پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 418 |
| تعداد شماره‌ها | 10,003 |
| تعداد مقالات | 83,617 |
| تعداد مشاهده مقاله | 78,292,084 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 55,346,879 |
اثربخشی بازی‌درمانی کوتاه مدت ساختاری بر علایم اختلال نقص توجه- بیش‌فعالی کودکان پیش‌دبستانی (6 ساله) | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| نشریه علمی آموزش و ارزشیابی (فصلنامه) | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| مقاله 2، دوره 6، شماره 22، شهریور 1392، صفحه 27-43 اصل مقاله (250.94 K) | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| نویسندگان | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| نعیمه محب1؛ شاهرخ امیری2؛ عاطفه بهروش3 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| 1دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تبریز، گروه روانشناسی، تبریز، ایران. | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| 2عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی تبریز | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| 3روانشناس | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| چکیده | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| پژوهش حاضر با هدف بررسی تأثیر بازی‌درمانی کوتاه مدت ساختاری بر کنترل علایم اختلال نقص توجه-بیش‌فعالی[1] (ADHD)در کودکان مبتلا به اختلال نقص توجه-بیش‌فعالی پیش‌دبستانی انجام گرفته است.روش پژوهش شبه تجربی با طرح پیش‌آزمون و پس‌آزمون بوده است. جامعه آماری شامل کودکان مبتلا به اختلال نقص توجه-بیش‌فعالی که به مرکز درمانی بزرگمهر مراجعه کرده بودند با استفاده از نمونه‌گیری دردسترس 30 کودک به طور تصادفی در دو گروه کنترل و آزمایش قرار گرفتند.ابزارهای مورد استفاده،آزمون CSI-4 (اسپیرافکین و گادو، 1984)، فرم والد-معلم و مقیاس ADHD rating scale IV فرم والدین می‌باشد. داده‌های بدست آمده از دو مرحله پیش‌آزمون و پس‌آزمون با استفاده از روش آماری تحلیل کوواریانس تک متغیره و آزمون من ویتنی یو مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند.نتایج نشان داد که بر اساس ارزیابی فرم والد-معلم، بازی‌درمانی کوتاه مدت ساختاری، باعث کاهش معنادار علایم نقص توجه و بیش‌فعالی در آزمودنی‌های گروه آزمایش، نسبت به گروه کنترل در مرحله پس‌آزمون شده است(P<0.001). | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| کلیدواژه‌ها | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| : اختلال نقص توجه/ بیش‌فعالی؛ بازی‌درمانی کوتاه مدت ساختاری؛ کنترل علایم | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| اصل مقاله | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
اثربخشی بازی‌درمانی کوتاه مدت ساختاری بر علایم اختلال نقص توجه- بیش‌فعالی کودکان پیش‌دبستانی (6 ساله)
دکتر نعیمه محب[1] شاهرخ امیری[2] عاطفه بهروش[3]
چکیده: پژوهش حاضر با هدف بررسی تأثیر بازی‌درمانی کوتاه مدت ساختاری بر کنترل علایم اختلال نقص توجه-بیش‌فعالی[4] (ADHD)در کودکان مبتلا به اختلال نقص توجه-بیش‌فعالی پیش‌دبستانی انجام گرفته است.روش پژوهش شبه تجربی با طرح پیش‌آزمون و پس‌آزمون بوده است. جامعه آماری شامل کودکان مبتلا به اختلال نقص توجه-بیش‌فعالی که به مرکز درمانی بزرگمهر مراجعه کرده بودند با استفاده از نمونه‌گیری دردسترس 30 کودک به طور تصادفی در دو گروه کنترل و آزمایش قرار گرفتند.ابزارهای مورد استفاده،آزمون CSI-4 (اسپیرافکین و گادو، 1984)، فرم والد-معلم و مقیاس ADHD rating scale IV فرم والدین می‌باشد. داده‌های بدست آمده از دو مرحله پیش‌آزمون و پس‌آزمون با استفاده از روش آماری تحلیل کوواریانس تک متغیره و آزمون من ویتنی یو مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند.نتایج نشان داد که بر اساس ارزیابی فرم والد-معلم، بازی‌درمانی کوتاه مدت ساختاری، باعث کاهش معنادار علایم نقص توجه و بیش‌فعالی در آزمودنی‌های گروه آزمایش، نسبت به گروه کنترل در مرحله پس‌آزمون شده است(P<0.001).
واژگان کلیدی: اختلال نقص توجه/ بیش‌فعالی، بازی‌درمانی کوتاه مدت ساختاری، کنترل علایم.
