نگاهی به منظومۀ تعلیمی- غنایی «حسن ارابه‌کش» از میرزا تورسون‌زاده، شاعر تاجیک

فصل نامه تحقیقات تمثیلی در زبان و ادب فارسی

مقاله 8، دوره 5، شماره 17، مهر 1392، صفحه 133-148   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسنده

مرجان علی اکبرزاده^*

مربّی گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد ورامین- پیشوا - ایران دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی دانشگاه رودکی دوشنبه - تاجیکستان

چکیده

با توجه به این‌که شناخت و بررسی ادبیات فارسی در بیرون از مرزهای کشورمان، به منظور پاس‌داشت و اشاعۀ آن، امری ضروری به نظر می‌رسد، در مقالۀ حاضر، منظومۀ تعلیمی-غنایی «حسن ارابه‌کش» از شاعر بنام معاصر تاجیک، میرزا تورسون‌زاده (1911م-1977م)، مورد ارزیابی قرار گرفته است. از آنجا که شاعر مذکور یکی از نمایندگان مکتب ادبی رئالیسم سوسیالیستی تاجیکستان است، شعر او اغلبِ ویژگی‌های این مکتب را دارا است که در متن مقاله، ضمن بررسی شواهدی از داستان مورد نظر، این خصایص، کاویده شده است. از جمله مهم‌ترین موارد، تقابل سنت و مدرنیته در داستان مذکور است. به‌گونه ای که شاعر سوسیالیست سعی دارد بر اساس افکار حزبی آن روزگار تاجیکستان علاوه بر القای تفکرات حزبی به مخاطبان، از سنت‌های اجتماعی و فرهنگی، فاصله گرفته به تفکرات مدرن و البته سوسیالیستی روی آورد. داستان، منظومه‌ای تعلیمی- غنایی است، زیرا شاعر علاوه بر پندهای غیرمستقیم، دعوت به مدرنیزه شدن و البته اشاعۀ سوسیالیسم، به روایت عشق حسن و صدف نیز پرداخته است.

کلیدواژه‌ها

تعلیمی و غنایی؛ شعر معاصر تاجیکستان؛ حسن ارابه کش؛ حسن و صدف؛ میرزاتورسون زاده