تعیین میزان آگاهی مردم شهر گرمی (مغان) از بیماری ایدز و ارتباط آن با عوامل اجتماعی و اقتصادی

مطالعات جامعه شناسی

مقاله 8، دوره 5، شماره 17، بهمن 1391، صفحه 119-141   

نوع مقاله: علمی پژوهشی

نویسندگان

نورالدین حسین‌پور¹؛ صمد صباغ²

¹دانش‌آموخته کارشناسی

²استادیار دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز، گروه علوم اجتماعی؛ تبریز – ایران (نویسنده مسئول).

چکیده

مطالعه حاضر یک مطالعه پیمایشی مقطعی، با هدف تعیین میزان آگاهی مردم شهر گرمی (مغان) از بیماری ایدز می­باشد. در این پژوهش 378 نفر به ­عنوان حجم نمونه با استفاده از فرمول کوکران به شیوه نمونه­گیری تصادفی طبقه­ای انتخاب شدند. ابزار گردآوری داده­ها، پرسشنامه می­باشد که داده­های آن با استفاده از برآورد­های نرم­افزار spss نسخه20 بر اساس روش­های­آماری مطابق بافرضیات تحقیق، شامل ضریب همبستگی پیرسون، آزمون t و آزمون F و رگرسیون چند متغیره، مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.
یافته­های تحقیق حاکی از آن است که بین میزان سرمایه اجتماعی و سن افراد، با میزان آگاهی افراد ازبیماری ایدز رابطه مستقیم معنی­دار، بین میزان دین­داری و میزان آگاهی از ایدز رابطه معکوس و معنی­داری، و هم­چنین بین جنسیت، وضعیت تاهل و پایگاه اجتماعی و اقتصادی افراد با میزان آگاهی از ایدز رابطه مستقیم و معنی­دار وجود دارد. نتایج تحقیق نشان داد 25.9% از افراد آگاهی­شان از بیماری ایدز در سطح بالا، 61.9 درصد در سطح متوسط و 12.2 درصد نیز درسطح پایین قرار دارند. هم­چنین بالاترین سطح آگاهی مربوط به روش­های انتقال با 56.6٪ و کمترین آن دربعد علائم و نشانه­های بیماری ایدز با 7.1٪ گزارش شد.

کلیدواژه‌ها

جامعه‌شناسی پزشکی؛ آگاهی؛ بیماری ایدز؛ سرمایه اجتماعی؛ دین‌داری

اصل مقاله

             

   

   

«مطالعات جامعه‌شناسی»

   

سال     پنجم، شماره هفدهم، زمستان 1391

   

ص     ص 141-119

   

   

 

 

 

 

 

 

 

تعیین میزان آگاهی مردم شهر گرمی (مغان) از بیماری ایدز

و ارتباط آن با عوامل اجتماعی و اقتصادی

نورالدین حسین­پور^[1]

دکتر صمد صباغ^[2]

تاریخ دریافت مقاله:7/8/1393       

تاریخ پذیرش نهایی مقاله:13/12/1393

چکیده

مطالعه حاضر یک مطالعه پیمایشی مقطعی، با هدف تعیین میزان آگاهی مردم شهر گرمی (مغان) از بیماری ایدز می­باشد. در این پژوهش 378 نفر به ­عنوان حجم نمونه با استفاده از فرمول کوکران به شیوه نمونه­گیری تصادفی طبقه­ای انتخاب شدند. ابزار گردآوری داده­ها، پرسشنامه می­باشد که داده­های آن با استفاده از برآورد­های نرم­افزار spss نسخه20 بر اساس روش­های­آماری مطابق بافرضیات تحقیق، شامل ضریب همبستگی پیرسون، آزمون t و آزمون F و رگرسیون چند متغیره، مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.

یافته­های تحقیق حاکی از آن است که بین میزان سرمایه اجتماعی و سن افراد، با میزان آگاهی افراد ازبیماری ایدز رابطه مستقیم معنی­دار، بین میزان دین­داری و میزان آگاهی از ایدز رابطه معکوس و معنی­داری، و هم­چنین بین جنسیت، وضعیت تاهل و پایگاه اجتماعی و اقتصادی افراد با میزان آگاهی از ایدز رابطه مستقیم و معنی­دار وجود دارد. نتایج تحقیق نشان داد 25.9% از افراد آگاهی­شان از بیماری ایدز در سطح بالا، 61.9 درصد در سطح متوسط و 12.2 درصد نیز درسطح پایین قرار دارند. هم­چنین بالاترین سطح آگاهی مربوط به روش­های انتقال با 56.6٪ و کمترین آن دربعد علائم و نشانه­های بیماری ایدز با 7.1٪ گزارش شد.

واژگان کلیدی: جامعه­شناسی پزشکی، آگاهی، بیماری ایدز، سرمایه اجتماعی، دین­داری.

 

 

 

مقدمه

بشر از بدو پیدایش، مصایب بی­شماری را تحمل کرده که برخی از آنان ناشی از عملکرد سوء خود او بوده است. از جمله این مصایب خودساخته، بیماری ایدز است­که تبدیل به یک مصیبت بشری شده است. این بیماری که در سال 1981 برای اولین بار تشخیص داده شد، محدود به منطقه، قوم و نژاد خاص در جهان نیست، بلکه همان­گونه که انسانی گناهکار در اوج گمنامی و در یک کشور توسعه نیافته مبتلا به ویروس این بیماری می­شود، خبرمرگ آقای راک هودسون[3] هنر­پیشه معروف و ثروت­مند آمریکایی نیز به علت ابتلا به این بیماری در جهان منتشرشد(هانگ­فن و دیگری،1381). ایدز کلمه مرکبی از حروف مرضی است که عارضه آن نارسایی اکتسابی سیستم مصونیتی بدن[4] می­باشد(کروزه، 1368: 127). اواخر سال1982به طور قطع دانسته شد که بیماری ایدز، اکتسابی است. و ویروس مولد آن نیز در ماه سپتامبر 1983، توسط لوک مونتانی­یر و رابرت گالوی آمریکایی در انیستیتو پاستور پاریس کشف شد(همان: 169). در ایران اولین مورد مبتلا به ایدز در سال 1366 گزارش شد که مربوط به یک کودک مبتلا به هموفیلی بود(بختیاری، 1387: 116). فرهنگ نامناسب غربی که رابطه جنسی آزاد را ترویج می­دهد بر روی سبک زندگی سایر کشورها تاثیر گذاشته و یکی از علل گسترش خطر ابتلا به این بیماری محسوب می­گردد (سینگارلاکی[5]، 2008). HIV به عنوان ویروس و ایدز به عنوان بیماری به این دلیل توجه همگان را به خود جلب کرد که قادر است به سرعت جمع کثیری را مبتلا کند و مهم­ترین آن­ که اصلی­ترین راه­های انتقال آن خون و ارتباط جنسی است. این­خصوصیت باعث شده است­که از جنین­های خفته دررحم مادران تا سالخـوردگان آرمیـده در آسایشگاه­ها تهدید شوند. بیماری ایدز در قرن گذشته (20) مهم­ترین تهدید برای سلامت مردم بود(هابلی، 1368: 11-9). در خصوص بیماری­های منتقله به روش جنسی اگر چه به دلیل تغییرات درسیستم­های گزارش­دهی و نیزعدم وجود سیستم­های ثبت منسجم دربسیاری ازکشورهای رو به توسعه نمی­توان آمار دقیقی ارائه داد ولی شواهد و مستندات دال برافزایش آمار ابتلا به ایدز درسطح بین­المللی است(نیکلا[6]، 2002). براساس آمار منتشر شده در نیمه اول سال 1389 در مجموع 21,435 نفر مبتلا به اچ آی وی و ایدز در کشور شناسایی شده­اند که 6/92% آنان را مردان و 4/7% را زنان تشکیل می­دهند(لطفی­پور، 1390: 32). ایدز بزرگ­ترین قاتل جوانان جهان محسوب می­گردد به طوری­ که روزانه در سراسر جهان6800 نفر مبتلا به ویروس ایدز شده و بیش از5700 نفر هم به دلیل عدم دسترسی به خدمات بهداشتی درمانی، جان خود را از دست می­دهند آمار جهانی نشان دهنده آن است که 5% بیماران در سنین زیر 14 سالگی، 85% آنان در سنین 15 تا 49 سالگی و 10%  آنان در سنین 50 سالگی و بالاتر می­باشندکه 28% آنان را زنان و72 % آن­ها را مردان تشکیل می­دهند. تاکنون هیچ­یک از مبتلایان به ایدز بهبود نیافته است و انسان تنها مخزن شناخته شده ویروس عامل ایدز است. بیشترین موارد آلودگی در ایران بر اساس آخرین آمار وزارت بهداشت و درمان، مربوط به رده­های سنی 34-25 سال (3/39%) و 44 -35 سال (4/33%) است. در حال حاضر هر 16 دقیقه یک نفر در جهان به این ویروس آلوده می­شود(عزتی، 1390: 67-66). اثبات شده است­که درمان دارویی هر بیمار بین 8000 تا11000 دلار آمریکا هزینه در بر دارد که این مبلغ شامل هزینه آزمایشگاه و سایر هزینه­های تکنیکی نمی­شود(رمضانخانی و دیگری، 1382: 42). بیماری ایدز، یک معضل پزشکی و بهداشتی نیست، بلکه این بیماری ابعاد اجتماعی و اقتصادی زیادی را در بر دارد و می­تواند سد راهی برای پیشرفت بشر باشد(اسدی، 1390: 8). باتوجه به فقدان واکسن موثر یا سایر مداخلات پیشگیرانه زیست­پزشکی[7] در این بیماری، پیشگیری مبتنی بر رفتار، اساس تلاش­های جهانی به منظور کنترل ایدز را تشکیل می­دهد(گنگ[8]، و دیگری، 2009: 28).

