بررسی نقش عوامل توپوگرافی، زمین ساخت و اقلیم در ایجاد مخاطرات محیطی مقر( Site) شهر گرمی

مطالعات برنامه ریزی سکونتگاه های انسانی

مقاله 6، دوره 5، شماره 13، اسفند 1389، صفحه 80-103   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسنده

موسی عابدینی^*

استادیار گروه جغرافیای طبیعی دانشگاه محقق اردبیلی

چکیده

هسته اولیه شهر گرمی در سطوح نسبتاً هموار دره شکل گرفته ولی بدلیل محدودیت اراضی هموار اخیراً بیش از 70 درصد از رشد کالبدی شهر در دامنه­های پر شیب و بسیار شیبدار(8 تا30 درجه)گسترش یافته است.گسل­های فعال منطقه، وجود سازند­های سطحی و زمین شناسی سست، موجب ناپایداری فونداسیون ساخت و سازهای شهری به ویژه در بخش شرقی و شمال­شرق شهر شده است. بعلاوه پدیده نشست و ترک برداشتن پی سازه­ها (بدلیل فرونشست سازند­های ریز دانه با درصد بالای رس) و نیز لغزش مواد سست با تنش برشی زیاد تهدید جدی برای ساخت و سازهای در سطوح دامنه ها می باشد. لغزش بزرگ سال 74 در دامنه تند شیب بخش شرقی، منجر به تخریب اماکن شهری(حدود250 واحد مسکونی و بیمارستان و و مدرسه محله کتول تغییر اجباری محل استقرار بخشی از ساکنین شهر در شمال­شرق آن شد. طبق نتایج تحقیق از کل 4/449 هکتار از اراضی کاربری­های شهری 5/145 هکتار  یا 4/32 درصد آن در مناطق نامناسب تا کاملاً پرخطر قرار گرفته­اند. در صورت فعالیت گسل­ها و یا وقوع زمین لرزه بیش از 5/5 ریشتری، زمین لغزش­ها و جابجایی سازند­های سطحی، فرونشست، روانگرائی جزو مخاطرات محیطی، پدیده­های ژئومورفولوژی موجب، نشست، کج شدگی، ترک برداشتگی و تخریب اغلب ساخت و ساز­های طرفین دره ناودیسی (در دامنه­های شیبدار) خواهد شد.

کلیدواژه‌ها

مخاطرات محیطی؛ کاربری اراضی شهری؛ توپوگرافی؛ ناپایداری مقر شهر