ارزیابی عملکرد برنامه چهارم توسعه از لحاظ نیاز ارزی (واردات ) با استفاده از جدول داده- ستانده

دو فصلنامه علمی - تخصصی اقتصاد توسعه و برنامه ریزی

مقاله 2، دوره 1، شماره 1، شهریور 1391، صفحه 27-47   

نویسندگان

رحمان خوش اخلاق^{* 1}؛ رحیم دلالی اصفهانی²؛ نرگس براهیمی³

¹عضو هیأت علمی دانشگاه اصفهان

²عضو هیات علمی دانشگاه اصفهان

³دانش آموخته کارشناسی ارشد توسعه اقتصادی و برنامه ریزی ، دانشگاه آزاد اسلامی ، واحد خمینی شهر

چکیده

جدول داده ستانده به عنوان یکی از پیشرفته ترین تکنیک های حسابداری اقتصادی ، نحوه ی ارتباط و تعامل متقابل فعالیت های گوناگون در درون یک سیستم اقتصادی را بیان می کند . بر همین اساس مدل های داده ستانده علی رغم وجود مشکلاتی که برای تهیه و تدوین آنها وجود دارد ، از جذابیت و قابلیت های فراوانی برخوردارند .
یکی از مهم ترین کاربرد های جدول داده  ستانده پیش بینی نیاز ارزی است . از آنجائیکه در بخش تجارت خارجی اقتصاد ایران با ظهور بخش نفت ، واردات دائماً گسترش پیدا کرده و ایفاگر نقش مهمی در برنامه های پنج ساله ی توسعه بوده است، لذا، مقدار  ارز مورد نیاز واردات در برنامه های توسعه اقتصادی اجتماعی بسیار حائز اهمیت است .
این مقاله می کوشد  نیاز ارزی برای واردات را در طول برنامه ی چهارم توسعه، با استفاده از جدول داده ستانده ی به هنگام شده تخمین زده ، ،با مقایسه ی نتایج با مقادیرواقعی به ارزیابی عملکرد برنامه بپردازد . به هنگام سازی جدول طی دو مرحله ی تعدیل قیمتی و مقداری صورت می پذیرد. نتایج نشان می دهد به علت افزایش غیر مترقبه ی دریافتی های ارزی در سال‌های اولیه‌ی برنامه ، ارز اختصاص یافته جهت واردات بیش از نیاز ارزی پیش بینی شده در موقع تنظیم لایحه بوده است . این موضوع حکایت از آن دارد که مسئولین نظام برنامه ریزی در هنگام محاسبه ی این ارقام بیشتر تحت تاثیر بدهی‌های معوقه بوده اند و مثبت شدن تراز تجاری کشور را در الویت اول قرار داده اند

کلیدواژه‌ها

برنامه ی چهارم توسعه؛ نیاز ارزی؛ جدول داده ستانده؛ روش راس

مراجع

- تودارو ، مایکل(1363)." برنامه ریزی توسعه:مدل ها و روش ها". ترجمه ی عباس عرب ما زار ، تهران ، سازمان برنامه و بودجه ، مرکز مدارک اقتصادی – اجتماعی و انتشارات .

- تشکینی ، احمد وباستانی ، علیرضا(1385)."تخمین تابع تقاضای واردات برای اقتصاد ایران در دوره ی زمانی 82-1338" ، فصلنامه پژوهشنامه بازرگانی ، شماره 40. صفحات 226-206.

- توفیق ، فیروز ، (1371)." تحلیل داده ستانده در ایران و کاربردهای آن در سنجش، پیش بینی و برنامه ریزی" ، تهران ، انتشارات و آموزش انقلاب اسلامی .

- شفیعی سروستانی ، سیروس ، (1374) . " تخمین نیاز ارزی کشور در طول برنامه ی دوم (1378 – 1374)، " پایان نامه ی کارشناسی ارشد ، اصفهان ، دانشگاه اصفهان ، دانشکده ی علوم اداری و اقتصاد .

- صابری ، فاطمه . (1362) "چهار چوب کلی جدول داده ستانده " ، تهران ، مرکز آمار تهران ، مدیریت آمارهای مالی و محاسبات .

- مرکزآامار ایران . (1382) " حساب های ملی ایران 80-1370" ، تهران، انتشارات مرکز آمار .

- Dutta ،Dilip and Nasiruddin Ahmed.(2004), "An Aggregate Import Demand

 

- Function for India : A Cointegration  Analysis ," Applied Economics Letters , Pp : 607-613

 

- Frimpong,Joseph Magnus and Oteng – Abayie, E.F.(2006) " Aggregate Import Demand and Expenditure Components In Ghana : A Econometric Analysis " , MPRA Paper, No 559. Posted 27.october 2006, Pp : 1-19.

 

- Hemphill, William.(1974)، " the Effect of Foreign Exchange Receipts on Imports of  Less Developed Countries " , IMF staff Papers, Vol.II , No.3, Pp:637-673.

 

- Moran, Cristian.(1989)، " Import Under A Foreign Exchange Countries., " the World Bank Economic Review , Vol.3.No.2 .279-295.

 

-Tang , Tuck Cheong.(2003)،"An Empirical Analysis of China's Aggregate Import Demand Function " , China Economic Review , Vol . 12 , No.2,142-163.