مقدمه: اختلال نقص توجه / بیش‌فعالی، اختلالی عصبی رشدی است که با سه ویژگی اصلی یعنی نقص توجه/ بیش‌فعالی و تکانشگری توصیف می‌شود و بر 3 تا 7درصد از کودکان اثر می‌گذارد، از شایع‌ترین اختلالات رفتاری – هیجانی دوران کودکی به شمار می‌آید. شیوع آن در پسران چهار برابر دختران بوده است (انجمن روانپزشکی امریکا[5]،2000). اختلال نقص توجه / بیش‌فعالی پیش از 5 سالگی (سازمان بهداشت جهانی) یا 7 سالگی (انجمن روانپزشکی آمریکا،2000) تعیین کرده‌اند ولی با این حال تعیین سن برای این اختلال کار دشواری است چرا که یافته‌های پژوهش نشان داده‌اند که گاهی ممکن است این اختلال بعد از سنین یاد شده تشخیص داده شود و از این‌رو می‌توان نتیجه گرفت که تأکید بر ملاک قرار دادن سن 7 سال در تشخیص، کاربردی ندارد (علیزاده، 1384). به دلیل شیوع چشمگیر این اختلال در کودکان، و احتمال تداوم آن در دوران نوجوانی و بزرگسالی (فیشر[6]،1997) توجهات نظری و پژوهشی دامنه‌داری در جهت سبب‌شناسی و درمان آن در طی چند دهه گذشته به عمل آمده است (فاراوان[7]و بیدرمن، 2005). علاوه بر این در چشم‌اندازهای نظری و پژوهشی بر نقش چندگانه علل زیستی، عصبی و محیطی و روانشناسی توجه ویژه شده است، به نحوی که این اختلال، از جمله اختلالاتی است که دیدگاه‌های نظری متنوعی را به خود اختصاص داده است (بارکلی[8]،1997). هر چند که در طی سه دهه اخیر روش‌های درمانی متنوعی برای رویارویی نشانه‌های این اختلال، به منصه ظهور رسیده است (کاپلان- سادوک، 1388)، لیکن امروزه، روش درمانی منحصر بفردی برای مواجه بهینه با این اختلال ابداع نشده است (راپورت [9]، 2001). اساساً در شکل گیری، تداوم و تشدید و تضعیف نشانه‌های آن عوامل چندگانه دخیل‌اند (کراتوچویل، 1384). یکی از روش‌های مؤثر دیگر برای کاهش علایم نقص توجه / بیش‌فعالی، استفاده از بازی‌درمانی که یک وسیله ضروری برای متخصصان سلامت روانی است که با کودکان سرو کار دارند رویکرد بازی‌درمانی یک زبان ارتباطی برای کودکان است. بازی‌درمانی به عنوان یک ارتباط بین فردی پویا بین کودک و یک درمانگر آموزش دیده در فرایند بازی‌درمانی توصیف می‌شود که رشد یک ارتباط امن را برای کودک تسهیل می‌نماید تا کودک به طور کامل خود را بیان کند (رای[10]، 2004). از طریق بازی‌درمانی کودک می‌تواند مهارت‌های مهار خود را بهتر فرا گیرد (پورتر، هرنادزو جسی[11]، 2007). بازی‌درمانی روشی است که به وسیله آن، ابزارهای طبیعی بیان حالت کودک، یعنی بازی، به عنوان متد درمانی وی به کار گرفته می‌شود تا به کودک کمک کند فشارهای احساسی خویش را تحت کنترل قرار دهد. هر چند کاربردهای بازی‌درمانی برای کودکان مشکل‌دار در مقالات مختلف مورد تأکید قرار گرفته است ولی اندازه‌گیری رفتارهای مشکل‌دار، هدف و تظاهرات تغییر آن به ندرت گزارش شده است. بازی‌درمانی در درمان اختلالات و مشکلات کودکان مثل افسردگی، مشکلات رفتاری که ریشه اضطراب دارند، نقص توجه / بیش‌فعالی، اختلال نافرمانی مقابله‌ای، پرخاشگری، شب ادراری، ناخن جویدن و. .. استفاده و در بسیاری از موارد مؤثر ارزیابی شده است (هانسر، میسلر و اووز[12]، 2000). کادوسان(2000) بازی‌درمانی کوتاه مدت ساختاری را برای کودکان نقص توجه/بیش فعال مورد بررسی قرار داد و معتقد است مشکلات شناختی و رفتاری دوران کودکی که به عنوان اختلالات توجه، تکانشگری و بیش‌فعالی طبقه‌بندی شده، برای بازی درمانگر چالش ایجاد می‌کند. رویکرد کوتاه مدت ساختاری ترکیبی از فنون مختلف با رویکرد چند وجهی است که درمان ممکن را برای کودک دارای اختلال نقص توجه/ بیش‌فعالی ارایه می‌کند. این رویکرد چند وجهی مستلزم آموزش والدین در ارتباط با واقعیت‌های مربوط به اختلال بیش‌فعالی و پیش آگهی دادن در حد امکان، آموزش والدین به طور هفتگی، ارجاع به پزشک در صورت لزوم، مداخله در کلاس، آموزش مهارت‌های اجتماعی و بازی درمانی انفرادی است. این رویکردها به کودک کمک می‌کند تا کنترل اختلال و ایجاد مهارت‌های مقابله با این مشکلات را در دست خود بگیرد. در این رویکرد، والدین کودک، همکار درمانگر می‌شوند و هنگام اتمام مداخله کوتاه مدت قادر به ادامه درمان هستند والدین باید به خاطر اهمیت مشارکت‌شان آموزش ببینند (کادوسان،2000). تحقیق رای، شاتل کورب و تسای[13] (2007) در بررسی بازی‌درمانی بر کودکان ADHD نشان می‌دهد بواسطه مداخله بازی‌درمانی سطح ناراحتی و مشکلات هیجانی از قبیل اضطراب و افسردگی کاهش یافته است و خود آگاهی، خود کار آمدی و پذیرش اجتماعی در کودکان مبتلا افزایش یافته است. طبق یافته کادوسان و فینرتی[14] (1995) بازی‌های خود کنترلی، راهبردی و بازخوردی برکنترل تکانه و افزایش توجه و مهارت‌های اجتماعی تأثیر مثبت داشته است. بلین[15] (1999) نشان داد که بازی‌درمانی بر کاهش رفتارهای تکانشی و بهبود عزت نفس مؤثر است. در پژوهش شاتل کورب و رای (2009) تأثیر بازی‌درمانی کودک محور را در کاهش نشانگان نقص توجه/ بیش‌فعالی مؤثر گزارش شده است. هدف پژوهش حاضر بررسی اثر بازی‌درمانی کوتاه مدت ساختاری بر کودکان با اختلال نقص توجه/ بیش‌فعالی بود و با توجه به تأثیرات بازی‌درمانی بر اختلال نقص توجه / بیش‌فعالی می‌توان بازی‌درمانی را به عنوان روش مکمل و ترکیب با دارو درمانی در درمان کودکان یاد شده به کار گرفت. با آموزش آن