زیبایی شناسی هنرهای قومی ایران؛ مبتنی بر قانون آمیختگی؛ نمونۀ سروده‌های قومی (با تاکید بر بختیاری)

فصلنامۀ ادبیات و زبان های محلی ایران زمین

مقاله 1، دوره 5، شماره 4، اسفند 1394، صفحه 1-20   

نوع مقاله: مقالۀ پژوهشی

نویسنده

حسین ابراهیمی ناغانی^*

عضو هیأت علمی دانشگاه شهرکرد

چکیده

هنرهای قومی ریشه در زمینه­ها و ادواری ناشناخته و مغفول دارد. هنرهای قومی ایران ویژگی­های مشخص زبانی و بیانی منحصر به­­فردی را که باید یک دورۀ هنری داشته باشد، داراست؛ یعنی مصادیق این دورۀ هنری با آنچه ما به عنوان هنرهای اسطوره­ای، هنرهای سنتی و هنرهای مدرن می­شناسیم، متفاوت است. با آنکه ذهنیت حاکم بر آن همان ذهنیت دنیای ابتدایی و اسطوره­ای­ است، فرم هنری آن با رمززدایی از جهان اسطوره­ای که تاریخش به سر آمده، قوام یافته است. «اصل یا قانون آمیختگی» که ساخت اساسی مستقر در ذهنیت ابتدایی و اسطوره­ای است، در تولید و بازتولید هنرهای قومی نقش اساسی دارد. اگر تاکید هم­ارزی در هنر اسطوره­ای بر معناست، در هنرهای قومی، اصل هم­ارزی بر محور انتخاب و مبتنی بر شکل بوده است. نظر در سروده­های قومی ایران، تاکید این اشعار بر نمودهای فرم­گرایانه و توجه دادن به اهمیت وجوه شکلی و فرمی را در جایگاه اولویت نخست نشان می­دهد

کلیدواژه‌ها

هنرهای قومی؛ تجربۀ زیبایی‌شناختی؛ قانون آمیختگی؛ اسطوره؛ فرم؛ زبان و بیان

مراجع

• آدامز، لوری، (1390)، روش شناسی هنر، ترجمه علی معصومی، تهران، نشر موسسه فرهنگی پژوهشی چاپ و نشر نظر.
• احمدی، بابک، (1380)، ساختار و تأویل متن، تهران، نشر مرکز.
• احمدی، بابک، (1380)، حقیقت و زیبائی، تهران، نشر مرکز.
• برول، لوسین لوی، (1390)، کارکردهای ذهنی در جوامع عقب مانده، ترجمه یدالله موقن، تهران، انتشارات هرمس.
• تودورف، تزوتان، (1385)، نظریه­ی ادبیات (متنهایی از فرمالیستهای روس)، ترجمه عاطفه طاهایی، تهران، نشر اختران،.
• خودزکو، الکساندر، (1381)، ترانه های محلی ساکنان کرانه های جنوبی دریای خزر، ترجمه جعفر خمامی زاده، تهران نشر،  سروش.
• رید، هربرت، (1374)، معنی هنر، ترجمه نجف دریابندری، ، تهران، انتشارات علمی و فرهنگی.
• رید، هربرت، (1352)، هنر و اجتماع، ترجمه سروش حبیبی ، تهران، انتشارات امیر کبیر.
• رئیسی، داراب، (1375)، دوبیتی های بختیاری، شهرکرد، نشر ایل.
• شیلر، فردریش، (1385)، آزادی و دولت فرزانگی، ترجمه محمود عبادیان، تهران، نشر اختران.
• فالر، راجر و دیگران، (1386)، زبانشناسی و نقد ادبی، ترجمه مریم خوزان و حسین پاینده، تهران، نشر نی.
• فیشر، ارنست، (1386)، ضرورت هنر در روند تکامل اجتماعی، ترجمه فیروز شیروانلو، تهران، انتشارات توس.
• قنبری عدیوی، عباس (1391)، فولکلور مردم بختیاری، شهرکرد، نشر نیوشه.
• کاسیرر، ارنست، (1378)، فلسفۀ صورت­های سمبلیک (جلد دوم: اندیشه ی اسطوره­ای)، ترجمه یدالله موقن، تهران، انتشارات هرمس.
• کپس، جئورگی، (1382)، زبان تصویر، ترجمه فیروزه مهاجر، تهران، انتشارات سروش.
• لینچ، دیوید (1350)، لوی استروس، ترجمه حمید عنایت، تهران، انتشارات خوارزمی.
• مالینوفسکی، برانیسلاو، (1389)، سه گزارش از زندگی اجتماعی مردم بدوی (ابتدایی‌ها)، ترجمه اصغر عسکری خانقاه، تهران، شرکت انتشارات علمی و فرهنگی.
• مؤمنی، منصور (1384)، صد لیکو (سروده های بلوچی)، تهران، نشر مشکی.
• نجفی، ابوالحسن (1378)، مبانی زبان شناسی و کاربرد آن در زبان فارسی، تهران، انتشارات نیلوفر.
• نیوتن، اریک، (1377)، معنی زیبائی، ترجمه پرویز مرزبان، تهران، انتشارات علمی و فرهنگی.
• هاوزر، آرنولد (1363)، فلسفه تاریخ هنر، ترجمه محمدتقی فرامرزی، تهران، انتشارات نگاه.
• یونان، رسول (1387) صد آساناک (سروده های ترکی قشقایی)، نشر مشکی، تهران.