بررسی ویژگیهای نو زمین ساخت، فرسایش و رسوب در حوضه آبخیز کر چمریز – با استفاده از شاخصهای کمی

جغرافیای طبیعی

مقاله 6، دوره 8، شماره 29، آذر 1394، صفحه 91-107   

نوع مقاله: مقاله علمی - پژوهشی

نویسندگان

سعید نگهبان^{* 1}؛ اعظم حیدری²

¹استادیار بخش جغرافیا، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه شیراز، ایران

²کارشناس ارشد ژئومورفولوژی در برنامه ریزی محیطی، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران

چکیده

فرسایش خاک یکی از مهمترین عواملی است که سالانه بخش وسیعی از اراضی کشور ایران را تهدید میکند و کیفیت زمینهای کشاورزی و مراتع را کاهش داده یا از بین میبرد، هم چنین در مناطقی که حرکتهای تکتونیکی جوان فعالیت دارند، تغییر شکلهای ناشی از تکتونیک فعال در منطقه باعث بروز پاسخ شبکه زهکشی منطقه به این تغییرات خواهد شد. این پژوهش سعی دارد به بررسی استعداد فرسایش و رسوبدهی خاک و فعالیت نو زمین ساخت در حوضه کر چمریز واقع در شمالغرب استان فارس بپردازد. روش پژوهش از نوع توصیفی تحلیلی - - مبتنی بر روشهای میدانی، کتابخانهای و آماری میباشد. به این صورت که با استفاده از مدلهای مختلف به بررسی ویژگیهای فرسایشی و تکتونیکی منطقه پرداخته شده است. نتایج نشان میدهد که گسترش سازندهای زمین شناسی حساس به فرسایش از جمله سازندهای آهکی و تأثیر فعالیتهای نو زمین ساختی با مقادیر vf 2 ( و / 2/11 و 02 ( SB 2/42 ( در ( سیستم آبراهه به شدت موجب فرسایش و رسوبدهی در حوضه میشود. متوسط 3101 تن در هکتار برآورد شده و نشان / فرسایشزایی باران در حوضه به طور سالانه، 042 3 از نظر زراعی / دهندهی بالا بودن فرسایش خاک است. میانگین اسیدیته خاکهای حوضه 23 برای رویش گیاهان مطلوب میباشد.

کلیدواژه‌ها

حوضه کر چمریز؛ فرسایش خاک؛ تولید رسوب؛ مدیریت حوضه؛ - شاخصهای اقلیمی

مراجع

1- احمدی، حسن، (1386): ژئومورفولوژی کاربردی (فرسایش آبی)، جلد1، تهران، انتشارات دانشگاه تهران.

2- سازمان جغرافیایی نیروهای مسلح، عکس‌های هوایی با مقیاس 1:55000، نقشه‌های توپوگرافی 1:25000، نقشه‌های زمین شناسی 1:250000،1:100000 منطقه.

3- ساری صراف، بهروز و محمد رحمانی، (1384): بررسی تغییرات رسوب در دوره زمانی قبل و بعد از اجرای عملیات آبخیزداری، مجله جغرافیا و توسعه ناحیه‌ای، شماره‌چهارم، صص 106- 107.

4- عابدینی، موسی، (1384): بررسی عوامل مورفوژنز مؤثر در پایداری دامنه‌ها‌ی منطقه دیوان داغی، رساله دکتری، دانشگاه تبریز. صص111-110.

5- علایی طالقانی، محمود، (1390): ژئومورفولوژی ایران. چاپ ششم، نشر قومس، تهران. صص160-159.

6- علیزاده، امین، (1381): اصول هیدرولوژی کاربردی، چاپ سیزدهم مشهد، انتشارات آستان قدس رضوی.

7- جداری عیوضی، جمشید، ابراهیم مقیمی، مجتبی یمانی، حسین محمدی، احمد رضا عیسایی، (1388): تأثیر عوامل اکوژئومورفولوژیک بر کیفیت شیمیایی آب مطالعه موردی: رودخانه و دریاچه سد درودزن، مجله جغرافیا و برنامه­ریزی محیطی، شماره 1، بهار 89.

8- قدوسی، حسام. ستاری، نسیم، (1391):قابلیت شبکه عصبی مصنوعی در تخمین دبی ورودی به سد کرج، سمینار بین المللی رودخانه سال نهم. ص82 -69.

9- رجایی، عبدالمجید، (1373): کاربرد ژئومورفولوژی در آمایش سرزمین و مدیریت محیط، نشر قومس.

10- رجایی، عبدالمجید، (1382): ژئومورفولوژی کاربردی در برنامه ریزی و عمران ناحیه­ای، نشر قومس.

11- رضایی مقدم، محمد حسین، (1374): پژوهش در تشکیل کوهپایه‌ها و دشت‌های انباشتی دامنه جنوبی میشوداغ، با تأکید بر مورفوکلیما و مورفوتکتونیک. رساله دکتری. دانشگاه تبریز.

12- رفاهی، حسینقلی. (1379): فرسایش آبی و کنترل آن. چاپ دوم، انتشارات دانشگاه تهران.

13- زمردیان، محمد جعفر، (1378): ژئومورفولوژی درایران، جلد اول، انتشارات دانشگاه مشهد.

14- کردوانی، پرویز، (1369): خاک‌های شور، انتشارات دانشگاه تهران.

15 - کمانه، عبدالعلی، (1384): تحولات ژئومورفیک حوضه رودخانه کر در کواترنر، دانشگاه اصفهان، رساله دکتری. ص 156.

16- موحد دانش، علی اصغر، (1382): هیدرولوژی آب‌های سطحی ایران، انتشارات سمت.

17- یزدانی، محمد رضا، (1385): برآورد بده بیشترین لحظه سیل در حوضه آبخیز کوچک. مجله منابع طبیعی ایران، جلد پنجاه و نه، شماره دو.