به خانواده‌ها، به درمان این کودکان سرعت بخشید. بر این اساس پژوهش حاضر بدنبال این مسأله می‌باشد که تأثیر بازی‌درمانی کوتاه مدت ساختاری بر کاهش علائم ADHD مورد استفاده قرار گرفته است. روش و جامعه آماری پژوهش حاضر به روش نیمه تجربی و از طرح پیش‌آزمون و پس‌آزمون با گروه کنترل می‌باشد. جامعه آماری در پژوهش حاضر کلیه کودکان ADHD مقطع پیش‌دبستانی تبریز در سال 1390 می‌باشد که جهت درمان دارویی به روانپزشک مراجعه کرده‌اند. نمونه آماری و روش نمونه‌گیری برای انتخاب نمونه از روش نمونه‌گیری در دسترس و از کلینیک روانپزشکی کودک و نوجوان بزرگمهر وابسته به دانشگاه علوم پزشکی و خدمات درمانی دانشگاه تبریز صورت گرفت. حجم نمونه پژوهشی شامل 30 کودکADHD مقطع پیش‌دبستانی بودند که بصورت تصادفی و با توجه به جنسیت در یکی از دو گروه (15 نفر گروه آزمایشی و 15 نفر کنترل) جایگزین شدند. در هر گروه تعداد 6 نفر (40درصد) دختر و 9 نفر (60درصد) پسر حضور داشتند. میانگین سنی آزمودنی‌ها در گروه آزمایشی 14/6 سال سن با انحراف معیار 24/0 و در گروه کنترل 23/6 با انحراف معیار 31/0 بودند. معیارهای ورود تشخیص قطعی ابتلا به ADHD با نظر روانپزشک؛ نداشتن سابقه تشخیص قبلیADHD و درمان دارویی/ مداخلات روانی؛ همه آزمودنی‌ها تحت درمان دارویی (ریتالین) قرار داشتند؛ اعلام رضایت کتبی جهت شرکت در تحقیق و همراهی آنان در مراحل بازی‌درمانی از معیارهای ورود آزمودنی‌ها بودند. ابزارهای پژوهشی آزمون علائم مرضی کودکان فرم والدین و معلم[16] (CSI-4): این مقیاس در سال 1984 توسط اسپیرافکین و گادو براساس طبقه‌بندی DSM-III به منظور غربال اختلالات رفتاری و هیجانی کودکان سنین 12- 5 سال طراحی شد و در سال 1994 همزمان با چاپ چهارم DSM- IV مورد تجدید نظر قرار گرفت این پرسشنامه دارای دو فرم والد – معلم است که بر اساس مقیاس چهار درجه‌ای لیکرت پاسخ داده می‌شود. فرم والدین دارای 97 سؤال است به منظور غربال 18 اختلال رفتاری و هیجانی تنظیم شده و فرم معلم دارای 87 سؤال است که جهت غربال 13 اختلال رفتاری و هیجانی طراحی شده است. 18 ماده اول این پرسش نامه مربوط به اختلال نقص توجه/بیش‌فعالی است که مواد اول تا نهم آن علایم نه گانه بی توجهی و مواد 10 تا 18 آن علایم نه گانه بیش‌فعالی – تکانشگری را ارزیابی می‌کند. در این راستا اسپیرافکین و گادو(به نقل از محمد اسماعیل، 1381). در مطالعه ای بر روی 36 کودک مبتلا به اختلالات هیجانی پایایی این پرسشنامه را با استفاده از آزمون مجدد حدود 70% تا 80% بر آورد کرده‌اند. در جهت مطالعه اعتبار و پایایی این آزمون نشان داده که خرده مقیاس‌های این آزمون از شاخص‌های روان سنجی قابل اطمینانی برای انداره‌گیری نشانه‌های نقص توجه/ بیش‌فعالی برخوردار است. علاوه بر این، روایی این آزمون بر حسب تحقیقات مربوط به روایی محتوا، مناسب گزارش شده است بطوریکه روایی برای هر دو فرم والد و معلم به ترتیب 90%و 93%برآورد شده است. در این پژوهش از دو فرم والد- معلم استفاده شده است. مقیاس درجه‌بندی اختلال نقص توجه/بیش‌فعالی[17]:دوپل و همکاران (به نقل از علیزاده،1383) گزارش می‌کنند که برای ساختن این مقیاس 4009 کودک و نوجوان در محدوده سنی 4 الی 19 سال مورد مطالعه قرار گرفتند. در این مقیاس 18 نشانه از نشانه‌های اختلال نقص توجه / بیش‌فعالی آورده شده است که به طور مستقیم از راهنمایی تشخیصی و آماری اختلال‌های روانی گرفته شده‌اند. سؤالات آن بر اساس مقیاس 4 نمره ای لیکرت نمره داده می‌شوند و نمره بیشتر نشان دهنده شدت بیشتر این اختلال است. دارای دو فرم والدین و معلم می‌باشد. نتایج بررسی‌ها نشان داده است که اطلاعات بدست آمده از این آزمون بسیار معتبر است. به طوریکه اعتبار و پایایی آن بالاتر از 75% محاسبه شده است (دوپل، پاور، آناستاپولوس و راید[18]، 1998)در این پژوهش از فرم والدین استفاده شده است. طرح بازی درمانی کوتاه مدت ساختاری: بازی درمانی کوتاه مدت ساختاری، مشتمل بر 10 جلسه، هفته‌ای یکبار به مدت تقریباً یک ساعت به طور انفرادی صورت می‌گیرد، فنون این رویکرد درمانی: آموزش والدین، آموزش مهارت‌های اجتماعی، مداخله در کلاس و بازی درمانی انفرادی. تکنیک‌هایی که در برنامه حاضر ارایه شده اند بر اساس سه ملاک اساسی گزینش شده‌اند: 1- جامع‌الشرایط بودن به لحاظ درگیر کردن کودک از بابت حسی، حرکتی، تخیلی و خوشایند بودن. 2- تأکید و مناسب بودن این تکنیک‌ها برای کودکان 4 تا 12 سال. 3- جذابیت و راحتی بکارگیری و ارزان بودن این بازی‌ها. از بازی‌های استفاده شده در این طرح، به عنوان نمونه می‌توان به بازی‌های زیر اشاره کرد: قالیچه سحرآمیز: درمانگر و کودک برروی قالیچه به مدت 5 الی 10 دقیقه سوار می‌شوند و فعالیتی برروی آن صورت می‌گیرد (به عنوان مثال کتاب خوانی، نقاشی کردن). زنگ ساعت: درمانگر به توضیح فرآیند بازی برای کودک می‌پردازد. "ما می‌خواهیم بازی زنگ ساعت را انجام بدهیم". من به تو تعدادی مکعب می‌دهم و یک ساعت تنظیم شده، کودک به مدت 2 دقیقه مشغول فعالیتی (نقاشی یا برج سازی)، بدون نگاه کردن به بالا و بدون توجه به هر چیز دیگر، اگر کودک این بازی را انجام داد 10 ژتون اضافه بدست می‌آورد. اگر فعالیتی غیر از کار مورد نظر انجام دهد یک ژتون از او گرفته می‌شود. بعد از انجام بازی (سه