مقایسه ی تطبیقی حضانت درحقوق ایران فقه اسلامی و کنوانسیون رفع ‏تبعیض علیه زنان

زن و مطالعات خانواده

مقاله 7، دوره 6، شماره 22، دی 1392، صفحه 117-133   

نوع مقاله: علمی پژوهشی

چکیده

حضانت نوعی ولایت و سلطنت برحفظ و نگهداری و تربیت کودک و مجنون است.زمانی که پدر و مادر کودک از هم جدا می شوند مساله حضانت و اولویت هر یک از آنها برای نگهداری و سرپرستی فرزند مطرح می شود.آرای فقها در مورد صلاحیت هر یک از پدر و مادر در سنین کودکی مختلف است، مشهور فقها بر آنند که مادر برای حضانت از فرزند تا دوسال و چنانچه دختر باشد تا هفت سال شایسته تر است. قانون مدنی هرچند در گذشته از نظر مشهور تبعیت می نمود ولی با تغییر آن امروزه حضانت از فرزند چه پسر باشد چه دختر تا سن هفت سالگی با مادر است. طبق کنوانسیون رفع تبعیض علیه زنان که در سال 1979 میلادی جهت دفاع از حقوق زنان تصویب گردید، هرگونه قانون،رویه ی عملی، فرهنگ و سنن رایج که به تساوی زن و مرد در تمامی زمینه های سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی لطمه وارد نماید، تبعیض محسوب می گردد. به نظر می رسد بند دوم ماده 5 این کنوانسیون از این حیث که مسؤولیت مشترک زنان و مردان را در امر تربیت و پرورش کودکان مطرح مى سازد مغایرتی با حقوق ما از حیث حضانت نداشته باشد. در این مقال ضمن بررسی حضانت در حقوق ایران و فقه اسلامی و بررسی آن در کنوانسیون رفع تبعیض علیه زنان به این نتیجه رسیدیم که در حقوق ایران در صورت جدایی زوجین، زوجه تا 7 سالگی فرزندش، حق حضانت خواهد داشت.که، این مورد، با توجه به مفهوم بند دوم ماده 5 کنوانسیون رفع تبعیض علیه زنان نوعی تبعیض به حساب می آید.

کلیدواژه‌ها

‏ کنوانسیون رفع تبعیض علیه زنان؛ حضانت در حقوق ایران؛ حضانت پس از انحلال نکاح؛ حضانت ‏حق یا تکلیف؟

مراجع

-   امامی، سیدحسن(1388)، حقوق مدنی، انتشارات اسلامیه ، چاپ اسلامیه ، ج 4.

-   امامی،سیدحسن(1390)،حقوق مدنی،انتشارات اسلامیه،چاپ اسلامیه،ج5.

-   جعفری لنگرودی، محمد جعفر(1368)، ترمینولوژی حقوق، تهران، گنج دانش.

-   صفایی، سیدحسین واسدالله امامی(1385)، مختصر حقوق خانواده، تهران، نشر میزان، چاپ دهم.

-   طاهری، حبیب الله(1375)، حقوق مدنی، دفتر انتشارات اسلامی، ج3 ،چاپ اول.

-   قربان نیا،ناصر و همکاران، ن(1384)،  بازپژوهی حقوق زن، بررسی قوانین مربوط به زنان در جمهوری اسلامی ایران،  چاپ ترام، مرکز امور مشارکت زنان ، ج2.

-   کاتوزیان، ناصر(1388)، دوره ی حقوق مدنی، خانواده ، تهران ، شرکت سهامی برنا ، ج2 ،چاپ اول .

-   کار،مهرانگیز(1378)،رفع تبعیض از زنان،انتشارات پروین،تهران.

-   محقق داماد، سیدمصطفی(1372)، تحلیل فقهی حقوقی خانواده،سازمان وزارت ارشاد، چاپ 14.

-   معین ،سید محمد(1360)،فرهنگ فارسی ، انتشارات کبیر ، ج1 ،چاپ چهارم .

-   موسوی بجنوردی، سیدمحمدکاظم(1386)، حقوق خانواده، به‌کوشش ابوالفضل احمدزاده، تهران.

-   یثربی،سیدعلی محمد(1376)،حقوق خانواده ،مرکز چاپ و نشر سازمان تبلیغات اسلامی، چاپ اول.

-   الجزیری، عبدالرحمن(1411)، الفقه علی مذاهب الاربعه، قم، دارالاحیاء التراث العربی، چاپ اول .

-   الحرالعاملی، شیخ محمدبن الحسن(1403)، وسایل الشیعه، تهران، المطبعه الاسلامیه، ج15 ، چاپ ششم.

-   حلّى،ابو منصور(1372)،مختلف الشیعه، انتشارات جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، جلد7، چاپ اوّل .

-   الخویی ، ابوالقاسم(1416)، صراط النجاه فی اجوبه الاستفتائات ، قم ، نشر برگزیده.

-   طوسی، محمدبن حسن (شیخ طوسی)( 1361)،المبسوط، انتشارات مرتضوی، جلد6 ، چاپ اوّل.

-   العاملی، زین الدین(1419)، مسالک الافهام ، قم ، مکتبه بصیرتی ، چاپ سنگی .

-   العکبری البغدادی (شیخ مفید)، ابوعبدالله(1410)، المقنعه فی الصول والفروع، قم، موسسه النشر الاسلامیه.

-   نجفی،شیخ محمد حسن(1417)،جواهرالکلام ، انتشارات اسلامیه،قم ، ج 31.

-   النوری الطبرسی، المیرزا حسین بن محمد(1409ه.ق)، مستدرک الوسائل، بیروت،  مؤسسه آل البیت،ج2.