توزیع فضایی سیستم‌های نگهدارنده زیستی باهدف مدیریت بهینه‌ی رواناب منطقه 2 تهران

فصل نامه جغرافیا و برنامه ریزی شهری چشم انداز زاگرس

مقاله 3، دوره 8، شماره 28، تیر 1395، صفحه 39-59   

نویسندگان

فاطمه عادلی ساردو^{* 1}؛ شهرزاد فریادی²؛ اسماعیل صالحی²؛ منیژه قهرودی تالی³

¹کارشناس ارشد مدیریت برنامه ریزی و آموزش محیط زیست، دانشگاه تهران، دانشکده محیط زیست

²دانشیار گروه مدیریت برنامه ریزی و آموزش محیط زیست، دانشکده محیط زیست

³دانشیار دانشکده علوم زمین، دانشگاه شهید بهشتی

چکیده

یکی از ابتدایی­ترین اهداف مدیریت رواناب کنترل آن در مبدا می­باشد. سیستم نگهدارنده زیستی ازجمله روش­های نوین مدیریت رواناب با ردپای اکولوژیکی اندک است که به علت هزینه پایین احداث و سهولت نگهداری، موفقیت آنها به ثبت رسیده است. این سیستم همچنین به عنوان یک سیستم اصلاح زیستی یکی از پیشرفته ترین و به روز ترین سیستم های کاهش آلودگی غیر نقطه ای و کنترل رواناب در زمان حاضر است. با افزایش سطوح نفوذناپذیر، در منطقه 2 رواناب سطحی پس از آلوده کردن اراضی پایین دست به واسطه­ی کانال­ها به رودخانه درکه و فرحزاد رسیده و از طریق سیل برگردان غرب وارد نهر فیروزآباد و نهایتا خود را به جنوب تهران می­رساند. هدف این مطالعه توزیع فضایی این سیستم­ باهدف بازگردانی مجدد رواناب در جهت احیای مصنوعی و بهبود چرخه­ هیدرولوژی شهری در مقیاس منطقه می­باشد که با بهره از روش مقایسه زوجی و تحلیل فازی انجام شده است. این مدل با استفاده از معیارهای شیب، عمق آب زیرزمینی، بزرگراه، لکه­ی سبز و ایستگاه­ آتشنشانی توسعه یافت. مقایسه زوجی در ­نرم­افزار­Expert Choice،  فازی سازی معیارها براساس توابع مختلف فازی و نوع پارامتر در­GIS10.3 و تعیین گره­های تجمعی رواناب در Arc Hydroصورت گرفت. نتایج نشان می­دهد که بیشترین پهنه­های مستعد جهت توزیع سیستم قسمت­های شرقی با کاربری مسکونی و بزرگراه با پتانسل بالای تولید رواناب و کمترین آن مربوط به مرکز و شمال منطقه با کاربری فضای سبز است. استفاده از راهبردهای چندمنظوره با یکپارچه سازی داده­های شهری سبب پایداری منابع آب برای فضای سبز و صرفه اقتصادی در درازمدت می­گردد.                      

کلیدواژه‌ها

رواناب شهری؛ سیستم نگهدارنده زیستی؛ توزیع فضایی؛ منطق فازی