مقایسه رفتار اطلاع‌یابی آموزشی – پژوهشی با استفاده از اینترنت در دانشجویان تحصیلات تکمیلی علوم انسانی و فنی و مهندسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد دزفول

نشریه علمی آموزش و ارزشیابی (فصلنامه)

مقاله 7، دوره 6، شماره 21، خرداد 1392، صفحه 113-126   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

معصومه سیفی‌ملکی¹؛ محمد صنوبری²؛ سعید بختیارپور³

¹دانشگاه آزاد اسلامی، واحد دزفول، دانش‌آموخته برنامه‌ریزی آموزشی، دزفول، ایران

²عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد دزفول، دزفول، ایران

³عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد اهواز، اهواز، ایران

چکیده

هدف از پژوهش حاضر مقایسه رفتار اطلاع‌یابی آموزشی- پژوهشی دانشجویان تحصیلات تکمیلی علوم انسانی و فنی و مهندسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد دزفول در استفاده از منابع اینترنتی بوده که با روش توصیفی پیمایشی صورت گرفته است. جامعه پژوهش شامل کلیه دانشجویان تحصیلات تکمیلی و نمونه پژوهش شامل250 نفر از این دانشجویان بوده که به روش نمونه‌گیری طبقه‌ای تصادفی انتخاب شده‌اند. به منظور گردآوری اطلاعات از پرسشنامه محقق ساخته رفتار اطلاع‌یابی آموزشی و پژوهشی استفاده شده است. یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد در زمینه آشنایی با نحوه استفاده از ایمیل، استفاده از اینترنت بصورت آفلاین، نوع موتور مورد استفاده، استفاده از راهبردهای بهینه از موتورهای جستجو و چگونگی یادگیری استفاده از اینترنت بین دو گروه علوم انسانی و فنی مهندسی تفاوت معناداری وجود دارد. هم‌چنین نتایج نشان داد در ابعاد توانایی در راه‌اندازی وبلاگ، آشنایی با آدرس‌های اینترنتی در زمینه موفقیت در بازیابی اطلاعات، استفاده از اینترنت جهت مشاهده فیلم و موسیقی و نحوه آشنایی با منابع اینترنتی بین دو گروه تفاوت معناداری وجود ندارد.
 

کلیدواژه‌ها

رفتار اطلاع‌یابی؛ دانشجویان تحصیلات تکمیلی؛ اینترنت

اصل مقاله

 

 

 

 

 

مقایسه رفتار اطلاع‌یابی آموزشی – پژوهشی با استفاده از اینترنت در دانشجویان تحصیلات تکمیلی علوم انسانی و فنی و مهندسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد دزفول

 

معصومه سیفی‌ملکی[1]

محمد صنوبری[2]

سعید بختیارپور[3]

 

 

چکیده:

هدف از پژوهش حاضر مقایسه رفتار اطلاع‌یابی آموزشی- پژوهشی دانشجویان تحصیلات تکمیلی علوم انسانی و فنی و مهندسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد دزفول در استفاده از منابع اینترنتی بوده که با روش توصیفی پیمایشی صورت گرفته است. جامعه پژوهش شامل کلیه دانشجویان تحصیلات تکمیلی و نمونه پژوهش شامل250 نفر از این دانشجویان بوده که به روش نمونه‌گیری طبقه‌ای تصادفی انتخاب شده‌اند. به منظور گردآوری اطلاعات از پرسشنامه محقق ساخته رفتار اطلاع‌یابی آموزشی و پژوهشی استفاده شده است. یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد در زمینه آشنایی با نحوه استفاده از ایمیل، استفاده از اینترنت بصورت آفلاین، نوع موتور مورد استفاده، استفاده از راهبردهای بهینه از موتورهای جستجو و چگونگی یادگیری استفاده از اینترنت بین دو گروه علوم انسانی و فنی مهندسی تفاوت معناداری وجود دارد. هم‌چنین نتایج نشان داد در ابعاد توانایی در راه‌اندازی وبلاگ، آشنایی با آدرس‌های اینترنتی در زمینه موفقیت در بازیابی اطلاعات، استفاده از اینترنت جهت مشاهده فیلم و موسیقی و نحوه آشنایی با منابع اینترنتی بین دو گروه تفاوت معناداری وجود ندارد.