بنابراین مسائلی که در این تحقیق به دنبال پاسخگویی به آن­ها هستیم شامل:

1. میزان آگاهی افراد از بیماری ایدز چقدر است؟

2. کدام عوامل اجتماعی و اقتصادی در میزان آگاهی افراد از بیماری ایدز دخیل هستند؟

ایدز به عنوان دومین عفونت مهم منجر به مرگ، در سطح جهان بوده و پیش­بینی می­شود خسارت اقتصادی ناشی از ایدز تا سال2020 تا 20 درصد تولیدناخالص مالی درکشورهایی باشدکه بدترین وضعیت ابتلای به ایدز را دارند (آفریقا، جنوب و جنوب­شرقی آسیا، خاورمیانه و ...)(دلفان­آذری و دیگری، 1389: 116). از بیماری ایدز به عنوان "طاعون سیاه"،"بیماری­خون"، "اندوه قرن بیست ­و یکم" یاد می­کنند. بیماری ناشناخته­ای­که فقط نام­آن برای ما شاید واژه آشنایی باشد ولی دلایل­بروز، نحوه پیشگیری، درمان و حتی نشانه­های بالینی را به درستی نمی­شناسیم. بی­شک تمامی ما تاکنون بارها و بارها واژه ایدز را شنیده و شاید فقط برای لحظه­ای گذرا به آن اندیشیده­ایم، لیکن هیچ­گاه پیش خود درباره این بیماری فکر و تامل نکرده­ایم که واقعاٌ این بیماری چیست؟ از کجا به وجود می­آید؟ مبتلایان به آن چه افرادی هستند؟ علائم و نشانه­های بروز این بیماری چیست؟ کدام طبقه از افراد جامعه را در بر می­گیرد؟ نحوه پیشگیری و درمان آن چیست؟ و سوالاتی از این قبیل ... ولی آیا تاکنون توانسته­ایم برای تمامی این سوالات پاسخ جامعی بیابیم؟ پس برای این که از این بلای خانمان­سوز که به تعبیرگروهی از کارشناسان نوعی جرم محسوب می­شود در امان باشیم می­بایستی اطلاعاتی کامل و جامع درباره این بیماری داشته باشیم. یقیناً مطالعه، آگاهی درباره این بیماری می­تواند کمک شایانی به تمامی افراد جامعه نماید(دژکام، 1387: 12-11).

از آن­جا که ایدز ارتباط تنگاتنگی با مواد مخدر و ارتباط جنسی دارد که در تضاد با ارزش‌های مذهبی، اجتماعی و فرهنگی بسیاری از  جوامع است، نگاه بسیاری از این جوامع به افراد مبتلا به ویروس یا مشکوک به­ابتلا نگاهی طردگونه می‌شود و انگ و تبعیضی­که مبتلایان باآن روبرویند مضاعف و پیچیده­تر می‌گردد. معمولاً این افراد به عنوان افرادی گناهکار، مقصر وخاطی شناخته می‌شوند، نه کسانی­که نیازمند کمک و یاری هستند و این انگ نه تنها گریبان خود فرد را می‌گیرد بلکه خانواده و فرزندان آن‌ها را نیز در معرض این اتهام و تبعیض قرار می‌دهد. بدین ترتیب نیاز مبرمی برای رفع تبعیض و رعایت حقوق مبتلایان به بیماری ایدز احساس می­شود و این مشکل جز از طریق آگاه­سازی مردم از این بیماری نمی­باشد. هدف عمده این پژوهش نیز تعیین میزان آگاهی مردم شهر گرمی از بیماری ایدز و ارتباط آن با عوامل اجتماعی­ و اقتصادی جهت بالا بردن سطح آگاهی مردم از بیماری ایدز و بالطبع سطح سلامت عموم از بعد کاربردی می­باشد.

- یافته­های پژوهش درباره بررسی عوامل مرتبط با آگاهی و نگرش مردم شهر ایلام از بیماری ایدز در سال 1390نشان می­دهد که بیشترین میزان آگاهی از راه­های انتقال بیماری ایدز، مربوط به انتقال از طریق تماس جنسی (96 درصد) و سرنگ و سر سوزن آلوده (96 درصد) و کمترین میزان آگاهی از راه­های انتقال ایدز مربوط به زنان خانه­دار بوده­ است. نتایج نشان داد که با افزایش سن میزان نگرش افراد نسبت به ایدز مثبت­تر می­شود. بیشترین میزان آگاهی از ایدز در گروه سنی 35-20 سال و میانگین آگاهی از بیماری ایدز در بین دختران دانشجو و زنان خانه­دار تفاوت معنی­دار وجود داشته است(امینی، 1392: 3 -1).

-  نتایج مطالعه مقطعی در خصوص نیازسنجی آموزشی مردم شهر بندرعباس از بیماری ایدز در سال 1381، نشان داد که رابطه بین تحصیلات و سن افراد با شناخت راه­های انتقال بیماری معنی­دار بود ولی بین جنس ومیزان آگاهی رابطه معنی­دار وجود نداشت. 48.7/0 افراد معتقدبودند درصورت ابتلا به ویروس ایدز بدن­شان ضعیف خواهد شد و 34/72% معتقد بودند درصورت ابتلا درمعرض بیماری­های مختلف قرار خواهند گرفت. 87.18% مردم عدم وجود واکسن علیه بیماری را مانعی در راه پیشگیری از آن می­دانستند. دراین مطالعه 28/68 درصد مصاحبه­شوندگان به سوال­های مرتبط با راه­های سرایت بیماری پاسخ صحیح دادند 39/45 درصد از افراد انتقال از طریق سرفه و عطسه و 87/94 درصد خون و مایعات بدن را عامل انتقال ویروس ایدز دانستند. هم­چنین نتیجه­گیری شدجهت ارتقای سلامت جامعه، حفظ سطح مطلوب دانش مردم و تصحیح نگرش آن­ها، به برنامه­های بازآموزی و نوآموزی نیاز است(صالحی و دیگری، 1388: 76-74).

- نتایج مطالعه­ای با عنوان آگاهی از ایدز در میان جوانان در سن 24-15 سال روستایی سوراشترا از گجرات در هند که بر روی 1237 نفر که در بررسی شرکت کردند، نشان داد که: بیش از 90٪ افراد مورد مطالعه از راه­های انتقال ایدز اطلاع داشتند و بیش­از 80٪ از حالت پیشگیری از ایدز آگاه بودند. یک پنجم از افراد تصورات غلط در رابطه با HIV  داشتند. بیش از نیمی (61٪) از افراد جوان درگیر در مطالعه در موردHIV  شنیده بودند. در این میان، 92.4% می­دانستند که این بیماری از طریق مقاربت جنسی منتقل می­شود، 91.11% در مورد انتقال از طریق انتقال خون، 87.84% در مورد انتقال از طریق به اشتراک­گذاری سوزن و سرنگ، و 83.86% در مورد انتقال از مادر به کودک آگاهی داشتند. 86.01% اهمیت داشتن یک رابطه جنسی با یک همسر غیر آلوده را در جلوگیری ازHIV  می­دانستند. 69.67% از نقش کاندوم در پیشگیری از اچ آی وی و 84.58% نقش ایمنی خون آگاهی داشتند. 20.78% فکر می­کردند که می­توان با فرد آلوده به HIV زندگی کنند؛ 17.25% نیز انتقال از طریق غذا خوردن با افراد مبتلا بهHIV  را مثبت اعلام کرده­اند، 18.5% فکر می­کردند کهHIV  را می­توان با نیش پشه منتقل داد؛ هم­چنین جوانان باسواد در تمام سطوح سواد ازHIV  آگاهی بیشتری نسبت به بی­سوادان داشتند. در مورد شغل، مشاهده شد که دانش­آموزان و کسانی­که درحال کسب وکار هستند در موردHIV  درمقایسه با کارگران آگاه­تر بودند دانش ایدز در میان گروه سنی 15 تا 19 سال نسبت به گروه سنی20 تا 24 ساله بالاتر بود اگرچه مردان و زنان در مورد ایدز تفاوت در دانش­شان معنی­دار نبود(سودها[9]و دیگری، 2011).

  نتایج تحقیق با عنوان اچ آی وی و ایدز مربوط به دانش، آگاهی و روش­ها در ماداگاسکار نشان می­دهد که 93% از شرکت­کنندگان به درستی خطر رابطه جنسی از طریق واژن محافظت نشده با کسی که دارای اچ­آی وی یا ایدز و دریافت خون کنترل ­نشده ازکسی­که با اچ آی وی یا ایدز را شناسایی کردند. با این حال، 68٪ نمی­دانستند که اگر رابطه جنسی ازطریق واژن و با کاندوم درست استفاده شود کم خطر است. اکثر شرکت­کنندگان معتقد بودندکه بوسه صمیمی، پشه وعطسه می­تواندHIV و ایدز را منتقل کنند در این تحقیق بین سن و آگاهی از روش­های انتقال ایدز بطور قابل­توجهی با نمرات آزمون­های همبسته، با شرکت­کنندگان جوان­تر رابطه معنی­دار وجود داشت. تفاوت معنی­داری درمیانگین نمرات آزمون مردان و زنان ویا بین شرکت­کنندگان شهری و روستایی مشاهده شد. هم­چنین یک گرایش به سمت­نمرات بهتر در شرکت­کنندگانی­که قبلاً با کارکنان مراقبت­های بهداشتی درمورد اچ­آی وی یا ایدز سخن­گفته بودند به ثبت رسید( نیکلا[10] و دیگری، 2003).

