970. On some new or otherwise interesting Torymidae, Ormyridae, Encyrtidae and Pteromalidae (Hymenoptera), mainly from the Mediterranean subregion. Bollettino del Laboratorio di Entomologia Agraria ‘Filippo Silvestri’ 27: 27-54.

 

Boucek Z, Rasplus JY. 1991. Illustrated key to West-Palaearctic genera of Pteromalidae (Hym.: Chalcidoidea). INRA, Paris, 140 pp.

 

Daneshvar S, Talebi AA, Fathipour Y. 2009. The wasps associated with seeds and galls of Rosa canina in Iran. Advances in environmental biology 3(1): 61-68.

 

Gauld ID, Mitchell P. 1977. Hymenoptera- Ichneumonidae; Orthopelmatinae and Anomaloninae. Handbook for the Identification of British Insects 7(2): 1- 159.

 

Gibson GAP. 1995. Parasitic wasps of the subfamily Eupelminae: Classification and revision of World genera (Hym.: Chalcidoidea, Eupelmidae). Memoirs on Entomology, International 5: 421pp.

 

Gibson GAP, Huber JT, Woolley JB. 1997. Annotated keys to the genera of Nearctic Chalcidoidea (Hym.). NRC Research. Press, USA, 794 pp.

 

Graham MW de V. 1969. The Pteromalidae of North-Western Europe (Hym.: Chalcidoidea). Bulletin of the British Museum (Natural History), Entomology, Supplement, 908 pp.

 

Graham MW de V. 1987. A reclassification of the European Tetrastichinae (Hym.: Eulophidae), with revision of certain genera. Bulletin of the British Museum (Natural History), Entomology 55 (1): 1-392.

 

Graham MW de V, Gijswijt MJ. 1998. Revision of European species of Torymus Dalm. (s.lat.) (Hym.: Torymidae).  Zoologische Verhandlingun. Leiden 317: 1-202.

 

Grissell EE. 1995. Toryminae (Hym.: Chalcidoidea: Torymidae): A redefinition, generic classification, and annotated world catalog of species. Memoirs on Entomology, International2: 470 pp.

 

Jones D. 1983. The influence of host density and gall shape on the survivorship of Diastrophus kincaidii Gill. (Hymenoptera: Cynipidae). Canadian Journal of  Zoology 61: 2138-2142.

 

Kierych E. 1966. The problem of specific distinctness of Diplolepis fructuum (Rubs.) (Hym.: Cynipidae). Bulletin of the Polish Academy of Sciences14 (7): 495-500.

 

Lotfalizadeh H, Rasplus JY, Delvare G. 2006. Rose gall wasps and their associated fauna (Hymenoptera) in Iran. Redi, 89: 73-85.

 

Mohammadi R, Lotfalizadeh H, Pashaii-Rad S. 2011. First report of two brachypterous Euplemus (Hym.: Chalcidoidea, Eupelmidae) species from Iran. Applied Entomology and Phytopathology 79(2): In press.

 

Nieves Aldrey JL. 1981. Datos sorbre Diplolepis rosae (L.) (Hym.: Cynipidae) sus himenopteros parasitos en Salamanca. Boletin de la Asociacion Espanola de Entomologia 4: 107- 113.

 

Nordlander G. 1973. Parasitsteklar i galler av Diplolepis rosae (L.) och D. mayri Schlechtd. (Hym.: Cynipidae) (Ichneumonodea, Chalcidoidea, Cynipoidea). Entomologisk Tidskrift 94 (3-4): 148-176.

 

Noyes JS. 2010. Universal Chalcidoidea Database - World Wide Web electronic publication. <http://www.nhm.ac.uk/entomology/chalcidoids/index.html, accessed at: 2011.03.25>

 

Pujade I, Villar J. 1993. Revisio de les espècies del gènere Diplolepis de l’Europa centro-occidental (Hym.: Cynipidae) amb una especial atencio a la peninsula Ibèrica. Historia Animalium 2: 57-76.

 

Rakhshani E, Talebi AA, Sadeghi E, Ebrahimi E, Thuroczy C. 2003. Report of five wasp species associated with Dog rose galls in Iran. Journal Entomological Society of Iran 23(1): 107-108.

 

Rizzo CM, Massa B. 2006. Parasitism and sex ratio of the bedeguar gall wasp Diplolepis rosae (L.) (Hymenoptera: Cynipidae) in Sicily (Italy). Journal of Hymenoptera Research 15(2): 277-285.

 

Schröder D. 1967. Diplolepis (=Rhodites) rosae (L.) (Hym.: Cynipidae) and a review of its parasite complex in Europe. Commonwealth Institute of Biological Control Technical Bulletin9: 93-131.

 

Shorthouse JD. 1973. The insect community associated with galls of Diplolepis polita (Hym.: Cynipidae). Quaestiones Entomologicae 9: 55-98.

 

Shorthouse JD. 1993. Adaptations of gall wasps of the genus Diplolepis (Hymenoptera: Cynipidae) and the role of gall anatomy in cynipid systematics. Memoirs of the Entomological Society of Canada 165: 139-163.

 

Zerova MD. 1995. The Parasitic Hymenoptera Subfamilies Eurytominae and Eudecatominae (Chalcidoidea, Eurytomidae) of the Palaearctic. Naukova Dumka Publishers, Kiev, 457 pp. (in Russian).

 

Zerova MD, D’yakonchuk LA. 1976. The gall wasps Diplolepis mayri Schlecht. (Hym.:  Cynipidae) and its parasites of the superfamily Chalcidoidea in USSR. Entomological Review 60: 128-135.

 

Zerova MD, Seryogina LY. 1999. A review of Palaearctic species of the genus Glyphomerus (Hymenoptera, Torymidae) with description of two new species. Entomological Review 79(8): 977-981.