مقایسه بیماری‏زایی چند جدایه قارچ Rhizoctonia solani روی برخی ارقام لوبیا

تحقیقات نوین در گیاه پزشکی

شناسنامه علمی شماره، دوره 5، شماره 1 - شماره پیاپی 14، شهریور 1392، صفحه 97-83   

نویسندگان

ساسان فرهنگیان کاشانی^* ؛ آزاده بهلولی

چکیده

بیماری پوسیدگی ریزوکتونیایی طوقه و ریشه لوبیا ناشی از قارچ Rhizoctonia solani یکی از مهمترین بیماری‏های این محصول در ایران می‏باشد. در این تحقیق طی سال‏های زراعی         1384- 1383 از مناطق عمده لوبیا‏ کاری استان تهران نمونه‏برداری به عمل آمد و جمعا 81 جدایه، جداسازی، خالص و نگهداری گردید. خصوصیات ظاهری جدایه‏های بدست آمده شامل رنگ پرگنه،  ریسه هوایی، شکل و اندازه سختینه‏ها، اندازه قطر ریسه‏ها و تعداد هسته مورد بررسی قرار گرفت. پس از رنگ‏آمیزی هسته‏ها مشخص شد که تمام جدایه‏ها به جز دو جدایه چند هسته‏ای می‏باشند. همچنین در بررسی خصوصیات آناستوموزی مشخص شد که 3/81 % جدایه‏ها به گروه آناستوموزی چهار (AG-4)، 4/16% جدایه‏ها به گروه آناستوموزی شش (AG-6) و دو جدایه به گروه آناستوموزی دو (AG-2) تعلق دارند. دو گروه اخیر برای اولین بار در ایران از روی لوبیا گزارش می‏شوند. آزمون بیماری‏زایی جدایه ها روی لوبیا (رقم ناز) در شرایط گلخانه و به روش مخلوط کردن مایه آلودگی (دانه های کلونیزه شده گندم و جو با قارچ) با خاک سترون در طرح بلوک‏های کامل تصادفی با چهار تکرار انجام شد. نتیجه بیانگر وجود تنوع بالایی در بیماری‏زایی جدایه‏ها بود. شدت بیماری‏زایی جدایه‏ها با استفاده از مقیاس یک تا پنج اندازه‏گیری شد و نتایج نشان داد کلیه جدایه‏ها به غیر از جدایه‏های گروه آناستوموزی شش (AG-6) از بیماری‏زایی نسبتا بالایی برخوردار هستند. جدایه‏های گروه Rs21 و Rs71 به ترتیب بیش‏ترین و کم‏ترین بیماری‏زایی را از خود نشان دادند. در آزمون مقایسه واکنش ارقام از 16 رقم اصلاح شده لوبیای چیتی، قرمز، سفید، سبز و چشم بلبلی استفاده شد. این ارقام در برابر پنج جدایه Rs7،Rs18 ، Rs21،Rs62 ،Rs74  که بالاترین بیماری‏زایی را در آزمون بیماری‏زایی از خود نشان دادند، در گلخانه و در طرح بلوک‏های کاملا تصادفی در قالب فاکتوریل مورد بررسی قرار گرفتند. نتایج نشان داد که هیچ کدام از ارقام، مقاومت کاملی نسبت به این بیماری ندارند و تمامی ارقام به این بیماری حساس و نیمه
حساس و فقط دو رقم لوبیای قرمز گلی و قرمز صیاد با میانگین شدت بیماری‏زایی 58/2 و 9/2 (در مقیاس 5-1) نسبت به بیماری نیمه مقاوم بودند.    

کلیدواژه‌ها

لوبیا؛ Phaseolus vulgaris؛ Rhizoctonia solani؛ بیماری‏زایی

مراجع

Agrios, G. 1997. Plant Pathology. 4^th Edition. Academic press. USA.

Anderson. N. A.1982. The genetics and pathology of  Rhizoctonia solani. Annual Review of  Phyopathology, 20: 329-374.

Ahonmanesh, A. 2000. Principles of Plant Disease. Isfahan University Publication Center.  (In Persian).

Bagheri, A., Mahmoodi, A & Ghezli, F. D. 2000. Agronomy and Bean breeding. Jahad Mashhad University Press, (In Persian).

 Behdad, A. 1999. Plant pathogens and diseases of Iran. Falahat Publications of Iran, (In Persian).

 Cersini, P. C., Shew, H. D., Vilgalys, R. J. & Cubeta, M. A. 2002. Genetic diversity of Rizoctonia solani AG-3 from potato and tobacco in North Carolina. Mycologia, 94: 437-449.

Carling D. E., Baird R.E., Gitaitis R.D., Brainard K.A., Kuninaga S. 2002a. Characterization of AG-13, a newly reported anastomosis group of Rhizoctonia solani. Phytopathology 92:893-899.

Davis, R. M., Hall, A. E. & Gilbertson, A. 2005. Dry beans seedling disease. UCIPM Pest Management Guidelins Review, 1: 2.

Dubey, S. C. 2003. Integrated management of web blight of mung bean by bio-seed treatment. Indian Physiopathology, 56 : 34-38.

