بررسی شگردهای ادبیات روایی در «رزمنامه ی رستم و اشکبوس» (با محوریت گفت وگو)

فصل نامه تحقیقات تمثیلی در زبان و ادب فارسی

مقاله 2، دوره 7، شماره 24، شهریور 1394، صفحه 29-46   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسنده

مسعود سرحدی^*

استادیار زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه آزاد اسلامی- واحد امیدیه- ایران

چکیده

رزمنامه­ی رستم و اشکبوس یک اثر برجسته­ در حوزه­ی ادبیات روایی و از بهترین نبردهای پهلوانی پردازش­ یافته در شاهنامه است. بسیاری از ویژگی­های آثار روایی در این نبرد دیده     می­شود. یکی از این ویژگی­ها گفت­وگو یا دیالوگ است که از عناصر مهم و دشوار در متون روایی محسوب می­شود. فردوسی این حماسه­ی کوتاه را بیشتر بر اساس گفت­وگو بنا نهاده است. او با گفتمان تخاطبیِ طنزآلودی که بین قهرمان و ضد قهرمان رد و بدل می­کند داستان را طوری پیش می­برد که ضمن تقویت پیرنگ و تعلیق در مخاطب، به آکسیون (عمل داستانی)، گره­افکنی، اوج، فرود و پایان ماجرا سوق پیدا کند. در این نوشتار بهره­های فردوسی از شگرد گفت­وگو، همراه با نیم­نگاهی به لحن و شخصیت­پردازی، مورد بررسی قرار می­گیرد تا هنر نمایش­پردازی ­(دراماتیک) فردوسی بیشتر آشکار شود.

کلیدواژه‌ها

ادبیات روایی؛ گفت وگو؛ شخصیت؛ رزمنامه ی رستم و اشکبوس