 

 

واژگان کلیدی: رفتار اطلاع‌یابی، دانشجویان تحصیلات تکمیلی، اینترنت

 

مقدمه

رفتار اطلاع‌یابی صحیح، یعنی شناسایی درک نیاز اطلاعاتی، شناسایی منابع عمده اطلاعاتی، چگونگی دستیابی به آنها و بهره‌گیری مؤثر از آنها (فتاحی، 1383). مجموعه فعالیت های انسان در رابطه با منابع اطلاعات و مجراهای اطلاعاتی که شامل مواردی چون شناسایی منابع اطلاعاتی، مکان‌یابی، جستجو و استفاده از آنها برای رفع نیازهای اطلاعاتی است، رفتار اطلاعاتی قلمداد می‌شود (ویلسون و استریت فیلد[4]،2000). ویلسون چهار نوع رفتار-رفتار اطلاعاتی، رفتار اطلاع‏جویی، رفتار اطلاع‏یابی و رفتار استفاده از اطلاعات- را از یکدیگر متمایز می‏کند. رفتار اطلاعاتی عبارتست از کل رفتار انسان در ارتباط با منابع و مجراهای اطلاعاتی شامل اطلاع‏یابی فعال و غیرفعال و کاربرد اطلاعات. از این‌رو، رفتار اطلاعاتی شامل ارتباط رو در رو با دیگران و نیز دریافت منفعلانه اطلاعات مثل تماشای آگهی‏های تلویزیونی بدون قصد انجام کاری با اطلاعات خاص است. رفتار اطلاع‏جویی عبارت است از جستجوی هدفمند اطلاعات به منظور ارضای هدفی خاص در جریان جستجو، فرد ممکن است با نظام‌های اطلاع‏رسانی دستی (مانند روزنامه یا کتابخانه) یا با نظام‏های مبتنی بر رایانه (وب جهان‏گستر) در تعامل باشد. رفتار اطلاع‏یابی سطح جزئی‏تر رفتار به‏کار گرفته شده از سوی جستجوگر در تعامل با نظام‏های اطلاع‏رسانی است. رفتار اطلاع‏یابی شامل تمام تعامل‏ها با نظام، خواه در سطح تعامل انسان با رایانه (مثل استفاده از موشواره و انتخاب پیوندها)، خواه در سطح انتزاعی است (مثل اتخاذ یک راهبرد جستجوی بولی یا تعیین معیارهایی برای تصمیم‏گیری در مورد اینکه کدام ‏یک از دو کتابی که از مکان‏های همجوار قفسه یک کتابخانه انتخاب شده، سودمندتر است) که اعمال ذهنی، نظیر قضاوت در مورد ربط داده‏ها یا اطلاعات بازیابی‏شده را نیز شامل می‏شود. رفتار استفاده از اطلاعات، متشکل از اعمال فیزیکی و ذهنی مبتنی بر اطلاعات راه یافته به درون پایگاه معرفتی شخص است. بنابراین شامل اعمال فیزیکی مانند علامت‏گذاری بخش‏هایی از یک متن برای نشان دادن اهمیت آنها و نیز اعمال ذهنی مثل مقایسه اطلاعات جدید با دانش موجود است (به نقل از نوکاریزی و داورپناه، 1385).

یکی از ویژگی‌های مهم عصر حاضر، تنوع منابع اطّلاعاتی و به تبع آن شیوه‌های دستیابی پژوهشگران به نیازهای اطّلاعاتی است. رشد فزایندۀ منابع اطّلاعاتی چاپی و الکترونیکی خود چالشی است که به نوعی آلودگی اطّلاعات را موجب شده است. راهیابی انواع مواد دیداری و شنیداری (فیلم، فیلم استریپ، اسلاید، میکرو فیلم و...) به کتابخانه ها و پس از آن بهره‌گیری از اینترنت به عنوان یک کتابخانه باز، موجب شده که شیوه‌های دسترسی نیز کاملاً متنوع شوند. گستردگی طیف اطّلاعات و روزآمد بودن آن، اینترنت را نخستین شاخص تجلّی عصراطّلاعات ساخته است(بنی زمان لاری، 1383). علی رغم استفادۀ روز افزون دانشگاهیان و پژوهشگران از خدمات اینترنت، اطّلاعات کمی درباره رفتار این گروه‌ها ومیزان استفادۀ آنها از منابع الکترونیک و میزان دانش آنان از ابزار های جستجو وجود دارد. علاوه براین به دلیل اهمّیتی که اطّلاعات در پیشرفت جوامع ایفا می‌کند و به لحاظ این که رفتار اطلاع‌یابی اینترنتی و به تبع آن راهکارهای جستجو و بازیابی اطلاعات در وب، از ارکان فعالیت‌های علمی در دنیای دانایی محور کنونی است، آگاهی از مهارت‌ها و تجربه‌های کاربران و به ویژه دانشجویان در جستجوی اطّلاعات، بیش از پیش احساس می شود (کشاورز، 1383).

