ارزیابی و تحلیل توسعه فیزیکی شهرهای میانی با استفاده از RSوGIS(مطالعه موردی: شهرگنبد)

فصل نامه جغرافیا و برنامه ریزی شهری چشم انداز زاگرس

مقاله 2، دوره 7، شماره 26، دی 1394، صفحه 17-42   

نویسندگان

صالح آرخی¹؛ حسین موسی زاده^{* 2}؛ مهدی خداداد³؛ سید محمد موسوی پارسایی³

¹استادیار گروه جغرافیای دانشگاه گلستان

²کارشناس ارشد جغرافیا و برنامه ریزی شهری دانشگاه گلستان

³کارشناس ارشد جغرافیا و برنامه ریزی روستایی دانشگاه گلستان

چکیده

اطلاع از نسبت کاربری­ها و نحوه تغییرات آن در گذر زمان یکی از مهم­ترین موارد را در مدیریت و برنامه­ریزی پایدار شهرها می­باشد. مطالعه روند  رشد شهرها و با اطلاع از نسبت تغییرات کاربری­ها در گذر زمان می­توان بررسی مشکلات، امکانات، قابلیت­ها و نقاط ضعف شهرها را پیش بینی نمود و برای حل مشکلات کنونی و برنامه­ریزی­های توسعه آینده کمک می­کند. چرا که گسترش بی‌رویه اراضی شهری از مهم­ترین مسائل و معضلات برای مدیران و برنامه‌ریزان شهرها محسوب می شود و در این بین، شناسایی و پیش بینی نحوه گسترش شهرها می‌تواند در پایش و مدیریت کاربری‌های مختلف شهری مفید واقع شود. در همین راستا در پژوهش حاضر از تصاویر سنجنده TM سال 1987، 2000 و 2010 با استفاده از شش تکنیک تغییر در محدوده شهر گنبد با مساحت 10514،482 هکتار آنالیز شده  و تغییرات رخ داده در این محدوده در سه دوره­ی زمانی از سال 1987 تا 2000 تا 2010 بررسی گردید. تکنیک­های مورد استفاده در این تحقیق شامل تفاضل تصویر، نسبت­گیری تصویر، تفاضل تجزیه مولفه اصلی، آنالیز برداری تغییر و مقایسه پس از طبقه بندی، تفاضل شاخص پوشش گیاهی بوده­اند. تکنیک­های مورد استفاده در این تحقیق نیازمند تعیین آستانه هستند. پس از تعیین آستانه تغییر، مناطق دارای تغییرات کاهشی، افزایشی و بدون تغییر مشخص گردید. جهت ارزیابی دقت تکنیک­های مورد استفاده از دقت کل و ضریب کاپا استفاده شد. بر اساس نتایج بدست آمده مشخص گردید. روش تفاضل شاخص پوشش­گیاهی NDVI بیشترین ضریب کاپا را که برابر است با 99.66 درصد داشته است و بقیه تکنیک­ها نیز دارای ضریب کاپا بالا نیز می­باشند. همچنین بر اساس نتایج بدست آمده از روش مقایسه پس از طبقه­بندی نشان می­دهد که بر اراضی آبی و ساخته شده افزوده شده است و از اراضی بایر کاسته شده است.

کلیدواژه‌ها

شبیه سازی؛ تغییرات کاربری اراضی؛ سنجش از دور (RS)؛ سیستم اطلاعات جغرافیایی (GIS)؛ شهر گنبد