- نتایج مطالعه مقطعی با عنوان نگرش، آگاهی و اعتقادات عموم مردم نسبت به ایدز در شهرستان حیدرآباد پایتخت آندرا پراش (جنوب­هند) که به مدت 2 ماه در سال 2004 در 800 نفر از افراد انجام شد. نشان داد که: در حدود 80.63% از افراد مورد مطالعه به طرزی از ایدز آگاه بودند، اما تا به حال برداشت نادرست در مورد نحوه انتقال و یا پیشگیری با وجود برنامه­های توسعه شدید، که دولت و سازمان­های دیگر در شهرستان انجام داده است، بسیاری از مردم تصورات غلط در موردHIV  و یا در مورد افراد مبتلا به ایدز داشتند. آگاهی بیشتری در میان باسوادان بود این مطالعه نشان داد که 89.32% از مردان از ایدز آگاهی بیشتری نسبت­به 71.39% از زنان بود. و تفاوت جنسیتی درآگاهی از ایدز را می­توان به میزان سواد نسبت داد. از آن­جا که سواد زنان در حیدرآباد کمتر از سواد مردان هستند، آن­ها از ویروس HIV آگاهی کمتری دارند.حدود 88.35% از باسوادان در مقایسه با آگاهی از عفونت در 12.73%  از افراد با سواد کم از عفونت آگاه بودند بالاترین سطح آگاهی (97.62%) در دانش­آموزان، پس از آن 83.62% از مردم که در خدمات، کسب وکارماهر، غیرماهر و پایین­ترین آن69.89% در زنان­خانه­دار، کشاورزان، کارگران کشاورزی و کارگران صنعتی دیده شد. 97% افراد در گروه سنی 14 تا 29 سال ازHIV  آگاه­تر نسبت به 65.48% افراد از سن 30 سال یا بیشتر بودند. به طورکلی، دانش 80.63% ازHIV  نسبتاً خوب گزارش شد(سودها[11] و دیگری، 2005).

مطالعات انجام شده نشان می­دهدکه شناخت زن ومرد نسبت­به بیماری متفاوت است براساس بررسی کلودین هرتسلیک درفرانسه وقتی از افراد در مورد محتوای بیماری سوال می­شود حالاتی مانند: تغییرخلق و­ خوی تظاهر خارجی بیماری، تب، و خستگی در میان زنان بیشتر مورد تاکید قرار می­گیرد و حال آن­که مردان به حالاتی نظیر: تغییر روابط با دیگران، عدم فعالیت اقتصادی و درد و ناراحتی بیشتر توجه می­کنند(محسنی، 1388 :72).

به نظر فوکویاما می­توان نبود سرمایه اجتماعی را به عبارتی انحرافات اجتماعی از قبیل جرم و جنایت، فروپاشی خانواده، مصرف مواد مخدر، طرح دعاوی و دادخواهی، خودکشی، فرار از پرداخت مالیات و موارد مشابه را به روش­های مرسوم اندازه­گیری­­کرد. فرض براین است­­که چون سرمایه­اجتماعی وجود هنجارهای مبتنی بر تشریک مساعی را منعکس می­کند. انحرافات اجتماعی نیز بازتاب نبود سرمایه اجتماعی خواهد بود. فوکویاما معتقد است جامعه مدرن بدون پشتوانه مذهب، فرهنگ و سنت از پایه فرو خواهد ریخت. او در خصوص موفقیت جوامع مدرن معتقد است تنها به این علت توفیق یافته­اند که قادر به­ زنده نگه داشتن سرمایه­اجتماعی انباشته شده قرون متمادی بودند(علمی ودیگری، 1388: 131- 129).

به اعتقاد پاتنام، چنین به نظر می­رسدکه سرمایه اجتماعی سد محافظی در برابر بیماری­های اجتماعی باشد. برای مثال چنین گفته شده جوامعی که در آن­ها سرمایه­ اجتماعی بالاست از سلامت روانی بیشتری برخوردارند و میزان­ جرم و جنایت در آن­ها کمتر از دیگران است(پاتنام، 2000). به اعتقاد کلمن مجموعه منابعی که در ماهیت روابط خانوادگی و در سازمان اجتماع وجود دارند برای توسعه شناختی و اجتماعی کودک و جوان مفید هستند. این منابع برای افراد مختلف متفاوت هستند و می­توانند مزیت مهمی را برای نوجوانان و جوانان در توسعه سرمایه انسانی آن­ها باشند. بنابراین سرمایه اجتماعی برای کسب چیزهای با ارزش، در توسعه شناختی و در کسب یک هویت فردی مطمئن ارزش­مند است(فیلد، 1385: 39-38).

ارتباط میان طبقه اجتماعی، بیماری و رفتار ازاین جهت قابل طرح است­که درطبقات مختلف اجتماعی رفتارها و نحوه عکس­العمل­های فردی به هنگام بیماری متفاوت است. از بررسی­های انجام شده در این زمینه در کشورهای اروپای غربی می­توان نتیجه گرفت­که به طور کلی طبقات پایین مثل کارگرانی که به کارهای­بدنی اشتغال دارند، بیشتر از افراد طبقات بالا از بیمارشدن احساس تنفر می­کنند و با وضع عمومی خود آشنایی کمتری دارند. طبقات گوناگون اجتماعی درک واحدی از مفهوم بیماری ندارند، در مطالعه­ای که در یک منطقه کوچک روستایی در شمال ایالت نیویورگ صورت گرفت سه طبقه اجتماعی اول، دوم و سوم تمیز داده شده بودندکه درطبقه اول ظهور علائم مشخصه بیماری اهمیت زیادی داشت و به نظر 75 درصد از این عده در موارد بی­اشتهایی[12] و کمردرد[13] نیز باید به پزشک مراجعه کرد. در طبقه دوم حساسیت نسبت به علائم بیماری ضعیف­تر بود، با این­حال در مورد تمام انواع بیماری به استثنای دردهای مفصلی[14] و ماهیچه­ای[15] و کمردرد، درصد مراجعه به پزشک قریب به 50 درصد بود. در طبقه سوم نوعی بی­تفاوتی نسبت به علائم اغلب بیماری­ها مشاهده شد(محسنی، 1388: 196-195).

دورکیم می­گوید که اگر خودمان به خودمان واگذار شویم، این آگاهی فردی ما نسبت به دیگران مسدود می­ماند و افکار جدای ما نمی­تواند با یکدیگر ارتباط برقرار کند، مگر این ­که از خودشان بیرون بیایند و به این ترتیب با شکل­گیری وضعیت­های فکری مشترک و آگاهی و عاطفه جمعی، احساسات مثبت فرد نسبت به کسانی که با او حشر و نَشر دارند جهت می­یابد که این خود زمینه­ساز دوستی و صمیمیت­ها و تقویت حسن­ظن فرد نسبت به آن­ها می­شود. دورکیم معتقد است وقتی جمعیت زیاد شود، مردم برای انجام بهتر کارها و برطرف کردن نیازهای متنوع و متعددشان مجبورند با همدیگر همکاری کنند که این منجر به تقسیم ­کار بین آن­ها می­شود؛ این همکاری­ها و ازدیاد جمعیت، باعث می­شود تعاملات اجتماعی زیاد شود که این­ها خود باعث می­شود آن­ها باهم احساس همدلی و یکی بودن کنند و درنهایت مردم به همدیگر اعتماد کنند. ازجهت دیگر دورکیم می­گوید برگزارکردن مراسم و مناسک­های جمعی (جشن­ها، اعیاد و مراسم­های مذهبی) سبب تعامل میان مردم می­شود که همین تعامل، بین آن­ها ایجاد اعتماد می­کند(افشانی و دیگری، 1388: 198-197). به نظر دورکیم، آن­چه که افراد یک جامعه را گرد هم می­آورد و باعث پیوند آن­ها می­شود، یک اخلاق مشترک نیرومند و یا وجدان جمعی است­که شیرازه­بند جوامع ابتدایی تا نوین است. وجدان­جمعی در جوامع ابتدایی بسیار نیرومند است، ولی در جوامع نوین، قدرت این نوع وجدان­جمعی کاهش یافته است که به نظر دورکیم تقسیم­ کار پیچیده اجتماعی تا اندازه­ای فقدان وجدان ­جمعی را در این نوع جوامع ترمیم می­کند(ریتزر، 1384: 57).

به اعتقاد هری­آلپر مناسک دینی به افراد انضباط شخصی و زهدگرایی­که ازضروریات زندگی اجتماعی است، می­آموزند و به این ترتیب آنان را برای زندگی اجتماعی آماده می­کند مراسم دینی مردم را گرد هم جمع می­کند و ازاین رو پیوندهای مشترک آن­ها را تثبیت و انسجام اجتماعی را تقویت می­نماید. از طریق مراسم دینی اعضای جامعه از میراث اجتماعی خود عمیقاً آگاه می­شوند و اصلی­ترین عناصر وجدان جمعی زنده می­ماند. سرانجام این­ که دین در پیروانش احساس خوش­سعادتی و خوشبختی اجتماعی را به وجود می­آورد و در نتیجه احساس ناکامی، بی­ایمانی و تردید را از دل آنان می­زداید فایده بی­نهایت ارزش­مند مراسم و مناسک دینی برای هر گروه این است که پیامدهای مخرب اضطراب و شکست و ناکامی را، که همه افراد و جوامع در معرض آن هستند را کاهش می­دهد(آلپر، 1961: 203-198).

 

فرضیه­های تحقیق

- بین میزان آگاهی از بیماری ایدز و سن افراد رابطه وجود دارد.
- بین میزان آگاهی از بیماری ایدز و پایگاه اجتماعی و اقتصادی افراد تفاوت وجود دارد.
- بین میزان آگاهی از بیماری ایدز  و وضعیت تاهل افراد تفاوت وجود دارد.
- بین میزان آگاهی از بیماری ایدز و جنسیت (زن و مرد) بودن افراد تفاوت وجود دارد.
- بین میزان آگاهی از بیماری ایدز و میزان سرمایه اجتماعی افراد رابطه وجود دارد.
- بین میزان آگاهی از بیماری ایدز  و میزان دین­داری افراد رابطه وجود دارد.

متغیرهای پیش­بین: سرمایه اجتماعی، دین­داری.

متغیرهای زمینه­ای: سن، جنسیت، وضعیت تاهل، پایگاه اجتماعی و اقتصادی.

متغیر ملاک: آگاهی از بیماری ایدز.

 

ابزار و روش تحقیق

باتوجه به ماهیت موضوع مورد مطالعه وگستردگی آن و هم­چنین بررسی ابعاد مختلف و موثر برمیزان آگاهی از بیماری ایدز شهروندان گرمی و سنجش میزان آگاهی از ایدز و هم­چنین تاثیر میزان سرمایه اجتماعی و میزان دین­داری بر آگاهی شهروندان در رابطه با موارد مطروحه از روش تحقیق پیمایشاستفاده شده است. هدف در این­گونه تحقیقات، تبیین روابط بین پدیده­ها و واقعیت­ها است.