نتایج پژوهش امیدیان(2010) حاکی از آن است که اگر چه نگرش دانشجویان دانشکده‌های علوم انسانی و مهندسی به آموزش‌ها و یادگیری‌های الکترونیکی مثبت بوده و دانشجویان معتقد بودند که آموزش‌ها و یادگیری‌های الکترونیکی بهترین منبع برای یادگیری و انجام پژوهش است اما توانایی‌ها و مهارت‌های کامپیوتری دانشجویان علوم مهندسی بیشتر از علوم انسانی است علاوه بر این، استرس‌های رایانه‌ای دانشجویان علوم انسانی بیشتر از علوم مهندسی می‌باشد. در این میان، دانشجویان نبود امکانات و تسهیلات آموزش الکترونیکی، کمبود نیروی متخصّص در آموزش الکترونیک و سرعت پایین اینترنت را از مهم‌ترین موانع یادگیری‌های الکترونیک برشمردند. در پژوهشی دیگر پانچاناتام (2010) دریافت که 65درصد از دانشجویان گروه علوم انسانی و 98درصد از دانشجویان گروه علوم مهندسی، دانش استفاده از اینترنت را دارند و50درصد دانشجویان علوم انسانی و 95درصد از دانشجویان علوم مهندسی از ایمیل استفاده می‌کنند. نتایج پژوهش چو و لا[5] (2007) نشان می‌دهد که میان درک دانشجویان از اهمیت مهارت‌های کاوش و ارتقای دانش آنها در عرصه این توانایی‌ها، ارتباط وجود دارد. همچنین تعداد کلید واژه‌های به کار رفته در جستجو اندک است و سپس وقتی که آنان درباره موضوع، اطلاعات بیشتر و کلیدواژه‌های مناسب‌تری به دست آوردند، موضوع‌های محدودتر، اما با دقت بالاتر و جستجو از طریق کلیدواژه‌های قوی‌تر را آغاز می‌کنند. افزون بر آن، دانشجویان علوم تربیتی گرایش بیشتری به استفاده از کلیدواژه‌های پیچیده در جستجو دارند و پرس و جوها را به شیوه ماهرانه‌تری نسبت به دانشجویان مهندسی طراحی می‌کنند. در پژوهشی درزی (1390) دریافت که 6/55درصد از دانشجویان تحصیلات تکمیلی به میزان متوسط با کامپیوتر آشنایی دارند. 5/52درصد از دانشجویان تا حدودی با نحوه استفاده از پایگاه‌ها آشنایی دارند. همچنین دانشجویان اظهار داشتند بیشتر از طریق سایت کتابخانه مرکزی با نحوه استفاده از پایگاه‌ها آشنا شدند و پایگاه السوییر[6] بیشتر از پایگاه‌های دیگر مورد استفاده قرار گرفته است. همچنین اکثر دانشجویان از موتورهای جستجو، بیشتر از راهنماهای موضوعی و ابرموتورهای جستجو جهت بازیابی اطلاعات استفاده می‌کنند. دانشجویان هدف از جستجوی اطلاعات را تحقیق و پژوهش و تهیه و تنظیم مقاله عنوان کردند. کم‌تر از نیمی از دانشجویان اظهار داشتند که اطلاعات بازیابی شده موجب رفع نیاز اطلاعاتی‌شان می‌شود. هم‌چنین یافته‌های حاصل از پژوهش سوختانلو، موحدمحمدی و رضوانفر (1389) نشان داد که دانشجویان نسبت به مهارت‌های جستجوی اطلاعات در اینترنت، شناخت کافی ندارند. مطابق تحلیل رگرسیونی، سبک‌های جستجوی اطلاعات اینترنتی دانشجویان و مهارت در زبان انگلیسی به عنوان مهمترین متغیرهای اثرگذار بر رفتار جستجوی اطلاعات دانشجویان در اینترنت محسوب می‌شوند. همچنین، شکاف دسترسی به اینترنت در دانشگاه‌ها، بر تفاوت رفتار جستجوی دانشجویان در اینترنت اثرگذار بوده است.