مرتبه) اگر توانست 25 ژتون جمع کند (با داشتن 5 اشتباه) می‌تواند از جعبه گنج جایزه بردارد. بازی با کلمات احساسی: در ابتداد درمانگر بازی را برای کودک توضیح می‌دهد. درمانگر از کودک می‌خواهد احساساتی که می‌تواند داشته باشد را به او بگوید و درمانگر آنها را در کاغذها نقاشی می‌کند (خوشحالی، ناراحتی، عصبانی، گریه کردن و تعجب کردن). سپس آنها روی میز چیده می‌شود و درمانگر شروع به گفتن قصه می‌کند و هر بار که یکی از این احساسات مطرح شد کودک ژتونی بر روی کاغذ مرتبط با آن احساس می‌گذارد. بعد از اینکه درمانگر داستان را تمام کرد کودک داستانی را تعریف می‌کند و ژتون‌ها بر روی احساسات توسط درمانگر و کودک گذاشته می‌شود. بازی حرکات آهسته: ابتدا درمانگر مقدمه‌ای در مورد شیوه کنترل رفتار خود در حرکات سریع مطرح می‌کند. سپس از کودک خواسته می‌شود تا یک حرکت سریع انجام دهد که مطمئن شویم منظور ما را متوجه شده است. سپس درمانگر به وسیله ساعت زمان را نگه می‌دارد. برروی میز تعدادی کارت وارونه قرار داده می‌شود که پشت هر کدام انجام یک فعالیت می‌باشد، مثلاً توپ‌بازی، غذا خوردن و... سپس کودک یک کارت را انتخاب کرده و به صورت آهسته آن حرکت را نمایش می‌دهد. درمانگر هر 10 ثانیه یک بار زمان را به کودک گزارش می‌دهد و بعد از یک دقیقه و پایان زمان را به کودک اعلام می‌کند. در نوبت بعدی کودک همان بازی را در دو دقیقه نمایش می‌دهد و در صورت موفقیت جایزه‌ای دریافت می‌کند. بازی حباب سازی: درمانگر در اتاق شروع به ساختن حباب می‌کند، اغلب کودکان با دیدن حباب شروع به ترکاندن آن می‌کنند. سپس یک حباب ساز در اختیار کودک قرار داده می‌شود و کودک شروع به ساختن حباب می‌کند. بعد از کودک خواسته می‌شود که حباب‌های بزرگ درست کند با توضیح بر اینکه با کشیدن نفسهای عمیق در درون سینه و شکم و آهسته رها کردن می‌توان حباب بزرگ ساخت. با این عمل درمانگر به کودک توضیح می‌دهد وقتی عصبانی با مضطرب است، مغز به هوای بیشتری نیاز دارد اما ریه‌ها در آن موقع به خوبی کار نمی‌کنند. چنانچه بطور عمیق نفس بکشد مغز به قلب دستور می‌دهد آرامتر بطپد و ریه ها بهتر کار کنند و همین طور در موقع عصبانیت نفسهای عمیق (همانند حباب سازی بزرگ) در فروکش کردن آن کم می‌کند. طرح بکار رفته در این پژوهش محقق ساخته بوده و بر گرفته از منابع زیر می‌باشد:(کادوسان، 1388، کادوسان، 2000، محمد اسماعیل، 1389).
برنامه بازی مداخله درمانی ساختاری با توجه به محتوای جلسات آموزشی
اجرای پژوهش در این پژوهش برای جمع‌آوری اطلاعات مورد نیاز آزمودنی‌ها از مراکز درمانی ارجاع داده شده‌اند روانپزشک کودک تشخیص قطعی ADHD را داده است. انداره‌های مربوط به متغیر با استفاده از مقیاس درجه‌بندی اختلال نقص توجه/ بیش‌فعالی و CSI-4 بدست آمد. این اندازه‌ها به عنوان داده‌های پیش‌آزمون جمع‌آوری شده‌اند تا امکان مقایسه با داده‌های پس‌آزمون مشخص شود. پس از اجرای بازی‌درمانی بر روی گروه آزمایش و اتمام آن که حدود سه ماه بطول انجامید گروه کنترل نیز برای رعایت اصول اخلاقی در لیست انتظار باقی مانند تا پس از خاتمه و تأیید نتیجه پژوهش مورد بازی‌درمانی قرار گیرند. افزون بر این، از مربیان خواسته شد که فرم گزارش معلم CSI-4 را در مورد هر کودک پیش از شروع مداخله و پس از اتمام آن تکمیل کنند. بازی‌درمانی به طور انفرادی صورت گرفت و آزمودنی‌های گروه آزمایش به طور انفرادی در 10 جلسه (هفته‌ای یک جلسه) و در هر جلسه به مدت 30 الی 50 دقیقه تحت بازی‌درمانی قرار گرفتند. شرایط و محل بازی‌درمانی از لحاظ نور و دما، فضا و ساعت‌های اجرای آن به لحاظ کنترل شرایط گرسنگی، سیری و خستگی برای تمام آزمودنی‌ها یکسان فراهم شد. بعد از اتمام دوره بازی‌درمانی در مورد هر دو گروه پس‌آزمون به عمل آمد. بازی‌درمانی کوتاه مدت ساختاری بر مؤلفه‌های اصلی اختلال نقص توجه / بیش‌فعالی یعنی توجه (فراخنای توجه کوتاه)، بیش‌فعالی (بی‌قراری، آرام نگرفتن) و تکانشگری (عمل قبل از تفکر، توانایی برنامه‌ریزی ضعیف و تحمل ناکامی پایین) متمرکز بود. اهداف درمان بر ایجاد اعتماد به نفس در کودک در حوزه‌های خاصی از کمبود، افزایش توانایی آنها در تمرکز بر تکالیف و آموزش به آنها برای در نظر گرفتن پیامدها قبل از عمل کردن و تشویق آنها بر نشان دادن خود کنترلی متمرکز بود. نحوه برگزاری جلسات برای والدین و کودک به طور جداگانه به صورت زیر ارایه شده است: لازم به ذکر است که قبل از شروع بازی قوانین اتاق بازی برای کودک گفته شد از جمله محدودیت زمانی و ممنوعیت تخریب وسایل. روش آماری بعد از جمع‌آوری اطلاعات از آزمودنی‌ها، داده‌ها به منظور بررسی نتایج و تحلیل آنها وارد رایانه شدند. برای تحلیل داده‌های آماری از نرم افزار SPSS-17 استفاده شد. هم‌چنین برای تحلیل اطلاعات از روش‌های آماری توصیفی شامل(فراوانی،درصد، میانگین، انحراف معیار) و آمار استنباطی شامل آزمون تحلیل واریانس تک متغیره برای تحلیل هر سه فرضیه وآزمون یو من ویتنی هم برای تحلیل فرضیه سوم استفاده گردید. یافته‌ها در جدول 1 ویژگی‌های توصیفی متغیرهای تحقیق آورده شده است. هم‌چنین وضعیت توصیفی نرمال بودن با استفاده از آزمون کولموگروف اسمیرنوف ارایه شده است. در نمودارهای 1 و 2 و 3 وضعیت نرمال بودن متغیرهای تحقیق نمایش داده شده است.