جامعه آماری تحقیق شهروندان در گروه سنی 64-15 سال می­باشد که بر اساس سرشماری سال 1390 جمعیت شهر گرمی 31.497 نفر بوده و از این تعداد، جمعیتی که در گروه سنی 64-15، قرار دارند به تعداد 22.231 نفر می­باشند که بر این اساس جامعه آماری تحقیق، همان 22.231 نفر، حجم نمونه نیز طبق فرمول کوکران 378 نفر می­باشد.

روش نمونه­گیری در تحقیق حاضر شیوه­ «نمونه­گیری تصادفی طبقه­ای»می­باشد.

شیوه گردآوری داده­ها و ابزار مورد استفاده در این تحقیق، از دو روش اسنادی و پیمایش جهت گردآوری اطلاعات استفاده شده است­که در روش اسنادی از تکنیک فیش­برداری (از میان منابع و ماخذی از قبیل: کتب، مجلات و پایان­نامه­ها) استفاده شده است. ابزار گردآوری اطلاعات، تکنیک پرسشنامه محقق ساخته می­باشد.

در این تحقیق متغیرهای پیش­بین، ملاک، در سطح سنجش فاصله­ای و متغیرهای زمینه­ای نیز در سطح سنجش ترتیبی و اسمی بررسی شدند؛ به همین دلیل با توجه به سطح سنجش آن­ها از ضریب همبستگی پیرسون، و مقایسه میانگین­ها (آزمون تی­تست و تحلیل واریانس یا Anova) برای بررسی روابط دو متغیری استفاده شده است.

 

یافته­های تحقیق

دراین تحقیق 31 درصد از پاسخگویان درگروه سنی 24-15 سال، 29.9 درصد در گروه سنی 34-25 سال، 20.1 درصد در گروه سنی 44-35 سال، 12.4 درصد در گروه سنی 54-44 سال و 6.6 درصد نیز در گروه سنی 64-55 سال قرار داشتند. هم­چنین 50.8 درصد زن و 49.2 درصد نیز مرد بودند. وضعیت تاهل 33.6 درصد مجرد و 66.4 درصد نیز متاهل بودند. 

از نظر سطح طبقه اجتماعی 35.2 درصد از پاسخگویان در سطح پایین، 55.6 درصد در سطح متوسط و 9.3 درصد نیز در سطح بالا قرار داشتند.

 

 

 

 

جدول شماره (1): شاخص­های توصیفی مربوط به متغیر ملاک تحقیق

کشیدگی	چولگی	انحراف معیار	واریانس	نما	میانگین	بیشترین نمره	کمترین نمره	متغیر
577.-	589.-	2.49	6.28	8	7.05	12	1	ماهیت   ایدز
653.-	288.	1.80	3.264	2	2.87	8	0	نشانه­های   ایدز
627.-	540.-	2.60	6.77	13	10.69	14	2	روش­های   انتقال
684.-	104.-	1.26	1.59	4	3.72	6	1	راه­های   پیشگیری
530.-	080.	1.50	2.25	4	2.99	7	0	خطرات   ایدز
781.-	480.-	7.47	55.94	32	27.32	43	9	آگاهی   از ایدز

 

جدول بالا نشان می­دهد که بیشترین میانگین مربوط به نمرات روش­های انتقال و کمترین میانگین مربوط به نمرات خطرات و نشانه­های بیماری ایدز می­باشد.

 

جدول شماره (2): شاخص­های توصیفی مربوط به متغیر پیش­بین سرمایه اجتماعی

کشیدگی	چولگی	انحراف معیار	واریانس	نما	میانگین	بیشترین نمره	کمترین نمره	متغیر
390.	026.-	1.56597	2.452	6	6.4947	10	2	امنیت   اجتماعی
921.-	022.-	1.42311	2.025	5	4.1958	8	2	اعتماد   اجتماعی
400.-	358.	2.00107	4.004	4	5.6984	10	2	مشارکت
670.-	069.	2.84974	8.121	9	9.7460	15	3	تعامل   با دوستان همسایگان و خانواده
1.456-	158.	1.55482	2.417	1	2.8677	5	1	تحمل   تنوع فرهنگی
802.-	181.	5.91	35.03	27	29	41	14	سرمایه   اجتماعی

 

جدول شماره (2) نشان دهنده این است که بیشترین میانگین مربوط به نمرات امنیت اجتماعی و کمترین آن، مربوط به نمرات اعتماد اجتماعی می­باشد.

 

جدول شماره (3): شاخص­های توصیفی مربوط به متغیر پیش­بین دین­داری

کشیدگی	چولگی	انحراف   معیار	واریانس	نما	میانگین	بیشترین   نمره	کمترین   نمره	متغیر
207.-	581.-	2.42	5.869	11	11.8254	15	5	مناسکی
10.781	3.406-	1.09	1.199	5	14.65	15	10	اعتقادی
2.711	1.661-	1.75	3.094	15	13.7407	15	5	اخلاقی
525.-	438.-	1.82	3.337	8	7.4603	10	2	معرفتی
680.-	288.	1.75	3.076	6	7.0794	10	2	تجربی
2.34	1.284-	5.72	32.7	55	54.7	65	33	دین­داری

جدول بالا نشان می­دهدکه بیشترین­نمرات میانگین مربوط به شاخص اعتقادی وکمترین نمره میانگین مربوط به شاخص تجربی می­باشد.

- بین میزان آگاهی از ایدز و سن افراد رابطه مستقیم وجود دارد.

چون هر دو متغیر سن و آگاهی از ایدز در سطح فاصله­ای هستند، برای بررسی این فرضیه از ضریب همبستگی پیرسون استفاده شد.

 جدول شماره (4) برای بررسی رابطه بین متغیرسن و متغیر ملاک آگاهی از بیماری ایدز نشان دهنده میزان همبستگی منفی (464.-) و با درجه معنی­داری (000.) می­باشد با توجه به کمتر بودن از سطح آلفا (05.) فرض H0 رد شده است. پس می­توان گفت که بین سن و آگاهی از ایدز رابطه معکوس و معنی­دار وجود دارد. بدین معنی که با افزایش سن آگاهی افراد نسبت به بیماری ایدز کمتر شده است. هم­چنین بالاترین میزان هبستگی با متغیر مستقل در بین ابعاد متغیر وابسته مربوط به ماهیت و پیدایش ایدز می­باشد.

جدول شماره (4): ضریب همبستگی پیرسون بین آگاهی از ایدز و سن افراد مورد مطالعه

متغیر ملاک متغیر   پیش­بین گروه­های سنی	ماهیت و پیدایش ایدز	علائم و نشانه­ها	روش­های انتقال	راه­های پیشگیری	خطرات و پیامدها	میزان آگاهی کلی از ایدز
میزان   همبستگی	473.-	281.-	378.-	262.-	310.-	464.-
Sig	000.	000.	000.	000.	000.	000.

 

بین میزان آگاهی  از ایدز افراد و جنسیت (مرد- زن) تفاوت وجود دارد: فرضیه مذکور با استفاده از آزمون تفاوت میانگین مورد بررسی قرار گرفته و نتایج حاصل در جدول شماره (5) ثبت شده است. باتوجه به T محاسبه (2.818) شده و سطح معنی­داری (005/0)، با اطمینان 95% می­توان گفت­که فرضیـه اصلی و پذیرفته صفر رد، و تفـاوت معنـی­داری بین دو گروه زنان و مردان از نظر میزان آگـاهی از ایدز وجود دارد. میانگین آگاهی از ایدز مردان که برابر 28.4 است بیشتر از میانگین آگاهی از ایدز زنان با 26.2 می­باشد. هم­چنین در بررسی تفاوت میانگین مردان و زنان مورد مطالعه با ابعاد پنج­گانه بیماری ایدز، ماهیت و روش­های انتقال ایدز با سطح معنی­داری به ترتیب (027/0) و (000.)  مورد تایید می­باشند.

 

 

 

 

 

جنسیت   متغیرملاک	با فرض	برابری	واریانس		با فرض	نابرابری	واریانس		زن		مرد
									192		186
	تفاوت میانگین­ها	T	Df	Sig	تفاوت میانگین­ها	T	df	Sig	میانگین	انحراف معیار	میانگین	انحراف معیار
ماهیت	56788.	2.225	376	027.	56788	2.225	375.2	027.	6.77	2.46	7.33	2.49
نشانه­ها	17608.	947.	376	344.	17608.	950.	370.4	343.	2.79	1.93	2.96	1.66
روش­های   انتقال	1.1915	4.565	376	000.	1.1915	4.580	363.5	000.	10.10	2.79	11.2	2.24
راه­های   درمان	12366.	952.	376	342.	12969.	954.	373.8	341.	3.66	1.32	3.79	1.19
خطرات	15462.	547.	376	585.	15465.	546.	375.2	585.	2.95	1.49	3.03	1.51
آگاهی   از ایدز	2.1485	2.818	376	005.	2.1485	2.824	371.4	005.	26.2	7.91	28.4	6.85

جدول شماره (5): آزمون تفاوت میانگین، مقایسه میانگین آگاهی از ایدز در بین زنان و مردان مورد مطالعه

 

بین میزان آگاهی از ایدز افراد و وضعیت تاهل (مجرد - متاهل) تفاوت وجود دارد: فرضیه مذکور با استفاده از آزمون تفاوت میانگین مورد بررسی قرار گرفته و نتایج حاصل در جدول شماره (6) ثبت شده است. با توجه به T محاسبه (6.086) شده و سطح معنی­داری (000/0)، با اطمینان 95% می­توان گفت که فرضیـه اصلی و پذیرفته صفر رد، و تفـاوت معنـی­داری بین دو گروه مجردین و متاهلین از نظر میزان آگـاهی از ایدز وجود دارد میانگین آگاهی از ایدز مجردان که برابر30.47 است بیشتر از میانگین آگاهی از ایدز متاهلین با 25.7 می­باشد. همچنین در بررسی تفاوت میانگین با ابعاد پنج گانه بیماری ایدز، تمامی ابعاد بیماری ایدز با سطح معنی­داری کمتر از(05/0) مورد تایید می­باشند.

