بررسی تأثیر افکار غیراسلامی در طریقت صوفیانه و تصوف

پژوهش نامه تاریخ

مقاله 6، دوره 9، شماره 34، اردیبهشت 1393، صفحه 1-30   

نوع مقاله: پژوهشی

نویسندگان

زهره مرتضوی¹؛ دکتر ابوالحسن مبیّن²

¹کارشناس ارشد تاریخ اسلام دانشگاه آزاد اسلامی واحد بجنورد

²استادیار تاریخ دانشگاه آزاد اسلامی واحد بجنورد

چکیده

تصوف و عرفان موضوع مهم و قابل بررسی در پیرامون فرهنگ و تمدن اسلام است که از زمان پیدایش آن قرن­ها می­گذرد. توجه به موضوع تصوف و عرفان و بررسی تاریخ فعالیت­های این مسلک و سنجش و باز نمودن بخش­های مختلف آن به وسیله پژوهندگان شرقی و غربی از مدت­ها پیش در کشورهای اسلامی آغاز و پیگیری شده است. چنین اقدامی از آن جهت ضرورت داشته و دارد چون تصوف و عرفان در همه ادیان و مذاهب و حتی مکاتب فلسفی کم و بیش وجود دارد. با این همه تحقیقات که درباره­ی پیدا شدن صوفی­گری و درویشی و طریقت­ها انجام شده هیچ کس نتوانسته منشاء الهی تصوف کجاست و یا چیست؟ زیرا هر یک از مذاهب و ادیان نشانه­هایی از زهد و پرهیزگاری و بی­اعتنایی به امور مادی و دنیا را دارا هستند و شاید همین خصوصیات عمومی ادیان و بی­توجهی به امور معنوی و دل بریدن از ظواهر مادی در بعضی آئین­ها مانند مسیحیت، ایران باستان، بودایی، تائوگرایی نشانه­های معنوی بیشتری داشته­اند که عده­ای بر این باورند بعضی از آئین طریقت­ها از آنها گرفته شده است. مقاله حاضر نگاهی است نو و روشمند به بررسی تأثیر افکار غیراسلامی در صوفی­گری و تصوف و نقد و بررسی بی­طرفانه­ای از تأثیر یا عدم تأثیر افکار غیراسلامی در صوفی­گری و تصوف اسلامی و ایرانی.

کلیدواژه‌ها

تصوف؛ عرفان؛ مکاتب فلسفی؛ صوفی‌گری؛ طریقت؛ ادیان