بررسی سمیت تماسی و گوارشی حشره کش های IGR روی شپشه دندانه دار (Oryzaephilus surinamensis L. (Col., Silvanidae در شرایط آزمایشگاهی

فصلنامه تخصصی تحقیقات حشره شناسی

مقاله 6، دوره 7، شماره 3، آذر 1394، صفحه 261-276   

نوع مقاله: علمی پژوهشی

نویسندگان

سعیده لونی¹؛ ابراهیم سلیمان نژادیان^{* 2}؛ مسعود لطیفیان³؛ عزیز شیخی‌گرجان⁴؛ رضا وفایی شوشتری⁵

¹دانشگاه آزاد اسلامی واحد اراک، اراک، ایران

²گروه حشره شناسی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد اراک

³موسسه خرما و میوه های گرمسیری کشور، اهواز

⁴موسسه تحقیقات گیاه پزشکی کشور، تهران

⁵گروه حشره شناسی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد اراک

چکیده

شپشه دندانه ­دار، Oryzaephilus surinamensis L. (Col., Silvanidae)، از جمله آفات انباری مهم در ایران می ­باشد. با توجه به خطرات زیست­ محیطی ناشی از کاربرد حشره­ کش­ های شیمیایی، دانشمندان به ­دنبال ترکیباتی کم ­خطر از جمله ترکیبات IGR به ­عنوان جایگزین هستند. از این روی، قابلیت حشره­ کشی سه ترکیب تبوفنوزاید، کرومافنوزاید و لوفوکس با دو روش گوارشی و تماسی در شرایط آزمایشگاهی با غلظت­ های مختلف روی لاروهای 4-5 روزه (جوان) و لاروهای 19-20 روزه (مسن) ارزیابی شد. نتایج حاصل از تحقیق نشان داد که حشره­ کش ­های لوفوکس (68/9 پی­پی­ام) و تبوفنوزاید (49/24 پی ­پی­ ام) به ­ترتیب بیشترین و کمترین تاثیر گوارشی را روی لاروهای جوان داشته و ترکیبات لوفوکس (82/22 پی­پی­ام) و تبوفنوزاید (18/80 پی­پی­ام) به ­ترتیب بیشترین و کمترین تلفات را در بین لاروهای مسن ایجاد می­ کنند. نتایج مربوط به آزمایش تاثیر تماسی ترکیبات مورد آزمایش روی مراحل لاروی نشان می­ دهند که حشره­ کش­ های لوفوکس (1 پی­پی­ام) و تبوفنوزاید (9/33 پی­پی­ام) به ­ترتیب بیشترین و کمترین تاثیر را روی لاروهای جوان و همچنین ترکیبات لوفوکس (2/29 پی­پی­ام) و تبوفنوزاید (03/143 پی ­پی­ ام) به ­ترتیب بیشترین و کمترین تلفات را روی لاروهای مسن به دنبال دارند. بر اساس نتایج به ­دست آمده مشخص می­ شود که کاربرد گوارشی ترکیبات مورد مطالعه نسبت به کاربرد تماسی آن­ها تلفات بیشتری به دنبال خواهد داشت. ﺣﺸﺮه ­ﻛﺶ لوفوکس مخلوطی از ضد سنتز کیتین و شبه هورمون جوانی بوده و ﺑﻬﺘﺮﻳﻦ ﻛﺎراﻳﻲ را روی ﻻروﻫﺎی ﺷﭙﺸﻪ دندانه ­دار از ﺧﻮد ﻧﺸﺎن می­دهد؛ ﻟﺬا ﻣﻲ­ﺗﻮان از آن ﺑﻪ­ﻋﻨﻮان ﻳﻚ ﺣﺸﺮه­ﻛﺶ ﻛﻢ­ﺧﻄﺮ ﺑﺮای ﻛﻨﺘﺮل آﻓﺖ O. surinamensis در ایران اﺳﺘﻔﺎده کرد.

کلیدواژه‌ها

شپشه دندانه دار؛ تبوفنوزاید؛ کرومافنوزاید؛ لوفوکس

مراجع