 

جدول شماره (6): آزمون تفاوت میانگین، مقایسه میانگین آگاهی از ایدز در بین مجردان و متاهلین مورد مطالعه

وضعیت      تاهل   متغیر ملاک	فرض	برابری	واریانس		فرض	نابرابر	بودن	واریانس	مجرد		متاهل
									127		251
	تفاوت میانگین­ها	T	Df	Sig	تفاوت میانگین­ها	T	df	Sig	میانگین	انحراف معیار	میانگین	انحراف معیار
ماهیت ایدز	1.5488	5.960	376	000.	1.5488	6.746	346.34	000.	8.078	1.77	6.52	2.64
نشانه­ها	57458.	2.950	376	003.	57458.	2.944	251.67	004.	3.25	1.795	2.68	1.784
انتقال	1.4977	5.484	376	000.	1.4977	6.008	322.09	000.	11.68	2.042	10.1	2.71
راه­های درمان	58823.	4.381	376	000.	58823.	4.697	305.11	000.	4.118	1.058	3.52	1.302
خطرات	50601.	3.131	376	002.	50601.	3.444	325.32	001.	3.330	1.195	2.82	1.610
آگاهی از ایدز	4.73	6.086	376	000.	4.73	7.054	361.10	000.	30.47	4.96	25.7	8.022

 

- بین میزان آگاهی از ایدز و پایگاه اجتماعی و اقتصادی افراد تفاوت وجود دارد.

برای بررسی تفاوت این فرضیه از آزمون تحلیل واریانس استفاده شد و نتایج آن مطابق جدول شماره (7) نشان دهنده این است که متوسط میزان آگاهی در بین افراد طبقه اجتماعی پایین برابر با 72/21، با انحراف استاندارد 66/6، طبقه متوسط برابر با 53/29، با انحراف استاندارد 5.99 و افراد در طبقه اجتماعی بالا میزان­آگاهی از ایدز برابر 4/35 و انحراف­ استاندارد 64/2 بدست آمدکه مطابق آزمون تحلیل واریانس مقدار 09/103F= با سطح معنی­داری 000/0P= محاسبه گردیده که نشان می­دهد میزان آگاهی از ایدز در بین افراد بر اساس طبقه اجتماعی معنی­دار می­باشد و میزان آگاهی از ایدز در بین افراد طبقه اجتماعی بالا بیشتر از سایر گروه­ها می­باشد.

 

جدول شماره (7): مقایسه میزان آگاهی از ایدز افراد بر اساس طبقه اجتماعی

طبقه		تعداد		میانگین				انحراف   استاندارد
طبقه   پایین		133		21.72				6.66
طبقه   متوسط		210		29.53				5.99
طبقه   بالا		35		35.4				2.64
کل		378		27.32				7.47
پایگاه   اجتماعی		بین­   گروه­ها								درون   گروه­ها
	درجه آزادی	مقدارF	مجموع مجذورات		میانگین مجذورات				سطح معنی­داری	درجه ازادی	میانگین مجذورات
ماهیت   ایدز	2	69.78	635.816		317.908				000.	375	4.555
علائم   ایدز	2	34.535	191.376		95.688				000.	375	2.771
روش­های   انتقال	2	67.583	676.879		338.439				000.	375	5.008
راه­های   پیشگیری	2	49.199	124.907		62.454				000.	375	1.269
خطرات   ایدز	2	29.567	115.779		57.890				000.	375	1.958
آگاهی   کلی از ایدز	2	103.09	10993.7		3740.97				000.	375	36.286

 

                                                             

 

 

 

 

 

 

 

جدول شماره (8 ): مقایسه چندگانه LSD متغیر ملاک: میزان آگاهی از ایدز

(I)نتایج   گروه	(J)نتایج   گروه	تفاوت   میانگین  (I-J)	انحراف   معیار	درجه   معنی­داری	فاصله   اطمینان 95/0
					حد   پایین	حد   بالا
طبقه   بالا	متوسط	5.86667*	1.09979	000.	3.7041	8.0292
	پایین	13.67820*	1.14437	000.	11.4280	15.9284
طبقه   متوسط	بالا	5.86667-*	1.09979	000.	8.0292-	3.7041-
	پایین	7.81153*	66755.	000.	6.4889	9.1241
طبقه   پایین	بالا	13.67820-*	1.14437	000.	15.9284-	11.4280-
	متوسط	7.81153-*	66755.	000.	9.1214-	6.4989-

                                                      * اختلاف میانگین  در سطح 0.05 معنادار است.

جدول شماره (8) بیانگر این است که کمترین تفاوت معنی­داری میانگین بین دو طبقه بالا و متوسط به مقدار ( 5.86T=) و بیشترین آن بین دو طبقه پایین و بالا به مقدار (13.67-T=) می­باشد و همه طبقات بالا، متوسط و پایین در بررسی دو به دو با یکدیگر تفاوت معنی­داری (000.) باهم دارند.                         

- بین میزان آگاهی از ایدز و میزان دین­داری افراد رابطه وجود دارد.

چون هر دو متغیر میزان دین­داری و میزان آگاهی از ایدز در سطح فاصله­ای هستند، برای بررسی این فرضیه از ضریب همبستگی پیرسون استفاده شد.

جدول شماره (9) برای بررسی رابطه بین متغیر دین­داری و متغیر ملاک آگاهی از بیماری ایدز نشان دهنده میزان همبستگی منفی (105/0-) و با درجه معنی­داری (042/0) می­باشد. با توجه به کمتر بودن از آلفا (05.) فرض H₀ رد شده است، پس می­توان گفت که بین میزان دین­داری افراد و آگاهی از ایدز رابطه معکوس و معنی­دار وجود دارد. بدین ­معنی که با افزایش دین­داری میزان آگاهی افراد نسبت به بیماری ایدز کمتر شده است. دربین شاخص­های دین­داری بیشترین میزان همبستگی مربوط به بعدمعرفتی (354) و کمترین آن مربوط به بعدتجربی می­باشدکه سطح معنی­داری آن نیز برابربا 266/0 است، بنابراین رابطه این مولفه با متغیر وابسته آگاهی از ایدز مورد تایید نمی­باشد.

 

جدول شماره (9): ضریب همبستگی پیرسون
بین  شاخص دین­داری و میزان آگاهی از ایدز

متغیرها	آگاهی از  ایدز
دین­داری	105.-r= 042.p= 378N=
مناسکی و عملی	164.-r= 001.p= 378N=
اعتقادی	21.-r= 000.p= 378N=
اخلاقی	300.-r= 000.p= 378N=
معرفتی	354.r= 000.p= 378N=
تجربی	057.-r= 266.p= 378N=

 

- بین میزان آگاهی از ایدز و میزان سرمایه اجتماعی افراد رابطه وجود دارد.

چون هر دو متغیر میزان سرمایه اجتماعی و میزان آگاهی از ایدز در سطح فاصله­ای هستند، برای بررسی این فرضیه از ضریب همبستگی پیرسون استفاده شد.

جدول شماره(10) برای بررسی رابطه بین متغیرسرمایه اجتماعی و متغیر ملاک آگاهی از بیماری ایدز نشان دهنده میزان همبستگی­مثبت (547/0) و با درجه معنی­داری (000/0) می­باشد باتوجه به کمتر بودن از آلفا (05.) فرض H₀ رد شده است، پس می­توان گفت ­که بین میزان سرمایه اجتماعی افراد و آگاهی از ایدز رابطه مستقیم و معنی­دار وجود دارد. بدین­ معنی که با افزایش سرمایه اجتماعی، میزان آگاهی افراد نسبت به بیماری ایدز بیشتر شده است. در بین ابعاد سرمایه اجتماعی، رابطه اعتماد اجتماعی با توجه به سطح معنی­داری (150/0) و بالاتر بودن از آلفا (05/0) رابطه آن با متغیر وابسته میزان آگاهی از ایدز تایید نمی­گردد.

جدول شماره (10): ضریب همبستگی پیرسون
 بین  شاخص سرمایه اجتماعی و میزان آگاهی از ایدز

متغیرها	آگاهی از  ایدز
سرمایه اجتماعی	547.r= 000.p= 378N=
امنیت اجتماعی	198.-r= 000.p= 378N=
اعتماد اجتماعی	074.r= 150.p= 378N=
مشارکت اجتماعی	251.-r= 000.p= 378N=
تعامل با دوستان، همسایگان و   خانواده	513.r= 000.p= 378N=
تحمل تنوع فرهنگی	553.-r= 000.p= 378N=

 

تبیین میزان آگاهی از ایدز بر اساس متغیرهای مستقل: دین­داری، پایگاه اجتماعی، سن، سرمایه اجتماعی.

به منظور تبیین میزان آگاهی از ایدز براساس مجموع متغیرهای­مستقل از رگرسیون چندگانه به روش حذف تدریجی استفاده شد که در نهایت طبق اطلاعات جدول شماره (11) ملاحظه می­شودکه در مجموع 3 متغیر مستقل مهم در شکل رگرسیونی باقی ماندند که ضریب همبستگی چندگانه آن­ها با میزان آگاهی از ایدز برابر با 75/0r= باضریب تبیینی برابر با 57/0R²= می­باشند مقدار به دست آمده ازاین ضرایب نشان دهنده آن است که حدود 57 درصد واریانس آگاهی از ایدز توسط متغیرهای مستقل موجود در شکل رگرسیونی تبیین می­گردد.

هم­چنین شکل رگرسیونی تبیین شده بر اساس آزمون تحلیل واریانس، در جدول شماره (12)، خطی است، زیرا مقدار آزمون Fبرای تعیین معنی­داری اثر متغیرهای مستقل بر میزان آگاهی از ایدز برابر با 167.394F= با سطح معنی­داری 000/0P=  می­باشد.