با توجه به نقش مهمی که اینترنت در امر دستیابی به اطلاعات روز آمد و ارتباط سریع میان دانشمندان حوزه‌های مختلف علوم ایفا می‌کند، لذا ضرورت شناخت بیشتر اینترنت، توانایی‌های این شبکه، هدف و میزان استفاده از اینترنت بعنوان یکی از راه‌های دستیابی به اطلاعات و بررسی موانع و مشکلات موجود در استفاده مانند عدم آشنایی با شیوه‌های صحیح جستجو و عدم آگاهی از منابع و خدمات موجود در امر آموزش و پژوهش ضروری به نظر می‌رسد. از طرفی با شناخت رفتار اطلاع‌یابی آموزشی و پژوهشی و آشنایی با انگیزه‌ها و اهداف و شیوه‌های صحیح جستجو، در وقت و هزینه دانشجویان و پژوهشگران صرفه‌جویی می‌شود و دانشجویان می‌توانند اطلاعات مرتبط و معتبری را بدست آورده و در جهت تکمیل فعالیت‌های آموزشی و پژوهشی خود، از آن استفاده کنند تا از دوباره‌کاری‌ها و یا استفاده از روش آزمون و خطا برحذر باشند. بنابراین شناخت بیشتر اهداف جستجو و منابع و کانال‌های مورد استفاده و شیوه دستیابی به اطلاعات ضروری به نظر می‌رسد تا با شناخت بیشتر، اطلاعات مناسب برای پژوهشگران و دانشجویان برای انجام فعالیت‌های علمی فراهم شود. با توجه به مطالب بالا این پژوهش قصد دارد که به مقایسه رفتار اطلاع‌یابی آموزشی- پژوهشی با استفاده از اینترنت در دانشجویان تحصیلات تکمیلی علوم انسانی و فنّی مهندسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد دزفول بپردازد و امید است که نتایج، راهگشای بهبود و اصلاح رفتارهای اطلاع‌یابی باشد.

 

روش پژوهش

جامعه آماری مورد بررسی در این پژوهش، دانشجویان تحصیلات تکمیلی رشته‌های علوم انسانی و فنی مهندسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد دزفول بودند. تعداد کل دانشجویان در این دانشکده برابر با 1018 نفر بوده و تعداد نمونه مورد بررسی با استفاده از جدول مورگان 250 نفر (علوم انسانی 65 نفر و از رشته‌های فنی و مهندسی 185نفر) مشخص شد که با استفاده از روش نمونه‌گیری طبقه‌ای انتخاب شدند. در گروه علوم انسانی میانگین سنی11/34 و انحراف استاندارد29/8 و برای گروه فنی و مهندسی میانگین سنی 34/28 و انحراف استاندارد 86/4 بوده است.

ابزار پژوهش، پرسشنامه محقق ساخته بوده که دارای 43 سؤال، (شامل 42 سؤال بسته و یک سؤال باز برای نظرخواهی از دانشجویان) می باشد. بعد از تهیه پرسشنامه، به منظور تعیین روایی، از نظرات متخصصین استفاده شد و اصلاحات لازم در جهت حذف و اضافه سؤالات صورت پذیرفت که فرم نهایی آن، بعد از اصلاحات در اختیار دانشجویان قرارگرفت. برای بدست آوردن پایایی سؤالات، از روش همسانی درونی استفاده شد. به این ترتیب که ابتدا پرسشنامه بر روی 20 نفر از دانشجویان دو گروه اجرا شد و با استفاده از ضریب آلفای کرانباخ، پایایی آن محاسبه شد و ضریب آلفای برابر با 79/0 به دست آمد که ضریب نسبتاً خوبی به حساب می‌آید.

 

یافته‌ها

1- دانش مقدماتی ومیزان موفقیت دانشجویان در استفاده از اینترنت

یافته‌های توصیفی (فراوانی ودرصد فراوانی) و استنباطی (آزمون خی‌دو) توزیع نمونه پژوهش بر اساس گروه و در پاسخگویی به بعد دانش مقدماتی و میزان موفقیت دانشجویان در استفاده از اینترنت در جداول 1 تا 4 آمده است.