جدول1: میانگین و انحراف معیار پیش‌آزمون و پس‌آزمون متغیرهای تحقیق در گروه آزمایش و کنترل
* اعداد داخل پارانتز انحراف استاندارد می‌باشد.
نمودار 1: نمودار توزیع نرمال زیرمقیاس بیش‌فعالی- نقص توجه
نمودار2: نمودار توزیع نرمال زیرمقیاس نقص توجه
نمودار3: نمودار توزیع نرمال زیرمقیاس بیش‌فعالی
از آنجا که طرح این تحقیق نیمه تجربی و از نوع طرح دو گروهی پیش‌آزمون و پس‌آزمون با گروه کنترل می‌باشد، لذا برای تحلیل داده‌ها از تحلیل کوواریانس تک متغیری با کنترل تأثیر متغیر تصادفی کمکی (پیش‌آزمون) استفاده شده است. قبل از استفاده از تحلیل کواریانس از آزمون لون جهت بررسی همگنی واریانش دو گروه در متغیرهای مورد مقایسه اطمینان حاصل شد.
جدول2: نتایج آزمون تأثیرات بین آزمودنی‌ها
همان طوری که در جدول نشان داده شده است. ابتدا متغیر پیش‌آزمون بیش‌فعالی به عنوان هم متغیر وارد مدل شد. در این مرحله از تحلیل و بر اساس نتایج حاصل از آزمون تأثیرات بین آزمودنی‌ها، فرضیه همگنی شیب رگرسیون معنی‌دار نیست. بنابراین مجوز استفاده از مدل تحلیل کوواریانس را برای داده‌های تحقیق وجود دارد. جدول 3: نتایج آزمون تأثیرات بین آزمودنی‌ها
بر اساس جدول 3 نتایج حاصل از تحلیل کوواریانس نشان می‌دهد اثر اصلی گروه معنی‌دار می‌باشد به طوری که بر اساس تفاوت میانگین پیش‌آزمون و پس‌آزمون استنباط می‌شود که نمرات آزمودنی‌ها در پس‌آزمون بیش‌فعالی با 99درصد اطمینان کاهش یافته است. بنابراین بازی‌درمانی ساختاری موجب کاهش علایم بیش‌فعالی شده است.
جدول4: نتایج آزمون تأثیرات بین آزمودنی‌ها
همان طوری که در جدول 4 نشان داده شده است. ابتدا متغیر پیش‌آزمون نقص توجه به عنوان هم متغیر وارد مدل شد. در این مرحله از تحلیل و بر اساس نتایج حاصل از آزمون تأثیرات بین آزمودنی‌ها، فرضیه همگنی شیب رگرسیون معنی‌دار نیست. بنابراین مجوز استفاده از مدل تحلیل کوواریانس را برای داده‌های تحقیق وجود دارد. جدول5: نتایج آزمون تأثیرات بین آزمودنی‌ها
بر اساس جدول 5 نتایج حاصل از تحلیل کوواریانس نشان می‌دهد که اثر اصلی گروه معنی‌دار می‌باشد به طوری که بر اساس تفاوت میانگین پیش‌آزمون و پس‌آزمون استنباط می‌شود که نمرات آزمودنی‌ها در پس‌آزمون علایم نقص توجه با 99درصد اطمینان کاهش یافته است. بنابراین بازی‌درمانی ساختاری موجب کاهش علایم نقص توجه شده است. در بررسی اینکه بازی‌درمانی کوتاه مدت ساختاری بر کنترل علایم اختلال نقص توجه همراه با بیش‌فعالی تأثیر دارد. از تحلیل کوواریانس تک متغیری با کنترل تأثیر متغیر تصادفی کمکی (پیش‌آزمون) استفاده شده است.
جدول 6: نتایج آزمون تأثیرات بین آزمودنی‌ها
همان طوری که در جدول 6 نشان داده شده است. ابتدا متغیر پیش‌آزمون نقص توجه همراه با بیش‌فعالی به عنوان هم متغیر وارد مدل شد. در این مرحله از تحلیل و بر اساس نتایج حاصل از آزمون تأثیرات بین آزمودنی‌ها، فرضیه همگنی شیب رگرسیون معنی‌دار نیست. بنابراین مجوز استفاده از مدل تحلیل کوواریانس را برای داده‌های تحقیق وجود دارد. جدول 7: نتایج آزمون تأثیرات بین آزمودنی‌ها
بر اساس جدول 7 نتایج حاصل از تحلیل کوواریانس نشان می‌دهد که اثر اصلی گروه معنی‌دار می‌باشد به طوری که بر اساس تفاوت میانگین پیش‌آزمون و پس‌آزمون استنباط می‌شود که نمرات آزمودنی‌ها در پس‌آزمون علایم نقص توجه همراه با بیش‌فعالی با 99درصد اطمینان کاهش یافته است. بنابراین بازی‌درمانی ساختاری موجب کاهش علایم نقص توجه همراه با بیش‌فعالی شده است. جهت بررسی تفاوت حاصل از نمرات پیش‌آزمون از پس‌آزمون از تحلیل ناپارامتریک یو من ویتنی استفاده شد. علت استفاده از این تحلیل معنی‌دار بودن همگنی واریانس دوگروه در آزمون لون بود. بدین ترتیب نتایج حاصل از جدول 8 آزمون یو من ویتنی نشان داد که میانگین رتبه‌ها در دو گروه نسبت به هم تفاوت آماری معنی‌داری دارد(P<0.001). بطوریکه نمرات گروه آزمایش نسبت به گروه کنترل کاهش بیشتری داشته است. جدول8: نتابج آزمون یو من ویتنی جهت مقایسه نمرات دو گروه کنترل و آزمایش
بحث و نتیحه‌گیری یافته‌های بدست آمده از تحقیق نشان داد که بازی‌درمانی کوتاه مدت ساختاری موجب کاهش علایم اختلال بیش‌فعال در کودکان دارای اختلال ADHD می‌شود. نتایج این بخش از تحقیق با نتایج ویکلس و کوردیروبوندی و همکاران[19] (2011)، برزگر و زمینی[20](2011)، رای و همکاران (2007)، پنکسب و بورگدرف وتورنر وگردون[21] (2003)، رضازاده (1386)، موسوی شوشتری و همکاران (1390) همخوان می‌باشد. بنظر می‌رسد در بازی‌درمانی کودکان با رعایت انجام حرکاتی که در آن نظام حرکتی تحت کنترل هشیاری انجام می‌شود به واسطه تکرار آن در طول زمان این امکان به سیستم عصبی بوجود می‌آید که بتواند در مواقع غیربازی نیز تکانشگری حرکتی را تحت کنترل در آورد. مثلاً در حین بازی از کودک خواسته می‌شود حرکات خواستی را به صورت آهسته و در زمانی که آهنگ بازی ایجاب می‌کند انجام دهد. یافته‌های بدست آمده از تحقیق نشان داد که بازی‌درمانی کوتاه مدت ساختاری موجب کاهش علایم اختلال نقص توجه در کودکان دارای اختلال ADHD می‌شود. نتایج این بخش از تحقیق با نتایج برزگر و زمینی (2011)، هانسر و همکاران (2000) و تحقیق دهقان، بهنیا و امیری و همکاران(1389) همخوان می‌باشد. از آنجایی که در فرایند بازی‌درمانی ساختاری به رفتار کودک بازخوردهای مناسب از طریق اجرای برنامه اقتصاد ژتونی اعمال می‌شود. لذا کودکان بهتر