 

            جدول شماره (11): ضریب همبستگی چندگانه برای تبیین  میزان آگاهی از ایدز در بین  افراد مورد مطالعه

                       

 

جدول شماره (12): تحلیل واریانس برای معنی­داری شکل رگرسیونی

 

 

متغیر ملاک: میزان آگاهی از ایدز در بین افراد مورد مطالعه.

متغیرهای پیش­بین موجود در شکل: سرمایه اجتماعی، دینداری، پایگاه اجتماعی، سن.

درمجموع طبق اطلاعات جدول شماره (14) و باتوجه به ضرایب بتاهای استاندارد نشده ملاحظه می­شود که با مقدار ثابت (a) برابر 107/16، سرمایه اجتماعی با بتای 233/0=β، سن 1.856-β= ، پایگاه اجتماعی با بتای 941/0=β در تبیین میزان آگاهی از ایدز سهم معنی­داری دارند. در نهایت با حذف مقدار ثابت آلفا (a) از طریق استاندارد کردن مقادیر متغیرهای مستقل ملاحظه می­شود که به ترتیب طبقه اجتماعی با بتای 49/0=β، سن با بتای 30/0=β، سرمایه اجتماعی با بتای 18/0=β به ترتیب بیشترین تاثیر را در پیش­بینی آگاهی از ایدز در بین افراد مورد مطالعه دارند.   

جدول شماره (13) با عنوان متغیر از مطالعه حذف­ شده نیز نشان­دهنده حذف متغیر دین­داری به دلیل معنی­دار نبودن از مدل رگرسیونی می­باشد.

 

درجه   معنی­داری	T	بتا	متغیر   حذف شده	مدل
864.	171.-	006.-	دین­داری	2

 جدول شماره (13): متغیرهای از مطالعه حذف شده

 

                        

                                  

 

جدول شماره (14): ضرایب متغیرهای مستقل باقی­مانده در شکل رگرسیونی به روش حذف تدریجی

		ضرایب غیر استاندارد		ضرایب   استاندارد	T	sig	شکل
		B	خطای   معیار	Beta
	(مقدار   ثابت)	16.531	2.904		5.692	000.
	سرمایه اجتماعی	232.	053.	184.	4.369	000.	1
	سن	1.851-	217.	302.-	8.515-	000.
	دین­داری	008.-	045.	006.-	171.-	864.
	طبقه اجتماعی	942.	534.	378.-	11.810	000.
	(مقدار   ثابت)	16.107	1.508		10.682	000.	2
	سرمایه اجتماعی	233.	053.	184.	4.396	000.
	سن	1.856-	215.	303.-	8.634-	000.
	طبقه اجتماعی	941.	080.	494.	11.824	000.

 

 

 

نتیجه­گیری

در فرضیه اول با توجه به نتایج آزمون ضریب همبستگی پیرسون مبنی بر میزان همبستگی منفی (464.-) و درجه معنی­داری (000/0) و با توجه به کمتر بودن از مقدار آلفا (05/0) فرض H₀ رد و این رابطه تایید شده است. پس نتیجه می­گیریم که بین سن و میزان آگاهی از بیماری ایدز رابطه معکوس و معنی­دار برقرار است، بدین صورت­که با افزایش سن میزان آگاهی افراد کمتر شده است. نتایج این فرضیه با اکثر تحقیقات داخلی و خارجی اعم از تحقیقات انجام شده توسط محسن امینی در ایلام، شهره سیام در رشت، آزیتا گشتاسبی در استان کهکیلویه و بویر احمد، فاطمه بلالی میبدی در کرمان، آتس­سا پاک­فطرت در مشهد، فرهاد جعفری در تهران، و با تحقیقات خارج از کشور همانند تحقیقات انجام شده در سوراشترا هند در میان جوانان روستایی، در ماداگاسکار و شهرستان حیدر­آباد هند همسویی دارد.  

درفرضیه دوم با درنظر گرفتن آزمون تحلیل واریانس انجام گرفته بر رویاین فرضیه و سطح معنی­داری آن (000/0) و کمتر بودن ازسطح (05/0) بین پایگاه اجتماعی و اقتصادی افراد و میزان آگاهی آن­ها تفاوت معنی­دار وجود دارد. همان­گونه که در مطالب فوق آورده شده است میزان آگاهی افراد سه طبقه اجتماعی در سه سطح بالا، متوسط و پایین، به طور فاحشی نسبت به یکدیگر متفاوت می­باشد. و کسانی که طبقه اجتماعی آن­ها بالاتر است نسبت­به ایدز آگاهی بالایی دارند. نتایج این فرضیه با تحقیقات انجام شده در رشت توسط شهره سیام، فاطمه بلالی میبدی در کرمان، آتس­سا پاک­فطرت در مشهد، غلامعلی قربانی بر روی پرستاران در تهران، و هم­چنین با نتایج تحقیق در سوراشترا و حیدر­آباد هند همسویی دارد. هم­چنین به نقل ازمنوچهر محسنی طبق بررسی­های انجام شده در کشورهای اروپای غربی افرادی که در طبقات اجتماعی پایین قرار دارند. آشنایی کمتری با وضع عمومی خود در هنگام بیماری نسبت به طبقات بالاتر دارند. و براساس آمارهای موجود بیماری­های عفونی همانند ایدز در افراد طبقه پایین به نسبت افراد طبقه بالا بیشتر است. هم­چنین بر طبق مطالعاتی که در یک منطقه روستایی در شمال ایالت نیویورگ صورت گرفت در افراد طبقه سوم (پایین) نسبت به علائم اغلب بیمارها نوعی بی­تفاوتی مشاهده شد.         

درفرضیه سوم مبنی براین­که بین میزان آگاهی ازبیماری ایدز و وضعیت تاهل افراد تفاوت وجود دارد. آزمونT  مستقل برای بررسی تفاوت میزان آگاهی از بیماری ایدز میان مجردین و متاهلین نشان داد که در هر دو صورت (با فرض برابری و برابر نبودن واریانس­ها)، سطح معنی­داری (000/0) و با توجه به کوچک­تر بودن از مقدار (05/0) بین وضعیت تاهل و میزان آگاهی تفاوت معنی­داری وجود دارد. با استناد به نتایج تحقیق، میزان آگاهی مجردین نسبت به متاهلین بیشتر بوده است. نتایج این فرضیه با نتایج تحقیقات انجام شده توسط آتس­سا پاک­فطرت بر روی مراجعین به دندانپزشکی درمشهد، و فرهاد جعفری برروی مراجعین به مراکز بهداشتی درشرق تهران و ازهمه بهتر با تحقیق زهرا پناهنده برروی دانشجویان دانشگاه گیلان همسویی دارد.    

در فرضیه چهارم بین میزان آگاهی از بیماری ایدز و جنسیت (مرد و زن) تفاوت وجود دارد که برای معنی­دار بودن این فرضیه از آزمون T مستقل استفاده شد و با فرض برابری مقدار  T2.818 و برابر نبودن واریانس­ها 2.824 و سطح معنی­داری آن درهر دو فرض(005/0) به دست­آمد و باتوجه به کوچک­تر بودن از سطح معنی­داری (05/0) فرض H₀ رد، و فرضیه مورد نظر تایید شد. بدین­ترتیب بین جنسیت و میزان آگاهی از بیماری ایدز تفاوت معنی­دار وجود دارد و با استناد به نتایج، میزان آگاهی مردان نسبت به زنان بیشتر است. نتایج این­فرضیه تحقیق بامطالعات انجام شده توسط فرهاد جعفری برروی رابطان و مراجعین مراکز بهداشتی در شرق تهران، مریم توفیقی نیاکی بر روی دانشجویان دانشگاه مازندران، و هم­چنین تحقیقات انجام شده در ماداگاسکار، حیدر­آباد هند بر روی روستائیان و هم­چنین دانشجویان هند همسویی دارد.

درفرضیه پنجم مبنی بر این­که بین میزان آگاهی از بیماری ایدز و میزان سرمایه اجتماعی افراد رابطه وجود دارد. برای آزمون معنی­داربودن این فرضیه از آزمون­پیرسون استفاده شدکه میزان ضریب همبستگی (547.) و سطح معنی­داری (000/0) به دست آمد و به دلیل کوچک­تر بودن از سطح آلفا (05/0) رابطه مستقیم و مثبت و معنی­دار بین میزان سرمایه اجتماعی و میزان آگاهی از بیماری ایدز وجود دارد به این معنی که هرچه میزان سرمایه اجتماعی افراد بالاتر می­رود میزان آگاهی­شان نیز نسبت به بیماری ایدز نیز افزایش می­یابد. نتایج این تحقیق نیز با نظریات فوکویاما که اذعان داشت نبود سرمایه اجتماعی در جامعه باعث انحرافات اجتماعی ازقبیل مصرف موادمخدر و فروپاشی خانواده می­شود سنخیت دارد، به این معنی که افراد با سرمایه اجتماعی بالا آگاهی و شناخت بیشتری نسبت به بیماری ایدز پیدا کرده و احتمال کمی وجود دارد که به سوی مواد مخدر و تزریق آن که یکی از راه­های رایج انتقال ایدز در کشور است بروند. هم­چنان­که پاتنام نیز سرمایه اجتماعی را سد محکمی در محافظت از بیمار­ی­ها می­داند. و کلمن نیز آن را در توسعه شناختی جوانان مفید می­داند. 

