اثر آبیاری و الگوی کاشت بر برخی صفات زراعی ذرت دانه ای (604S.C)

اکوفیزیولوژی گیاهان زراعی

مقاله 13، دوره 10، 1(37) بهار، فروردین 1395، صفحه 201-212   

نوع مقاله: علمی پژوهشی

نویسندگان

عباس سلیمانی فرد^{* 1}؛ رحیم ناصری²

¹مربی، گروه علوم کشاورزی، دانشگاه پیام نور، صندوق پستی 3697- 19395 تهران، ایران

²دانشجوی دکتری فیزیولوژی گیاهان زراعی، گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشکده کشاورزی، دانشگاه ایلام، ایلام، ایران

چکیده

به منظور بررسی اثر تنش­ خشکی و الگوی کاشت بر عملکرد دانه ذرت دانه ­ای رقم سینگل ­کراس 604 آزمایشی در سال زراعی91-1390 در ایستگاه مرکز تحقیقات کشاورزی استان ایلام، به صورت کرت­ های خرد شده در قالب طرح بلوک­ های کامل تصادفی در 4 تکرار انجام شد. کرت اصلی شامل تنش خشکی در سه سطح آبیاری (40 ،60 و 80 میلی­ متر تبخیر از سطح طشتک تبخیر کلاس A) و کرت فرعی شامل چهار الگوی ­کاشت (تک­ ردیفه و دو ردیفه روی پشته، تک­ ردیفه و دو ردیفه در کف جویچه) در نظر گرفته شدند. نتایج نشان داد که تعداد دانه در بلال تنها تحت تاثیر اثرات ساده سطوح مختلف آبیـاری و آرایش کاشت معنی­ دار شد. به طوری­ که، تعداد دانه در بلال در 40 و 80 میلی­ متر تبخیر به ­ترتیب دارای بیشترین (489 عدد) و کمترین (458 عدد) بودند. آرایش کاشت تک ­ردیفه روی کف فارو و تک ­ردیفه روی پشته به ­ترتیب بیشترین (486 دانه) و کمترین (448 دانه) تعداد دانه در بلال را دارا بودند. نتایج حاصل از این آزمایش نشان داد که اثر برهم­ کنش سطوح مختلف آبیاری و آرایش کاشت از نظر وزن هزار دانه، عملکرد دانه، شاخص برداشت، عملکرد زیستی و ارتفاع بوته دارای اختلاف معنی­ داری شدند. در این پژوهش مشاهده شد که سطح آبیاری 40 میلی­ متر تبخیر و الگوی ­کاشت تک­ ردیفه روی کف فارو بالاترین وزن هزار دانه (329.9 گرم)، عملکرد دانه (9220 کیلوگرم در هکتار)، شاخص برداشت (53.7 درصد)، عملکرد­ زیستی (18451 کیلوگرم در هکتار) و ارتفاع بوته (222.2 سانتی ­متر) را دارا بودند. با وجود این، بین تیمارهای 40 و 60 میلی­ متر تبخیـر × الگـوی کاشت تک ­ردیفه روی کف فارو، از نظـر عملکرد دانه اختلاف معنی­ داری مشاهده نگردید.

کلیدواژه‌ها

آرایش کاشت؛ ذرت دانه ای؛ تنش خشکی؛ عملکرد دانه

مراجع

Abo-El-Kheir, M.S.A., and B.B. Mekki. 2007. Response of maize cross-10 to water deficits during silking and grain filling stages. World Journal of Agricultural Sciences. 3 (3): 269-272.

Banziger, M., G.O. Edmeades, and H.R. Lafitte. 1999. Selection for tolerance drought tolerance increases maize yields over a range of nitrogen levels. Crop Science. 39: 1035-1040.

Banziger, M., G.O. Edmeades, and H.R. Lafitte. 2002. Physiological mechanisms contributing to the increased N stress to tolerance of tropical maize selected for drought tolerance. Field Crop Research. 75.223-233.

Bnaei, T., J. Shamelo, and R. Moeni. 2004. The effect of plant density and planting pattern (Single and double row on furrow) on yield of grain corn cultivar S.C. 704. Proceedings of 8th Iranian Congress of Crop production and Plant Breeding. Rasht. University of Ghuilan. August 25-27. Pp. 349. (In Persian).

Campos, H., M. Cooper, J.E. Habben, G.O. Edmeades, and J.R. Schussler. 2004. Improving drought tolerance in maize view from industry. Field Crop Research. 90: 19-34.

Cosculleola, F., and J.M. Fact. 1992. Determination of the maize (Zea mays L.) yield functions in respect to water using a line source sprinkler. Field Crops Research. 93: 51-61.

Cox, W.J., and J.R. Cherney. 2001. Row spacing, plant density, and nitrogen effects on corn silage. Agronomy Journal. 93:597-602.