می‌توانند از نتایج رفتار هشیاری داشته باشند و با اعمال کنترل بیشتر به نتایج لذت بخشی دست یابند. هم‌چنین بواسطه بازی‌های انتخابی، نظارت بر رفتار با کنترل بیشتری صورت می‌گیرد که در نهایت به کاهش علایم نقص توجه می‌انجامد. اساساً در بخش‌های مختلف بازی‌درمانی ساختاری دستوراتی به کودک ارایه می‌شود که کودک نیازمند داشتن توجه به روند بازی است تا بتواند به موقع عکس‌العمل نشان دهد. یافته‌های بدست آمده از تحقیق نشان داد که بازی‌درمانی کوتاه مدت ساختاری موجب کاهش علایم اختلال نقص توجه همراه با بیش‌فعالی در کودکان دارای ADHD می‌شود. نتایج این بخش از تحقیق با نتایج برزگر و زمینی (2011)، نادری (2010)، بلین (2000)، هانسر، میسلر و اووز (2000)، تحقیق دهقان، بهنیا و همکاران (1389). موسوی شوشتری و همکاران (1390)، جنتیان، نوری و همکاران (1387) همخوان می‌باشد. چنین استدلال شده است که در فرایند بازی‌درمانی ساختاری که نوعی بازی‌درمانی شناختی- رفتاری است کودک به واسطه مشارکت در بازی از طریق مورد توجه قرار دادن موضوعاتی چون کنترل، تسلط و پذیرش مسئولیت در قبال تغییر رفتار شخصی خویش، ایجاد می‌شود. در این روش همانند درمان‌های شناختی- رفتاری با بزرگسال‌ها، اعتقاد بر آن است که رفتار انطباقی حاصل تعامل بین افکار، احساسات و رفتار فرد می‌باشد بنابراین با همراهی کودک در فرایند بازی‌درمانی مشکلات نقص توجه همراه با بیش‌فعالی کاهش می‌یابد (قزوینی‌نژاد، 1387). از آنجایی که در مراکز مختلفی مانند مهدهای کودک و مدارس پیش‌دبستانی، مبتلایان ADHD با فراوانی بیشتری حضور دارند لذا لزوم اتخاذ برنامه‌هایی برای کودکان دارای مشکلات ADHD با استفاده از بازی درمانی ساختاری اهمیت دارد. بویژه اینکه بازی درمانی ساختاری می‌تواند به شکلی طراحی شود که کودکان عادی نیز می‌توانند در آن شرکت کنند و از بازی درمانی لذت ببرند. از طرفی می‌توان در کلینیک‌های ویژه برای کودکان ADHD این روش دروانی را مورد استفاده قرار داد. در این تحقیق با اینکه تشخیص اختلال نقص توجه- بیش‌فعالی توسط روانپزشک صورت گرفته است. اما ارزیابی پیش‌آزمون‌ها و پس‌آزمون‌ها توسط پرسشنامه و از طریق والدین صورت گرفته است. لذا گزارش والدین درباره وضعیت پیش‌آزمون‌ها و پس‌آزمون‌ها از محدودیت‌های این تحقیق محسوب می‌شود. در این تحقیق تأثیر بازی‌درمانی در کودکان ADHD که تحت درمان دارویی قرار داشتند مورد بررسی قرار گرفته است. لذا یافته‌ها محدود به کودکانی است که همزمان تحت دارو درمانی قرار داشتند. به واسطه محدودیت‌های فوق پیشنهاد می‌شود در پژوهش‌های آتی ارزیابی پیش‌آزمون‌ها و پس‌آزمون‌ها از طریق مصاحبه بالینی انجام شود و مطالعه با گروه بندی سه گانه (کودکان مبتلا به ADHD که تحت درمان دارویی هستند، تحت درمان دارویی نیستند، و گروه کنترل) انجام گیرد. منابع برگ، لورا ای (1389). روانشناسی رشد، ترجمه یحیی سید محمدی، تهران: نشر رشد. جنتیان، سیما. نوری، ابوالقاسم، شفتی، سید عباس و همکاران.(1378). اثربخشی بازی‌درمانی بر روکرد شناختی – رفتاری برشدت علایم اختلال بیش‌فعالی/ کمبود توجه، تحقیقات علوم رفتاری. دوره 6، شماره2، ص 119-109. رضازاده، مریم‌السادات (1383). تأثیر بازی‌های آموزشی تمرکز فکر بر کاهش علایم اختلال کمبود توجه همراه با بیش‌فعالی، پایان‌نامه کارشناسی‌ارشد. دانشگاه اصفهان. دهقان فائزه؛ بهنیا فاطمه؛ امیری نسرین؛ پیشیاره ابراهیم؛ اصفرخانی مریم (1389). بررسی تأثیر استفاده از تمرینات ادراکی- حرکتی بر اختلالات رفتاری کودکان پنج تا هشت ساله مبتلا به اختلال کمبود توجه بیش‌فعالی، تازه‌های علوم شناختی، سال دوازدهم، شماره 3، (مسلسل 47)، ص82-96. فرخ‌پور (1390). روانشناسی بازی، تهران: دانشگاه پیام علیزاده، حمید (1383). اختلال نقص توجه فزون جنبشی، ارزیابی و درمان. تهران: نشر رشد. علیزاده، حمید (1384). تبین نظری اختلال نقص توجه/بیش‌فعالی: الگوی بازداری رفتاری و ماهیت خود کنترلی. پژوهش در حیطه کودکان استثنایی، سال پنجم، شماره 3، ص 348-329. قزوینی‌نژاد، حمیرا (1378). کلیات بازی‌درمانی، تهران: نشر آئین کاپلان، ه. سادوک، ب (1388). خلاصه روانپژشکی علوم رفتاری – روانپزشکی، ترجمه نصرت ا... پورافکاری. (2007). تهران: نشر شهر آشوب. کراتوچویل، م (1384). روانشناسی بالینی (روش‌های درمانگری)، ترجمه محمد رضا نائبیان و همکاران.(1999). تهران: نشر رشد. محمداسماعیل، الهه (1381). بررسی اعتبار و روایی پرسشنامه (CSI-4). فصلنامه پژوهش در حیطه کودکان استثنایی، سال دوم، شماره3،ص 254-241. محمداسماعیل، الهه (1389). بازی درمانی (نظریه‌ها، روش‌ها و کاربردهای بالینی)، تهران: نشر دانژه. موسوی‌شوشتری، مژگان. ملک‌پور، مختار و همکاران(1390). اثر بخشی مداخلات زودهنگام مبتنی بر بازی‌های توجهی بر میزان توجه کودکان مبتلا به اختلال نقص توجه -بیش‌فعالی – تکانشگری، مجله روانشناسی بالینی. سال سوم، شماره 3،ص 27-17 American Psychiatric Association. (2000). Diagnostic and Statisticalanual Disorder. (4th ed –Revised). Washington, DC: Author. Barkley, R. A. (1997).Behavioral inhibition, sustained attention, and executive functions: Constructing a unifying theory of ADHD. Psychological Bulltian , 121,65-94. Barzegary L, Zamini S. (2011). The effect of play therapy on children with ADHD, Procedia - Social and Behavioral Sciences, 30: 2216 – 2218. Blinn , E.L.