روند پر شدن دانه در باقلا (.Vicia faba L) تحت تاثیر تاریخ و تراکم کاشت

اکوفیزیولوژی گیاهان زراعی

مقاله 6، دوره 10، 1(37) بهار، فروردین 1395، صفحه 89-102   

نوع مقاله: علمی پژوهشی

نویسندگان

علی راحمی کاریزکی^{* 1}؛ عباس فروغی²

¹استادیار گروه تولیدات گیاهی دانشگاه گنبد کاووس، گنبد کاووس، ایران

²دانشجوی دوره دکتری فیزیولوژی گیاهان زراعی دانشگاه گنبد کاووس، گنبد کاووس، ایران

چکیده

به منظور ارزیابی تأثیر تاریخ و تراکم کاشت بر فنولوژی، عملکرد، اجزای عملکرد، سرعت و دوره پر شدن دانه در باقلا آزمایشی در سال 1392-1391در مزرعه تحقیقاتی دانشکده علوم کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه گنبد به­ صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک­ های کامل تصادفی با 4 تکرار انجام شد. فاکتورها شامل تاریخ کاشت در 3 سطح (4 نوامبر، 4 دسامبر و 3 ژانویه) و تراکم بوته در 4 سطح (8، 12، 16 و 20 بوته در مترمربع) بود. نتایج نشان داد که تأثیر تاریخ کاشت بر فنولوژی، عملکرد، اجزای عملکرد، سرعت و دوره پر شدن دانه معنی ­دار بودند، اما، تراکم بوته تأثیر معنی ­داری بر هیچ یک از صفات مذکور نداشت. مقایسه ضرایب معادله سیگموییدی نشان داد که سرعت پر شدن دانه (b) در 3 تاریخ کاشت متفاوت بود. بیشترین سرعت پر شدن دانه در تاریخ کاشت 3 ژانویه و کمترین آن متعلق به تاریخ کاشت 4 نوامبر بود. اثر تاریخ کاشت بر دوره پر شدن دانه معنی­ دار بود، اما تراکم اثر معنی ­داری روی دوره پر شدن دانه نداشت. تجزیه رگرسیونی نشان داد که 0.01 گرم در روز افزایش در سرعت رشد دانه در واحد دانه، منجر به افزایش 45.11، 32.43 و 26.66 گرم در وزن دانه به ­ترتیب در تاریخ ­های کاشت 4 نوامبر، 4 دسامبر و 3 ژانویه گردید. تأخیر در کاشت دوره پر شدن دانه را به مدت 8.53 روز کاهش داد. همچنین، همراه با کاهش دوره پر شدن دانه، وزن دانه به میزان 0.27 گرم کاهش یافت. تاریخ کاشت نسبت به تراکم به دلیل ایجاد شرایط مختلف محیطی از قبیل طول روز و دما تأثیر بیشتری روی سرعت و دوره نمو دانه، صفات فنولوژیک، عملکرد و اجزای عملکرد داشت. با تأخیر در کاشت زمان لازم برای سبز شدن افزایش یافت اما دوره پر شدن دانه به دلیل برخورد با دماهای بالا کوتاه شد که این امر منجر به کاهش عملکرد دانه گردید.

کلیدواژه‌ها

باقلا؛ دوره پر شدن دانه؛ عملکرد؛ فنولوژی؛ وزن دانه

مراجع

Ajam Norozi, H., and Vazin, F. 2011. Modelling of the faba bean (Vicia faba L.) sprouting reaction to temperature farm condition. Notulae Botanicae Horti Agrobotanici. 39: 179- 185. (In Persian).

Anonymous. 2012. Iranian Agriculture News Agency, 1391. http://www.iana.ir/ keshavarzi/itemlist/tag/%D8%A7%D9%8A%D8%B1%D8%A7%D9%86.html?start=10

Beebe, S., J. Rengifo, E. Gaitan, M.C. Duque, and J. Tohme. 2001. Diversity and origin of Andean landraces of common bean. Crop Science. 41: 854-862.

Berhe, A. 1998. On-farm evaluation of some agronomic factors affecting productivity of faba bean in Selalie zone, Ethopia. FABIS Newsletter. 41: 13-17.

