اثربخشی آموزش تحلیل رفتار متقابل بر کاهش رفتارهای پرخاشگرانه ی سه دختر فراری در شهر اصفهان: یک پژوهش مورد - منفرد‏

زن و مطالعات خانواده

مقاله 6، دوره 3، شماره 10، دی 1389، صفحه 111-129   

نوع مقاله: علمی پژوهشی

چکیده

پژوهش حاضر با هدف بررسی اثربخشی تحلیل رفتار متقابل برکاهش رفتارهای پرخاشگرانه ی دختران فراری شهر اصفهان انجام شده است. این پژوهش بر پایه ی طرح خط پایه چندگانه اجرا شده است. آزمودنی های پژوهش سه دختر فراری با رفتارهای پرخاشگرانه بودند که به صورت تصادفی از میان دختران فراری مرکز ارشاد شهر اصفهان انتخاب شدند که بوسیله ی مصاحبه با روانشناس و مدیر مرکز و همچنین بررسی پرونده هایشان پرخاشگر تشخیص داده شده بودند. در این پژوهش از چک لیست رفتارهای پرخاشگرانه استفاده شد. افراد به صورت پلکانی وارد موقعیت آزمایش شدند و جلسات آموزشی به صورت انفرادی اجرا گردید. تحلیل داده ها با استفاده از روش ترسیم نمودار روند و تعیین اندازه اثر با تحلیل درون موقعیتی، بین موقعیتی و موقعیتهای مشابه انجام شد. نتایج تحلیل درون موقعیتی و بین موقعیتی نمودار داده ها در هر آزمودنی حاکی از تفاوت معنادار بین موقعیت مداخله و خط پایه برای سه آزمودنی بود(با PND 75% برای آزمودنی1، 100% برای آزمودنی2 و 87% برای آزمودنی3). همچنین در موقعیت های  پیگیری عملکرد تمامی آزمودنی ها (بعد از 1 ماه و 1 هفته) حفظ شده بود.

کلیدواژه‌ها

‏ رفتارهای پرخاشگرانه؛ دختر فراری؛ پژوهش مورد- منفرد؛ آموزش تحلیل رفتار متقابل

مراجع

-    برن، اریک (بی تا). بعد از سلام چه می گویید. مهدی قراچه داغی (1370)، تهران: نشر البرز. چاپ اول.

-   برن، اریک. (بی تا). تحلیل رفتار متقابل، اسماعیل فصیح (1377)، تهران: نشر فاخته. چاپ اول.        

-    بهرامی، فاطمه. کارایی آموزش مهارت حل مسئله در کاهش پرخاشگری دختران دانش آموز [Online] <  www.sid.ir > ]20/8/1390 .[

-    ترکان، هاجر .( 1385). بررسی اثربخشی گروه درمانی به شیوه ی تحلیل تبادلی بر رضایت زناشویی زوج های شهر اصفهان. پایان نامه کارشناسی  ارشد ، دانشگاه اصفهان.

-   ترکان، هاجر،کلانتری، مهرداد و مولوی حسین (1385)، بررسی اثربخشی گروه درمانی به شیوه ی تحلیل تبادلی بر رضایت زناشویی، خانواده پژوهی، (8) 2، 383-403.

-    دانش، عصمت. تأثیر روش تحلیل محاوره ای در سازگاری زناشویی زوج های ناسازگار. دومین کنگره ی سراسری آسیب شناسی خانواده در ایران، 1385: 169.

-    رسول زاده طباطبایی، کاظم، بشارت، محمدعلی، بازیاری، مهناز ( 1384)، بررسی مقایسه ای ویژگی های شخصیتی، شرایط اجتماعی و اقتصادی دختران فراری و غیرفراری، دوماهنامه ی دانشور رفتار، (10) 12،23-34.  

-    ساکی، ماندانا، صفا، میترا، جزایری، حسین، آستی، پروین، جاریانی، مژگان، و ساکی، مژگان (1386)، بررسی ویژگی های شخصیتی و روانشناختی زنان و دختران فراری نگهداری شده در مراکز مداخله در بحرانهای اجتماعی استان لرستان، فصلنامه ی یافته دانشگاه علوم پزشکی لرستان، (1) 9 ، 35-42.

-   سامانی، سیامک. همبستگی خانوادگی و استقلال عاطفی در دختران فراری از خانه .[Online] <  www.sid.ir >] 20/8/1390 .[

-    صادقی، احمد،  احمدی، احمد و عابدی ، محمد رضا.( 1381). بررسی اثربخشی آموزش گروهی مهار خشم به شیوه ی عقلانی-رفتاری- عاطفی بر کاهش پرخاشگری، مجله ی روانشناسی، (21) 6، 52-62.  

-   عاشوری، احمد، ترکمن ملایری، مهدی و فدایی، زهرا (1387)، اثربخشی گروه درمانی متمرکز بر ابراز وجود در کاهش پرخاشگری و بهبود پیشرفت تحصیلی دانش آموزان دبیرستانی، مجله ی روانپزشکی و روانشناسی بالینی ایران، (4)14، 389-393.

-   فراهانی، حجت اله، عابدی، احمد، آقامحمدی، سمیه و کاظمی، زینب (زیر چاپ). روش شناسی طرح های مورد- منفرد در علوم رفتاری و پزشکی(رویکردی کاربردی).

-    فرهنگی، فرهنگ و آقامحمدیان شعرباف، حمیدرضا ( 1385)، تأثیر روان درمانگری گروهی با رویکرد تحلیل رفتار متقابل بر شیوه های رویارویی با استرس نوجوانان، دو فصلنامه مطالعات تربیتی و روانشناسی، (2)7 ، 41-62.

-   محمدخانی، شهرام (1386)، عوامل روانی اجتماعی موثر در فرار دختران از خانه، فصلنامه رفاه اجتماعی، (25) 6، 147-168.

-    نظری، علی محمد (1386)، بررسی تأثیر برنامه ی بهبود بخشی ارتباط بر میزان پرخاشگری و رضایت جنسی زنان شاغل. مجله ی علمی و پژوهشی تحقیقات زنان ، (1) 2، 32-9.

-    واحدی، شهرام، فتحی آذر، اسکندر (1385)،آموزش کفایت اجتماعی در کاهش پرخاشگری پسران پیش دبستانی: گزارش 6 مورد،فصلنامه اصول بهداشت روانی، (31 و32) 8،131-140.

 

-     Buss, A. H., & Perry, M. (1992), The Aaggression Questionnaire. Journal of Personality and Social Psychology. 63 (3), 452-459.

-      Buss, A. H., & Durkee, A. (1957), an Inventory for Assessing Different Kinds of Hostility. Journal of consulting Psychology.21, 343-349.

-      Cipani, E. (2009), Practical Research Methods for Educators. New York: Springer Publishing Company.

-     Gast, D. L. (2010), Single Subject Research Methodology in Behavioral Sciences. USA: Rutledge.

-     Goleman, D. (1995), Emotional Intelligence, New York, Bantam Book.

-     Harris, J. A. A. (1997), Further Evaluation of the Aggression Questionnaire: Issues of Validity and Reliability. Behavior Research and Therapy.35 (11), 1047-1053.

-     Kazdin, A. E., & Whitley, M. K. (2006), Co morbidity, case complexity, and effects of evidence-based treatment for children referred for disruptive behavior. Journal of consulting and Clinical Psychology. 74, 455–467