(1999). Efficacy of play Therapy on Problem Behaviors of children with attention deficit hyperactivity disorder. Unpublished doctoral dissertation California school of professional psychology, Fresno. Blinn,E.L.(2000). Efficacy of play Therapy on Problem Behaviors of of a Child with Attention Deficit Hyperactivity Disorder. Retrieved from www.Altavista.com. Cordier, R. Bundy, A. Hcking , C. Einfeld, s. (2009). Playing with a child with ADHD: afouce on the play mates. Australian Occupational Therapy Journal. 56(5):332-40 Dupaul, G. J. power, T. J.(1991). ADHD Rating Scale. IV. NY. Guilford press. Faraone, S.V. Biderman, J. (2005). Neurobiology of Attention Deficit Hyperactivity Disorder. Fischer, M. (1997). The persistence of ADHD into adulthood: It depends on whom you ask. The ADHD Report. 5:8-10 Hanser S, Meissler K, Ovevs R. (2000).Kids together A group play therapy model for children with ADHD symptom logy. Journal of children and adolescent group therapy. 10 (4). Kaduson, H. finnerty, K. (1995). Self- control game intervention for Attention- Deficit Hyperactivity Disorder. International Journal of play therapy. (4):15-19. Naderi, f. Heidarie, A. Bouron, L. Asgari.P.(2010). The Efficacy of play therapy on ADHD, anxiety and social maturity in 8 to 12 years clientele children of Ahwaz metro phi tan counseling clinics. Journal of Applied Science. 10. (3)0189-195. Nazari MA, Berquin P, Missonnier P, Aarabi A, Debatisse D, De Broca A, Wallois F. (2010). Visual sensory processing deficit in the occipital region in children with attention-deficit / hyperactivity disorder as revealed by event-related potentials during cued continuous performance test, Neurophysiol Clin, 40(3):137-49. Panksepp, J. Burgdorf, J. Turner, C. Gordon, N.(2003). Modeling ADHD – type arousal with unilateral frontal cortex damage in rats and beneficial effects of play therapy. Journal of brain and cognition. 52: 97 -105. Piek JP, Dyck MJ. (2004). Sensory-motor deficits in children with developmental coordination disorder, attention deficit hyperactivity disorder and autistic disorder, Hum Mov Sci, 23(3-4):475-88. Porter, M.L. Hernadez – Reif, M & Jessee, P. (2007). Play Therapy: A review. Early child Developmental and care. Taylor & Francis. Rapport, M. D. (2001). A Model of Child Psychology: Implication for Under Standing Attention Deficit / Hyperactivity Disorder and Treatment Efficacy. Ray, D.(2004). Supervision of basic of advanced skills in play therapy. Journal of Profesional Conseling Practice, Theory & Resarch. 32(2):28-41. Ray, D. schottlekorb, A. Tsai, M-H..(2007). Play Therapy with Children Exhibiting Symptoms of Attention Deficit Hyperactive Disorder. International Journal of Play Therapy. 16 (2): 95 - 111 Schottelkorb, A. Ray, D.(2009). ADHD symptom reduction in elementary students: a single – case effectiveness design. Journal of professional school counseling. 13 (1):11-12. Wilkes, S. Cordier, R. Bundy, A & etal (2011). A play – based intervention for children with ADHD: a pilot study. Australian Occupational Therapy Journal. 58: (4).231-240
[4] - Attention-Deficit Hyperactivity Disorder [5]- American Psychiatric Association [6]- Fischer [7]- Faraone [8]- Barkley [9]- Rapport [10]- Ray [11]- Porter, Hernadez, Jessee [12]- Hanser, Meissler, Ovevs [13]- Ray, Schetlkorb, Tasi [14]- kaduson& Finnerty [15]- Blinn [16]- Children Symptom Inventory [17]- ADHD Rating Scale IV [18]- Dupaul, Power, Anastopoulos, Reid [20]- Barzegary, Zamini | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| مراجع | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
برگ، لورا ای (1389). روانشناسی رشد، ترجمه یحیی سید محمدی، تهران: نشر رشد. جنتیان، سیما. نوری، ابوالقاسم، شفتی، سید عباس و همکاران.(1378). اثربخشی بازی‌درمانی بر روکرد شناختی – رفتاری برشدت علایم اختلال بیش‌فعالی/ کمبود توجه، تحقیقات علوم رفتاری. دوره 6، شماره2، ص 119-109. رضازاده، مریم‌السادات (1383). تأثیر بازی‌های آموزشی تمرکز فکر بر کاهش علایم اختلال کمبود توجه همراه با بیش‌فعالی، پایان‌نامه کارشناسی‌ارشد. دانشگاه اصفهان. دهقان فائزه؛ بهنیا فاطمه؛ امیری نسرین؛ پیشیاره ابراهیم؛ اصفرخانی مریم (1389). بررسی تأثیر استفاده از تمرینات ادراکی- حرکتی بر اختلالات رفتاری کودکان پنج تا هشت ساله مبتلا به اختلال کمبود توجه بیش‌فعالی، تازه‌های علوم شناختی، سال دوازدهم، شماره 3، (مسلسل 47)، ص82-96. فرخ‌پور (1390). روانشناسی بازی، تهران: دانشگاه پیام علیزاده، حمید (1383). اختلال نقص توجه فزون جنبشی، ارزیابی و درمان. تهران: نشر رشد. علیزاده، حمید (1384). تبین نظری اختلال نقص توجه/بیش‌فعالی: الگوی بازداری رفتاری و ماهیت خود کنترلی. پژوهش در حیطه کودکان استثنایی، سال پنجم، شماره 3، ص 348-329. قزوینی‌نژاد، حمیرا (1378). کلیات بازی‌درمانی، تهران: نشر آئین کاپلان، ه. سادوک، ب (1388). خلاصه روانپژشکی علوم رفتاری – روانپزشکی، ترجمه نصرت ا... پورافکاری. (2007). تهران: نشر شهر آشوب. کراتوچویل، م (1384). روانشناسی بالینی (روش‌های درمانگری)، ترجمه محمد رضا نائبیان و همکاران.