در فرضیه ششم مبنی بر این­ که بین میزان آگاهی از بیماری ایدز و میزان دین­داری افراد رابطه وجود دارد. برای آزمون معنی­دار بودن این فرضیه از آزمون ضریب همبستگی پیرسون استفاده شد و با توجه به منفی بودن مقدار ضریب همبستگی (105.-) و سطح معنی­داری (042/0) رابطه معکوس و معنی­دار بین میزان دین­داری و میزان آگاهی از بیماری ایدز وجود دارد. بدین ­معنی هر چه میزان دین­داری افراد بیشتر می­شود میزان آگاهی­شان نسبت به بیماری ایدز کاهش می­یابد. براساس نظریات دورکیم که اگر خودمان را به حال خودمان واگذار کنیم آگاهی­ فردی ما نسبت به دیگران مسدود خواهد ماند و افکار جدای ما نمی­تواند با یکدیگر ارتباط برقرار کند، مگر این که از خودشان بیرون بیایند و به این ترتیب با شکل­گیری وضعیت­های فکری مشترک و آگاهی و عاطفه جمعی، احساسات مثبت فرد نسبت به کسانی­که با او حشر ونَشر دارند جهت می­یابدکه این خود زمینه­ساز دوستی و صمیمیت­ها و تقویت حسن­ظن فرد نسبت به آن­ها می­شود. و یا این­که هری آلپر دین را مایه حیات و خوشبختی می­داند. طبق نتایج تحقیق این فرضیه، درست است که آگاهی از بیماری، در بین افراد با دین­داری کمتر، بیشتر است ولی طبق آمار ارائه شده نزدیک به 90 درصد از افراد مورد مطالعه میزان دین­داری­شان درسطح بالا و تنها 10 درصد از افراد، آن هم دین­داری­شان در حد متوسط و نه در حد پایین، می­باشد. بنابراین با توجه به مقدار ضریب همبستگی (105.-) و هم­چنین با در نظر گرفتن تاثیرگذاری سطح سواد و شغل افراد و درحالت کلی تاثیر متغیر پایگاه اجتماعی افراد دربالا بردن سطح آگاهی از بیماری ایدز به احتمال زیاد نمی­توان نتیجه گرفت که افراد با دین­داری بالا آگاهی کمتری نسبت به بیماری ایدز دارند.

با در نظر گرفتن ابعاد بیماری ایدز و عوامل تاثیر­گذار بر میزان آگاهی افراد در این تحقیق میزان آگاهی مردم شهرگرمی دربعد ماهیت: 34.4٪ آگاهی بالا48.1٪ آگاهی­متوسط و 17.5درصد آگاهی پایین، در بعد علائم و نشانه­ها: 7.1٪ آگاهی بالا 46.3% آگاهی متوسط و 46.6٪ آگاهی پایین، در بعد روش­های انتقال: 56.6٪ آگاهی­بالا، 41.3٪ آگاهی­متوسط و 2.1٪ آگاهی پایین، دربعد روش­های پیشگیری و درمان: 29.9٪ آگاهی­بالا، 52.1% آگاهی متوسط و 18٪ آگاهی پایین، دربعد خطرات و پیامدهای ایدز هم 14.3٪ آگاهی بالا 46.8٪ آگاهی متوسط و 38.9٪ آگاهی پایین و در حالت کلی 25.9 درصد آگاهی بالا، 61.9% آگاهی متوسط و 12.2 درصد نیز آگاهی پایین دارند. بنابراین بیشترین آگاهی درخصوص روش­های انتقال و کمترین آگاهی به ترتیب درباره علائم و نشانه­های بیماری ایدز، خطرات و پیامدها، راه­های پیشگیری و ماهیت بیماری ایدز می­باشد.

 

پیشنهادهای اجرایی تحقیق

1. با توجه به معنی­داری بودن رابطه بین میزان آگاهی از بیماری ایدز و سن افراد و هم­چنین گروه سنی 15 الی 34 سال که قشر جوان جمعیت بوده و بیش از 60 درصد جمعیت شهر را تشکیل می­دهند و با درنظر گرفتن این­که کمتر ازیک سوم آن­ها آگاهی بالایی نسبت به بیماری ایدز دارند. جای خالی کتاب درسی یا واحد دانشگاهی درمدارس و دانشگاه­ها درحوزه بهداشت و آشنایی با بیماری­ها به شدت احساس می­شود.

2. با در نظر گرفتن این­که بیش از90 درصد مبتلایان درکشور را مردان تشکیل می­دهند و طبق نتایج این تحقیق که زنان به خصوص زنان خانه­دار آگاهی کمتری نسبت به بیماری ایدز دارند و بالطبع روستانشینان این شهرستان نیز آگاهی به مراتب­کمتری خواهند داشت و با هشدار اخیرانجمن ایدز درایران مبنی بر افزایش آمار مبتلایان زنان به ایدز از سهم 10 درصد به 40 درصد که این هشداری است جدی برای افزایش ناخواسته آمار مبتلایان زن درکشور، به خاطر عدم استفاده مردان ازکاندوم در ارتباط جنسی، توصیه می­شود در مراکز بهداشت بیمارستان و حتی درخانه­های بهداشت روستائیان برای­ مراجعه­ کنندگان مشاوره­هایی به خصوص درزمینه راه­های پیشگیری و خطرات و علائم ونشانه­های ایدز برای زنان مراجعه ­کنندگان داده شود و فقط به نصب پلاکارت­های هشداردهنده ایدز بسنده نکنند تا زنان با تحصیلات­کمتر و مخصوصاً بی­سوادان شناخت بیشتری نسبت­به این بیماری داشته باشند و برای راه­های پیشگیری از این بیماری اقدامات لازم را یاد گرفته و جانب احتیاط در مسائل جنسی را رعایت کنند.

3. باتوجه به مرزی بودن استان اردبیل و شهرگرمی و شهرستان­های اطراف، همانند پارس­آباد و بیله­سوار و داشتن گمرگ مرزی مشترک با کشور آذربایجان و هم­چنین با در نظر گرفتن سهولت رفت ­وآمد از نظر گذرنامه­ای طی مصوبات اخیر دولت، و هم­چنین با توجه به پزشکی بودن علت مراجعه اکثر اتباع آذری و اقامت آن­ها دراستان­های آذربایجان­شرقی و اردبیل، به استانداری­های این دو استان پیشنهاد می­شود با هماهنگی مسئولین مراکز بهداشتی از ایمن بودن نسبت به بیماری ایدز از جانب مهاجران آذری اطمینان حاصل فرمایند.

4. با توجه به نتایج تحقیق حاضر و رابطه معکوس و معنی­دار بین میزان آگاهی از ایدز و میزان دین­داری و آگاهی نسبتاً کمتر به بیماری ایدز ازسوی افراد با سطح دین­داری بالا و با در نظر گرفتن این نکته که نزدیک 90 ازحجم نمونه بررسی­شده شهرگرمی میزان دین­داری­شان درسطح بالا می­باشد به مسئولین برگزاری این مراسمات پیشنهاد می­شود در مکان­هایی که مردم در اعیاد، جشن­ها و مراسمات مذهبی شرکت می­کنند با توزیع کتابچه­های راهنمای بیماری ایدز ویا حضور یکی از کارشناسان این امر و تشریح این بیماری برای مردم در زمان کوتاه به خصوص درباره راه­های انتقال و پیشگیری از بیماری ایدز در بالا بردن سطح آگاهی مردم قدمی برداشته شود.

 

پیشنهادهای پژوهشی

1. به پژوهشگران و دانشجویان رشته­های علوم­ اجتماعی و پزشکی پیشنهاد می­شود درصورت اجرای پیشنهادهای فوق­الذکر از سوی مسئولین ذی­ربط تحقیقی با عنوان چگونگی نگرش مردم به بیماری ایدز و مبتلایان به آن انجام داده تا بدین ­گونه اثرگذار بودن این تحقیق و تلاش­های مسئولین امر درخصوص بالا بردن آگاهی و شناخت مردم از بیماری ایدز مشخص شود.

2. مطالعه و بررسی در مورد بیمار و چگونگی مدیریت بدن از سوی آن­ها قبل از بیماری و یا بحث جالب در مورد ارتباط بین طبقه اجتماعی و چگونگی واکنش به بیماری جای تامل و بحث دارد.

3. پژوهش در باب ساختار سازمان ارائه خدمات پزشکی- سلامت، نیز از جمله تحقیقاتی است که می­توان بر روی آن مطالعه و بررسی نمود.   

4. تحقیقاتی با عنوان حقوق بیمار و پزشک در حوزه جامعه­شناسی از جمله تحقیقاتی است که جای تحقیق و پژوهش دارد و به ندرت در کشورمان انجام شده است.   

 

منابع

اسدی، س. (1390). ایدز. تهران: انتشارات اشجع. چاپ اول.

افشانی، ح؛ و دیگری. (1388). پژوهشی در باب رابطه دین­داری و اعتماد اجتماعی. فصلنامه علوم اجتماعی. شماره 49، صص 217-186.

امینی، م؛ و دیگری. (1392). بررسی عوامل مرتبط با آگاهی و نگرش مردم شهر ایلام در مورد بیماری ایدز. مجله علمی دانشگاه علوم پزشکی ایلام. دوره بیست و یکم. شماره 1، صص 7-1.

علمی، م؛ و دیگری. (1391). سرمایه اجتماعی، اعتماد اجتماعی؛ نشانه­های آسیب­شناختی روابط اجتماعی در ایران. مجله مطالعات جامعه­شناسی دانشگاه آزاد تبریز. سال دوم، شماره 5، زمستان 1388، صص 138-125.

بختیاری، ص؛ و دیگری. (1385). میزان آگاهی و نگرش دانش­آموزان دبیرستان­های منطقه 1 شهر تهران در مورد ایدز در سال 1385. مجله دانشکده دندانپزشکی دانشگاه علوم­پزشکی شهید بهشتی. دوره بیست و ششم، شماره 2، صص 124-115.

حاج عبدالباقی؛ م و دیگری. (1388). راهنمای کاربردی­ مواجهه با ایدز (اچ. آی. وی./ ایدز). تهران: انتشارات اوسانه. چاپ اول.

دژکام، م. (1387). دانستنی­های نوین ایدز (ایدز، بیماری یا جرم). تهران: انتشارات دژ با همکاری نشر منشا دانش. چاپ سوم.

دلفان­آذری؛ آ و دیگری. (1389). بررسی میزان آگاهی زنان پیرایشگر شهرستان­های نوشهر و چالوس درباره بیماری ایدز و هپاتیت (ب). فصلنامه زن و بهداشت. سال اول. شماره 1، صص 126-115.

رمضانخانی، ع؛ و دیگری. (1382). بررسی میزان آگاهی و نگرش دانش­آموزان دبیرستان­های دولتی شهر تهران درباره ایدز. مجله دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی شهید صدوقی یزد. سال یازدهم، ضمیمه شماره 1، صص 47-42.