Eken,  C. & Demrici, E. 2004.  Anstomosis groups and pahtogenicity  of   Rhizoconia  solani and binucleate Rhizoctonia  isolates from bean in Erzurum,Turkey. Journal  of Plant Pathlogy, 86: 49-52

Erper, T., Karaca ,G  & Balkaya,  A. 2003.   Determination of the susceptibility of som greenbean  cultivars  grown in Samsun province against  Rhizoctonia solani.   Agronomy Faculty- Dergisi, 18: 51-55. 

Galindo, J. I., Abawi, G. S. & Thurston, H. D. 1982. Variability among  isolates of   Rhizoconia  solani  associated with snapbean hypocotyls and soil in Newyork. Plant Disease, 66:390-394.

Goday – Lutz,  G., Steadman,  J. R.,  Higgins,  B. &  Powers ,  K. 2003. Genetic variation among isolates of the web blight pathogen of common bean based on PCRRELP of the ITS- rDNA region. Plant Disease,87: 766-771.

Ghosta, Y. 1996. Research on Classification Decandolle Rhizoctonia. MS Thesis Plant Pathology, Faculty of Agriculture, Tehran University, Karaj, Iran. 110 pp.

 Haward, F. & Schartz, E. 1980. Bean Production Problems, Control International Agricultural Tropical (CIAT) Apartodo pereo, cali, Colombia: 3-99.

 Ko, W. & Hora, F. 1971. A selective medium for quantitative deerrmination of Rhizoctonia solani in soil. Phytopathology, 61: 701-710.

Lyndel, W., Meinhard , T ., Nelson, A., Wulf . F ., Claodia, M., Bellat, O. & Stu, M. 2002. Genetic analyses of Rhizoconia  solani  isolates from Phaseolus  vulgaris grown in the Atlantic rainforest region of Saopaulo, Brazilia. 27:1-7.

 Martin, F. N., & English, J. T., 1997. Population genetics of soil born fungal plant pathogens. Phytopathology. 87: 447-449.  

 Muyolo, N. G., Lipps, S. E. & Schmithenner, A. F. 1993. Reactions of dry bean, lima bean and soybean cultivars to Rhizoctonia root and hypocotyl rot and web blight. Plant Disease, 77: 234-238.

 Ogoshi, A. 1996. The genus Rhizoctonia. pp: 1-9. In: Sneh, B. et al. (Eds.), Rhizoctonia species: Taxonomy, Molecular Biology, Ecology, Pathology and Disease Control, Kluwer Aademic Publishers.

Okhovvat, M., Bazgir, A., Rohani, H & Karimi roozbahani, A. 1993. Eleven varieties of beans reactions against six isolates of Rhizoctonia solani in greenhouse conditions. Proceedings of the Eleventh Iranian Plant Protection Congress, Gilan.p. 139.

Panella, L. W. & Ruppel, E. G. 1996. Avalibility of germplasm for resistance against Rhizoctonia spp. Pp. 515-527 In: Sneh, B. et al. (Eds.), Rhizoctonia species: Taxonomy, molecular Bilogy, Ecology Pathology and Disease Control, Kluwer Academic Publishers.

 Peever, T. L., Zeigler, R. S., Dorrance, A. E., Correa-victoria, F. J. & Martin, S. S. 2000. Pathogen population genetics and breeding for resistance. APSnet feature.

  Prasad, K. & Weigle, J. L. 1970. Screening for resistance to Rhizoctonia solani in Phaseolus vulgaris. Plant Disease, 64: 40-44

 Sachin, U., Gupla, S. K. & Sharma, M. K. 2004. Evaluation of French bean (Phaseolus vulgaris) germplasm against web blight (Rhizoctonia solani). Indian Journal of Agricultural Sciences, 74: 448- 450.

 Sumner, D. R. 1995. Sclerotuim formation and development: Proceedings of the 3rd International Symposium on Rhizoctonia, Noordwijkerhout, The Netherlands: p. 89.

 Snech,B., 1991. Identification of  Rhizoctonia Species. APS Press.St. Paul. Minnesota, USA. 733 pp.

Sunder ,  S., Kataria, H .R. & Sheoran, O. P. 2003. Charactization  Rhizoctonia  Solani  associated with root/ collar rots and blights. Indian Phyto pathology, 56: 27-33.

Sarafi, A & Okhovat, M. 1972. Resistance of bean cultivars to five isolates of the fungus Rhizoctonia solani Kuehn 3 in greenhouse. Journal of Agricultural Faculty of Tehran University, 56: 49- 30.

 Safaii, N., Minasian. V., Rahimian., H & Banihashemi., Z. 1999. Isolation, identification and pathogenicity of different species of plants in the province Rhizoctonia solani. Journal of Plant Diseases, 35: 8-1.

Vilgalys, R. & Cubeta, M. A. 1994. Molecular systematic and population biology of Rhizoctonia solani. Annual Review of Phytopathology, 32: 135-155.

 Zamani, M. R., Balali, G. H., Danesh, D & Rahimian, H. M. 1989. Anastomosis groups of Rhizoctonia solani  isolates from several hosts in Isfahan. Proceedings of the 9^th  Iranian Plant Protection Congress, Mashhad University, p.: 141.