Daneshmand, A.R., A.H. Shirani-Rad, Gh. Nour-Mohammadi, Gh. Zarei, and J. Daneshian. 2008. Effect of irrigation regiems and nitrogen levels on seed yield and seed quality of two rapeseed (Brassica napus L.) cultivars. Iranian Journal of Crop Sciences. 10 (3): 244-261. (In Persian).

Echarte, L., F.H. Andrade, V.O. Sadras, and P. Abbate. 2006. Grain weight and its response to source manipulations during grain filling in Argentinean maize hybrids released in different decades. Field Crops Research. 96: 307-312.

Emam, E., and G. Ranjbar. 1999. The effect of plant density and water stress during vegetative phase on grain yield, yield components and water efficiency of maize. Iranian Journal of Crop Science. 2 (3): 51-62. (In Persian).

Fagerria, N.K .1992. Maximizing crop yields. Technology&  Engineering. 288 Pp.

Farnham, D.E. 2001. Row soacing, plant density, and hybrid effects on corn grain yield and moisture. Agronomy Journal. 93: 1049 – 1053.

Kafi Ghasemi, A., and M. Esfahani. 2005. Effects of nitrogen fertilizer levels on yield and yield components of dent corn (Zea mays L.) in Guilan. Journal of Agricultural Science and Natural Recourses. 12 (5): . (In Persian).

Lack, Sh., A. Naderi, S.A. Siadat, A. Ayenehband, G. Nour-Mohammadi, and S.H. Moosavi. 2008. The effects of different levels of irrigation, nitrogen and plant population on yield, yield components and dry matter remobilization of corn at climatic conditions of Khuzestan. Journal of Science and Technology of Agriculture and Natural Resources. 11(42): 1-15.

Mazaheri, D., M. Asgarirad, and A. Bankehsaz. 2002. Effects of planting pattern and plant density on yield and yield components of medium maturing hybrid corn, K.S.C 647 (Mohaghegh). Agronomy Journal (Pajoush –va- Sazandegi). 15 (1): 46-54. (In Persian).

Modarrcs, A.M. 1998. Plant population density effects on maize inbred line grown in short season environment. Crop Science. 38:104-108.

Naseri, R., S.A. Siyadat, A. Soleymanifard, R. Soleymani, and H. Khosh Khabar. 2011. Effect of planting date and density on yield, yield components and protein content of three chickpea (Cicer arietinum L.) cultivars under rainfed conditions in Ilam province. Iranian Journal of Pulses Research. 2 (2): 7-18. (In Persian).

Panahi, M.,R. Naseri,and R. Solemani. 2010. Efficiency of some sweet corn hybrids at two sowing dates in central Iran. Middle-East Journal of Scientific Research. 6 (1): 51-55.

Pandy, R.K., and J.W. Maranvill. 2000. Deficit irrigation and nitrogen effects on maize in a Sahelian environment. Shoot growth nitrogen uptake and water extraction. Agricultural Water Management. 46 (1): 15-27.

Pervez, H.Z., G. Srinivasan, H.S. Cordova, and C. Sanchez. 2004. Grains from improvement for mid-season drought to tolerance in tropical maize (Zea mays L.). Field Crops Research. 89: 135-152.

Razmi, N., and M. Chasemi. 2007. Effect of different irrigation regimes on growth, grain yield and it components of grain yield (Sorghum bicolor L.) cultivars under Isfahan cindition. Iranian Journal of Crop Science. 9 (2): 169-183. (In Persian).

Recap Akir, C. 2004. Effect of water stress at different development stages on vegetative and reproductive growth of corn. Field Crops Research. 98:1-16.

Saberi, A., D. Mazaheri, and H. Heidari Sharif-abad. 2006. The effects of sowing density and sowing pattern on yield, yield components and some agronomic characteristics of corn (Zea mays L.), Three Way Cross 674. Journal of Agricultural Science and Natural Recourses. 13 (1): 67-76. (In Persian).

Sinclair, T.R., J.M. Bennett, and R.C. Muchow. 1990. Relative sensitivity of grain yield and biomass accumulation to drought in field grown maize. Crop Science. 30: 690-693.

Soleimanifard, A., R Naseri, T. Emami, A. Mirzaei, H. Khoshkhabar and R. Soleimani. 2011. The effects of irrigation regimes and planting patterns on yield and yields components of maize (SC 704). American-Eurasian Journal of Agricultural and Environmental Science. 10(2): 278-282.

Subedi, K.D., and B.I. Ma. 2005. Ear position, leaf area, and contribution of invalid leaves to grain yield in conventional and leafy maize hybrids. Crop Science. 45: 2246-2257.

Tolk, J.A., T.A. Howell, and S.R. Evett. 1998. Eevapotranspiration and yield of corn growth on three height plains. Agronomy Journal. 4: 447-454.

Zaferanian, F., Z. Tahmasebi, M. Agh-Alikhani, and M. Rezvani. 2004. The effect of planting density and amount of nitrogen application on yield and yield components in planting pattern (Single and Double row). Proceedings of 8th Iranian Congress of Crop production and Plant Breeding. Rasht. University of Ghilam. August 25-27. Pp. 393. (In Persian).