ریتزر، ج. (1384). نظریه­های جامعه­شناسی در دوران معاصر. ترجمه: م، ثلاثی. تهران: انتشارات علمی. چاپ نهم.

صالحی، ل؛ و دیگری. (1388). نیاز سنجی آموزشی مردم شهر بندر عباس در خصوص بیماری ایدز. مجله علمیدانشگاهعلومپزشکیقزوین. سال سیزدهم، شماره 1 پی­ در پی 50، بهار، صص 78-73.

عزتی، ن. (1390). تعیین و مقایسه میزان تاثیر روش­های مختلف آموزش در مورد بیماری ایدز برآگاهی و نگرش دانشجویان دختر دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز. زن و مطالعات خانواده. سال سوم. شماره 12، ص 6965.

فان، ه؛ و دیگری. (1381). مبانی علمی و اجتماعی ایدز. مترجمان: س، س، سیدمرتاض؛ و دیگری. تهران: انتشارات دانشگاه شاهد. چاپ اول.

فیلد، ج. (1385). سرمایه اجتماعی. ترجمه: ا، ر، اصغرپور. مشهد: دانشگاه فردوسی مشهد.

کروزه، ک. (1368). بیماری­های مهلک ایدز. ترجمه: ک، ­خواجوی­ها. تهران: انتشارات امیر کبیر. چاپ اول.

لطفی­پور، ر؛ و دیگری. (1390). بررسی میزان آگاهی، نگرش و عملکرد دانشجویان غیر پزشکی نسبت به راه­های انتقال و پیشگیری از ایدز در شهرستان رفسنجان. مجله پژوهش­پرستاری. دوره­ ششم، شماره 22، صص 39-31.

محسنی، م. (1388). جامعه­شناسی­ پزشکی. تهران: انتشارات طهوری. چاپ نهم.

هابلی، ج. (1386). ایدز (پیدایش، نشانه­ها، انتقال، پیشگیری و امید درمان). ترجمه: ع، غفاری. تهران: انتشارات جوانه رشد.

Alpert, Harry. (1961). EmileDurkhiem andhis Sociology. New York: Russell& Russell.

Gong J, Stantan B, Lunn S, Deveaux L, Li X, Marshall S. (2009). Effects  throughmonths  of an HIV/AIDS prevention interrention program based on  protection  motivation  theory  among  preadolescents  in  the  Bahamas. Pediatrics. 123 (5), P.p. 28-917.

Nicole M. Lanouette, BA, Rivo Noelson, DU, Andriamahenina Ramamonjisoa, DEM, Sheldon Jacobson, MD, and Jeffrey M. Jacobson. (2003). MD Am J Public Health. June; 93 (6), P.p. 917–919        

Sigarlaki, HG. (2006). Characteristics and knowledge about HIV/AIDS an drug abuse  associated with inmates education level within prison populations in singkawang. west Brneo  in. Acta Medica indonesiana 2008. 40 (3), P.p. 34-129.

Sudha B. Yadav, Naresh R. Makwana, Bhavin N. Vadera, Kishor M. Dhaduk, Kapil M. Gandha. (2011). M. P. Shah Medical College, Jamnagar (Gujarat), India.  J Infect Dev Ctries; 5 (10), P.p. 711-716.

Sudha R., T, Vijay D,. T, Lakshmi, V. (2005). Awareness, attitudes, and beliefs of the general public towards HIV/Aids in Hyderabad, a capital city from South India. Indian J Med Sci 2005; 59, P.p. 16-307.

 

 

---

1. دانش­آموخته کارشناسی ارشد جامعه­شناسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز- ایران.    E- mail:  [e-mail]                                                                                         

2. استادیار دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز، گروه علوم اجتماعی؛ تبریز – ایران (نویسنده مسئول).                                                                                                           

                                                                                                              

                                                                                                                                                   ^1. Rock Hudson

                                                                                Immune  Deficiency  Syndrom=AIDS Acquired  ^2.                                                                                          

                                                                                                                              ^3. Pneumocystis  carini     

                                                                                                                 

 

^1. Biomedical                                                                                                                                   2. Gong, J     

                                                                                                                                                                                           

1. Sudha. B                                                                                                                                              

1. Nicoll, M                                                                                                                                    ^2. Sudha. R

                                                                                                                                                               

1. Anorexia                                                                                                                                                

2. Lumbago                                                                                                                                               

                                                                                                                                                 ^3. Arthritis

4. Muscle                                                                                                                                                  

مراجع

اسدی، س. (1390). ایدز. تهران: انتشارات اشجع. چاپ اول.

افشانی، ح؛ و دیگری. (1388). پژوهشی در باب رابطه دین­داری و اعتماد اجتماعی. فصلنامه علوم اجتماعی. شماره 49، صص 217-186.

امینی، م؛ و دیگری. (1392). بررسی عوامل مرتبط با آگاهی و نگرش مردم شهر ایلام در مورد بیماری ایدز. مجله علمی دانشگاه علوم پزشکی ایلام. دوره بیست و یکم. شماره 1، صص 7-1.

علمی، م؛ و دیگری. (1391). سرمایه اجتماعی، اعتماد اجتماعی؛ نشانه­های آسیب­شناختی روابط اجتماعی در ایران. مجله مطالعات جامعه­شناسی دانشگاه آزاد تبریز. سال دوم، شماره 5، زمستان 1388، صص 138-125.

بختیاری، ص؛ و دیگری. (1385). میزان آگاهی و نگرش دانش­آموزان دبیرستان­های منطقه 1 شهر تهران در مورد ایدز در سال 1385. مجله دانشکده دندانپزشکی دانشگاه علوم­پزشکی شهید بهشتی. دوره بیست و ششم، شماره 2، صص 124-115.

حاج عبدالباقی؛ م و دیگری. (1388). راهنمای کاربردی­ مواجهه با ایدز (اچ. آی. وی./ ایدز). تهران: انتشارات اوسانه. چاپ اول.

دژکام، م. (1387). دانستنی­های نوین ایدز (ایدز، بیماری یا جرم). تهران: انتشارات دژ با همکاری نشر منشا دانش. چاپ سوم.

دلفان­آذری؛ آ و دیگری. (1389). بررسی میزان آگاهی زنان پیرایشگر شهرستان­های نوشهر و چالوس درباره بیماری ایدز و هپاتیت (ب). فصلنامه زن و بهداشت. سال اول. شماره 1، صص 126-115.

رمضانخانی، ع؛ و دیگری. (1382). بررسی میزان آگاهی و نگرش دانش­آموزان دبیرستان­های دولتی شهر تهران درباره ایدز. مجله دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی شهید صدوقی یزد. سال یازدهم، ضمیمه شماره 1، صص 47-42.

ریتزر، ج. (1384). نظریه­های جامعه­شناسی در دوران معاصر. ترجمه: م، ثلاثی. تهران: انتشارات علمی. چاپ نهم.

صالحی، ل؛ و دیگری. (1388). نیاز سنجی آموزشی مردم شهر بندر عباس در خصوص بیماری ایدز. مجله علمیدانشگاهعلومپزشکیقزوین. سال سیزدهم، شماره 1 پی­ در پی 50، بهار، صص 78-73.

عزتی، ن. (1390). تعیین و مقایسه میزان تاثیر روش­های مختلف آموزش در مورد بیماری ایدز برآگاهی و نگرش دانشجویان دختر دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز. زن و مطالعات خانواده. سال سوم. شماره 12، ص 6965.

فان، ه؛ و دیگری. (1381). مبانی علمی و اجتماعی ایدز. مترجمان: س، س، سیدمرتاض؛ و دیگری. تهران: انتشارات دانشگاه شاهد. چاپ اول.

فیلد، ج. (1385). سرمایه اجتماعی. ترجمه: ا، ر، اصغرپور. مشهد: دانشگاه فردوسی مشهد.

کروزه، ک. (1368). بیماری­های مهلک ایدز. ترجمه: ک، ­خواجوی­ها. تهران: انتشارات امیر کبیر. چاپ اول.

لطفی­پور، ر؛ و دیگری. (1390). بررسی میزان آگاهی، نگرش و عملکرد دانشجویان غیر پزشکی نسبت به راه­های انتقال و پیشگیری از ایدز در شهرستان رفسنجان. مجله پژوهش­پرستاری. دوره­ ششم، شماره 22، صص 39-31.

محسنی، م. (1388). جامعه­شناسی­ پزشکی. تهران: انتشارات طهوری. چاپ نهم.

هابلی، ج. (1386). ایدز (پیدایش، نشانه­ها، انتقال، پیشگیری و امید درمان). ترجمه: ع، غفاری. تهران: انتشارات جوانه رشد.

Alpert, Harry. (1961). Emile Durkhiem and his Sociology. New York: Russell& Russell.

Gong J, Stantan B, Lunn S, Deveaux L, Li X, Marshall S. (2009). Effects  throughmonths  of an HIV/AIDS prevention interrention program based on  protection  motivation  theory  among  preadolescents  in  the  Bahamas. Pediatrics. 123 (5), P.p. 28-917.

Nicole M. Lanouette, BA, Rivo Noelson, DU, Andriamahenina Ramamonjisoa, DEM, Sheldon Jacobson, MD, and Jeffrey M. Jacobson. (2003). MD Am J Public Health. June; 93 (6), P.p. 917–919        

Sigarlaki, HG. (2006). Characteristics and knowledge about HIV/AIDS an drug abuse  associated with inmates education level within prison populations in singkawang. west Brneo  in. Acta Medica indonesiana 2008. 40 (3), P.p. 34-129.

Sudha B. Yadav, Naresh R. Makwana, Bhavin N. Vadera, Kishor M. Dhaduk, Kapil M. Gandha. (2011). M. P. Shah Medical College, Jamnagar (Gujarat), India.  J Infect Dev Ctries; 5 (10), P.p. 711-716.

Sudha R., T, Vijay D,. T, Lakshmi, V. (2005). Awareness, attitudes, and beliefs of the general public towards HIV/Aids in Hyderabad, a capital city from South