Broughton, W.J., G. Hernandez, M. Blair, S. Beebe, P. Gepts, and J. Vanderleyden, 2003. Beans (Phaseolus spp)-model food legumes. Plant and Soil. 252: 55-128.

Confalon, A., J. Lizaso, B. Ruiz-nogueira, F.X. Lopez-cedron, and F. Sau. 2010. Growth, par use efficiency, and yield components of field-grown vicia faba under different temperature and photoperiod regimes. Fieled Crops Research. 115: 140-148.

Darroch, B.A., and R.J. Baker. 1990. Grain filling in three spring wheat genotypes: Statistical analysis. Crop Science. 30: 525-529.

Daynard, T.B., J.W. Tanner, and W.G. Duncan. 1971. Duration of the grain filling period and its relation to grain yield in corn. Crop Science. 11: 45-48.

Fehr, W.R., and C.E. Caviness. 1980. Stage of soybean development. Iowa Crop Experiment Serrice Agriculture. Home Economics Experiment Station. Special Report. 80, 11p.

Hasanvand, H., A. Siadat, M.R. Moraditelavat, H. Mussavi, A. Karaminejad. 2015. Yield and some morphological characteristics of two faba bean (Vicia faba L.) cultivars to different sowing dates in Ahwaz Region. Agricultural Science and Reable Production. 25: 79-89. (In Persian).

Hashemabadi, D., and Sh. Sedaghathoor. 2006. Study of mutual effect of the sowing date and plant density on yield and yield components of winter Vicia faba L. Agricultural Science. 1: 135-141.

Kafi, M., B. Kamkar, and A.M. Mahdavi Damghani. 2001. Biology of grain and grain crop yield (translation). Mashhad Ferdosi University Publication. 550 p. (In Persian).

KHalil, Sh.K., A. Wahab, A. Rehman, F. Muhammad, S. Wahab, A. Z. Khan, M. Zubair, M.K. Shah, I.H. Khalil, and R. Amir. 2010. Density and planting date influence phonological development assimilate partitioning and dry matter production of faba bean. Pakistan Journal of Botany. 46: 3831- 3838.

Moosavi, G.H., M.J. Seghatoleslami, and M.R. Delarami, 2014. Effect of sowing date and plant density on yield and yield components of lentil (Lens culinaris cv. Sistan). Annual Research and Review in Biology. 4: 296-305.

Muhammad, F.H., J. A. Bramley, and K.H.M. Siddique. 2011. Heat stress in wheat during reproductive and grain-filling Phases. Plant Science. 30: 1–17

Rahemi Karizaki, A. 2011. Investigation the changes of physiological and morphological traits associated with wheat (Triticum aestivum L.) yield. A Thesis Ph.D, Sciences and Natural Resources Gorgan University Agricultural. 104 p. (In Persian).

Royo, C., D. Villegas, Y. Rharrabti, R. Blanco, V. Martos, and L.F. García del Moral. 2006. Grain growth and yield formation of durum wheat grown at contrasting latitudes and water regimes in a Mediterranean environment. Cereal Research Communications. 34: 1021–1028.

Sahile, S., S. Ahmed, C. Fininsa, M.M., Abang, and P.K. Sakhuja. 2008. Survey of chocolate spot (Botrytis faba) disease of faba bean (Vicia faba L.) and assessment of factors influencing disease epidemics in Northern Ethiopia. Crop Protection. 27: 1457-1463.

Sharaan, A.N., A.M. Ekram, H.A. Saber, and Z.A. Hemida. 2002. Seed yield, yield components and quality characters as affected by cultivars, sowing dates and planting distances in faba bean. Bull. Agricultural Econimics, Ministry of Agriculture. Egypt.

Soltani, A. 2007. Using the press SAS software the statistical analysis. Mashhad University Jihad, 166p. (In Persian).

Turk, M.A., and A.M. Tawaha, 2002. Impact of seeding rate, seeding date and method of phosphorus application in faba bean (Vicia faba L. minor) in the absence of moisture stress. Biotechnology, Agronomy, Society and Environment. 6: 171-178.

Viswanathan, C., and R. Khanna-Chopra. 2001. Effect of heat stress on grain growth, starch synthesis and protein synthesis in grains of wheat (Triticum aestivum L.) varieties differing in grain weight stability. Journal Agronomy Crop Science. 186: 1–7.