بررسی تطبیقی گرایش‌های رشته کتابداری و اطلاع‌رسانی در کشورهای انگلستان، کانادا و آمریکا با ایران: با تاکید بر تاثیر آنها بر میزان تولید علم در عرصه بین‌المللی

دانش شناسی

مقاله 7، دوره 5، شماره 16، خرداد 1391، صفحه 83-96   

نوع مقاله: پژوهشی

نویسندگان

سید مهدی طاهری^{* 1}؛ محمد علائی آرانی²

¹دانشجوی دکترای علوم کتابداری و اطلاع‌ رسانی دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران

²کارشناس ارشد علوم کتابداری و اطلاع رسانی، دانشگاه کاشان

چکیده

هدف: پژوهش حاضر با هدف تبیین تفاوت گرایش­های رشته کتابداری و اطلاع‌رسانی در کشورهای انگلیس، آمریکا، و کانادا^[1] با ایران و تاثیر آن بر میزان تولید علم تخصصی در عرصه بین­المللی در این کشورها انجام شد؛
روش/رویکرد پژوهش: رویکرد مورد استفاده برای انجام پژوهش، رویکرد تحلیلی ـ مقایسه­ای بود، و گردآوری داده‌ها بر اساس روش اسنادی (کتابخانه­ای)صروت گرفت؛
یافته‌ها: یافته­های پژوهش در مورد تعداد گرایش­های رشته کتابداری در کشورهای مورد مقایسه با ایران نشان داد، آمریکا دارای 46 گرایش، کانادا 24 گرایش، و انگلستان 20 گرایش تخصصی است. این درحالی است که ایران فقط دارای 10 گرایش آن هم به صورت پراکنده و غیر هدفمند در چندین نوع دانشگاه و نظام آموزشی است. از سوی دیگر، میزان تولیدات علمی در این رشته در کشورهای مورد مقایسه با ایران در مجموع بیش از 43 درصد از کل تولیدات علمی دنیا (نمایه شده درپایگاهوب علم (WOS)،موسسه اطلاعات علمی تامسون (آی.اس.آی)) را در بین سال­های 2000 تا 2009 در مقابل سهم 0.255 درصدی ایران بود.
نتیجه گیری: تفسیر یافته­ها حاکی از آن است که تعدد گرایش‌های تخصصی که بر اساس نیازهای جامعه بومی، همگامی با تحولات همه جانبه و فناوری­های نوین اطلاعاتی، و به طور کلی بلوغ رشته کتابداری و اطلاع­‌رسانی است، بر میزان تولید علم کشورها در حوزه کتابداری و اطلاع‌رسانی تاثیر مستقیم دارد.



3ـ در آغاز پژوهش قرار بود کشور استرالیا نیز در کنار کشورهای مورد مقایسه با ایران قرار بگیرد تا مقایسه بین کشورها انگلو-ساکسون با ایران باشد. اما به دلیل عدم وجود اطلاعات دقیق و روزآمد از گرایش­های رشته کتابداری و اطلاع رسانی در استرالیا (علیرغم بررسی گسترده پژوهشگر)، نام این کشور از جامعه پژوهش حذف گردید.

کلیدواژه‌ها

کتابداری و اطلاع‌رسانی؛ گرایش­های تخصصی؛ آموزش؛ تولید علم؛ مطالعه تطبیقی؛ ایران؛ آمریکا؛ کانادا؛ انگلستان

مراجع

انجمن کتابداری و اطلاع‌رسانی ایران (1389). نشانی گروه­های کتابداری و اطلاع‌رسانی در دانشگاه­های ایران. پیوسته: http: //www.ilisa.ir/framework.jsp?SID=67. (بازدید 1 بهمن 1389).

حسن زاده، محمد (1390). مفهوم میان رشته­ای و دلالت­های آن در علوم کتابداری و اطلاع‌رسانی. کتاب ماه کلیات، (166).

علیمحمدی، داریوش (1390). برنامه درسی دکترای کتابداری و اطلاع رسانی: مطالعه تطبیقی ایران و آمریکای شمالی. کتاب ماه کلیات، (166).

فتاحی، رحمت الله و دیگران (1383). برنامه جدید کارشناسی ارشد علوم کتابداری و اطلاع‌رسانی (طرح پژوهشی). به سفارش وزارت علوم، تحقیقات، و فناوری. پیوسته: http: //www.dr-dayani.com/matn.asp?17. (بازدید 1 بهمن 1389)

گروه بحت کتابداری و اطلاع‌رسانی دانشگاه فردوسی مشهد ([e-mail]) (1390).]فهرست گروه­های کتابداری و اطلاع‌رسانی ایران[. (بازدید 10 اردیبهشت 1390).

مرتضایی، لیلا (1380). تحصیلات تکمیلی علوم کتابداری و اطلاع‌رسانی در انگلستان، آمریکا، هند و ایران: بررسی تطبیقی. تهران: مرکز اطلاعات و مدارک علمی ایران.

منصوریان، یزدان (1390). "گرایش­های "تخصصی" و "بین رشته­ای" در علوم کتابداری و اطلاع‌رسانی". کتاب ماه کلیات، شماره 166 (مهر 1390).

 American Library Association (2010a). Library and Information Science: DirectoryofInstitutionsOffering Accredits Master's Programs. [online], available at: http: //www.ala.org /ala/educationcareers /education /accreditedprograms /directory/pdf/lisdir2010.pdf. [26 Jan. 2011].

 American Library Association (2010b). Education for Librarianship. [online], available at: http: //www.ala.org/ala/educationcareers/education/index.cfm. [26 Jan. 2011].

 Buckland, Mishael (2011). What Kind of Science Can Information Science Be?.[online], available at: http: //people.ischool.berkeley.edu/~buckland/whatsci.pdf. [05Dec. 2011].

 Chartered Institute of Library and Information Professionals.  [online], available at: http: //www.cilip.org.uk/pages/default.aspx. [26 Jan. 2011].

 Institute for Science Information (ISI). "Web of knowledge" (database). [online], available at: http: //www.isiwebofknowledge.com/. [26 Jan. 2011].

 Jarvelin, Kalervo; Vakkari, Pertti (1992).  The evolution of library and information science 1965-1985: A content analysis of journal articles.  Journal of American Society for Information Science,  24( 6),  425-436.

 Liu, Ziming (1992). Comparative Study of Library and Information Science Education: China and the United States.  International Information & Library Review, 24(2),  107-118

 Rochester, Maxine; Vakkari, Pertti (1998). International LIS Research: A Comparison of National Trends.  IFLA Journal,   24( 3).

 Saracevic, Tefko (1999). Information Science. [online], available at: http: // comminfo.rutgers.edu /~tefko / JASIS1999. pdf. [26 Jan. 2011].