(1999). تهران: نشر رشد. محمداسماعیل، الهه (1381). بررسی اعتبار و روایی پرسشنامه (CSI-4). فصلنامه پژوهش در حیطه کودکان استثنایی، سال دوم، شماره3،ص 254-241. محمداسماعیل، الهه (1389). بازی درمانی (نظریه‌ها، روش‌ها و کاربردهای بالینی)، تهران: نشر دانژه. موسوی‌شوشتری، مژگان. ملک‌پور، مختار و همکاران(1390). اثر بخشی مداخلات زودهنگام مبتنی بر بازی‌های توجهی بر میزان توجه کودکان مبتلا به اختلال نقص توجه -بیش‌فعالی – تکانشگری، مجله روانشناسی بالینی. سال سوم، شماره 3،ص 27-17 American Psychiatric Association. (2000). Diagnostic and Statisticalanual Disorder. (4th ed –Revised). Washington, DC: Author. Barkley, R. A. (1997).Behavioral inhibition, sustained attention, and executive functions: Constructing a unifying theory of ADHD. Psychological Bulltian , 121,65-94. Barzegary L, Zamini S. (2011). The effect of play therapy on children with ADHD, Procedia - Social and Behavioral Sciences, 30: 2216 – 2218. Blinn , E.L.(1999). Efficacy of play Therapy on Problem Behaviors of children with attention deficit hyperactivity disorder. Unpublished doctoral dissertation California school of professional psychology, Fresno. Blinn,E.L.(2000). Efficacy of play Therapy on Problem Behaviors of of a Child with Attention Deficit Hyperactivity Disorder. Retrieved from www.Altavista.com. Cordier, R. Bundy, A. Hcking , C. Einfeld, s. (2009). Playing with a child with ADHD: afouce on the play mates. Australian Occupational Therapy Journal. 56(5):332-40 Dupaul, G. J. power, T. J.(1991). ADHD Rating Scale. IV. NY. Guilford press. Faraone, S.V. Biderman, J. (2005). Neurobiology of Attention Deficit Hyperactivity Disorder. Fischer, M. (1997). The persistence of ADHD into adulthood: It depends on whom you ask. The ADHD Report. 5:8-10 Hanser S, Meissler K, Ovevs R. (2000).Kids together A group play therapy model for children with ADHD symptom logy. Journal of children and adolescent group therapy. 10 (4). Kaduson, H. finnerty, K. (1995). Self- control game intervention for Attention- Deficit Hyperactivity Disorder. International Journal of play therapy. (4):15-19. Naderi, f. Heidarie, A. Bouron, L. Asgari.P.(2010). The Efficacy of play therapy on ADHD, anxiety and social maturity in 8 to 12 years clientele children of Ahwaz metro phi tan counseling clinics. Journal of Applied Science. 10. (3)0189-195. Nazari MA, Berquin P, Missonnier P, Aarabi A, Debatisse D, De Broca A, Wallois F. (2010). Visual sensory processing deficit in the occipital region in children with attention-deficit / hyperactivity disorder as revealed by event-related potentials during cued continuous performance test, Neurophysiol Clin, 40(3):137-49. Panksepp, J. Burgdorf, J. Turner, C. Gordon, N.(2003). Modeling ADHD – type arousal with unilateral frontal cortex damage in rats and beneficial effects of play therapy. Journal of brain and cognition. 52: 97 -105. Piek JP, Dyck MJ. (2004). Sensory-motor deficits in children with developmental coordination disorder, attention deficit hyperactivity disorder and autistic disorder, Hum Mov Sci, 23(3-4):475-88. Porter, M.L. Hernadez – Reif, M & Jessee, P. (2007). Play Therapy: A review. Early child Developmental and care. Taylor & Francis. Rapport, M. D. (2001). A Model of Child Psychology: Implication for Under Standing Attention Deficit / Hyperactivity Disorder and Treatment Efficacy. Ray, D.(2004). Supervision of basic of advanced skills in play therapy. Journal of Profesional Conseling Practice, Theory & Resarch. 32(2):28-41. Ray, D. schottlekorb, A. Tsai, M-H..(2007). Play Therapy with Children Exhibiting Symptoms of Attention Deficit Hyperactive Disorder. International Journal of Play Therapy. 16 (2): 95 - 111 Schottelkorb, A. Ray, D.(2009). ADHD symptom reduction in elementary students: a single – case effectiveness design. Journal of professional school counseling. 13 (1):11-12. Wilkes, S. Cordier, R. Bundy, A & etal (2011). A play – based intervention for children with ADHD: a pilot study. Australian Occupational Therapy Journal. 58: (4).231-240
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 4,719 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 2,295 |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||