 

جدول 1- توزیع نمونه پژوهش در زمینه آشنایی با نحوه استفاده از ایمیل به تفکیک گروه

گروه‌ها
رتبه	درصد	فراوانی	رتبه	درصد	فراوانی	شاخص‌آماری گزینه‌ها
5	6/1	3	4	3/12	8	خیلی کم
4	2/2	4	4	3/12	8	کم
3	2/22	41	1	8/33	22	تاحدودی
1	5/46	86	2	6/24	16	زیاد
2	6/27	51	3	9/16	11	خیلی زیاد
	100	185		100	65	کل

همانگونه که در جدول 1 مشاهده می‌شود در زمینه آشنایی با نحوه استفاده از ایمیل، نتایج نشان می‌دهد در گروه علوم انسانی 6/24درصد از پاسخ دهندگان آشنایی با نحوه استفاده از ایمیل را کم و خیلی کم دانسته‌اند، 8/33درصد آشنایی با نحوه استفاده از ایمیل را متوسط ارزیابی کرده‌اند و 5/41درصد از پاسخ دهندگان استفاده از ایمیل را زیاد و خیلی زیاد دانسته‌اند. هم‌چنین در گروه فنی مهندسی 6/24درصد از پاسخ دهندگان آشنایی با نحوه استفاده از ایمیل را کم و خیلی کم دانسته‌اند، 8/33درصد آشنایی با نحوه استفاده از ایمیل را متوسط ارزیابی کرده‌اند و 1/74درصد از پاسخ دهندگان آشنایی با نحوه استفاده از ایمیل را زیاد و خیلی زیاد دانسته‌اند. نتایج آزمون خی‌دو نشان داد بین دو گروه علوم انسانی و فنی مهندسی، تفاوت معناداری وجود دارد. مقدار خی‌دو برابر با 24/33 است که در سطح 001/0 معنی دار است. این یافته نشان می‌دهد دانشجویان گروه فنی مهندسی در مقایسه با دانشجویان گروه علوم انسانی به طور معناداری آشنایی بیشتری با نحوه استفاده از ایمیل دارند.

 

 

جدول 2- توزیع نمونه پژوهش در زمینه توانایی در راه اندازی وبلاگ به تفکیک گروه

گروه ها
رتبه	درصد	فراوانی	رتبه	درصد	فراوانی	شاخص آماری گزینه‌ها
2	8/61	114	1	8/50	33	بلی
1	2/38	71	2	2/49	32	خیر
	100	185		100	65	کل

همانگونه که در جدول 2 مشاهده می‌شود در زمینه توانایی در راه اندازی وبلاگ، نتایج نشان می‌دهد در گروه علوم انسانی 8/50درصد و در گروه فنی مهندسی 8/61درصد از پاسخ دهندگان توانایی در راه اندازی وبلاگ را دارا هستند. نتایج آزمون خی‌دو نشان داد بین توانایی در راه اندازی وبلاگ در دو گروه علوم انسانی و فنی مهندسی تفاوت معناداری وجود ندارد. مقدار خی‌دو برابر با 04/3 است و سطح معنی داری آن 081/0 است.

جدول 3- توزیع نمونه پژوهش در زمینه آشنایی با آدرس‌های اینترنتی به تفکیک گروه

گروه ها
رتبه	درصد	فراوانی	رتبه	درصد	فراوانی	شاخص آماری گزینه‌ها
3	8/43	81	3	4/35	23	Com
6	5/26	49	4	5/21	14	Co
2	3/44	82	1	5/58	38	Edu
5	6/28	53	5	20	13	Gv
1	7/55	103	2	5/41	27	Org
4	9/31	59	5	20	13	Net
7	5/19	36	4	5/21	14	Mil

همانگونه که در جدول 3 مشاهده می‌شود آدرس‌های اینترنتی edu (5/58درصد)، org(5/41درصد)، com (2/35درصد)، co و mil(5/21)، gv و net (20درصد) به ترتیب آشناترین آدرس‌های اینترنتی برای دانشجویان گروه علوم انسانی است. دانشجویان فنی مهندسی نیز آدرس‌های اینترنتی org(7/55درصد)، edu (3/44درصد)، com(8/43درصد)، net(9/31درصد)، gv (6/28)، را آشناترین آدرس‌های اینترنتی دانسته‌اند. نتایج آزمون خی‌دو نشان داد بین گروه علوم انسانی و فنی مهندسی تفاوت معناداری در زمینه آشنایی با آدرس‌های اینترنتی وجود ندارد. مقدار خی‌دو برابر با 37/12 است و سطح معنی داری آن 089/0 است.

 

 

 

 

جدول 4- توزیع نمونه پژوهش در زمینه میزان موفقیت در بازیابی اطلاعات

گروه ها
رتبه	درصد	فراوانی	رتبه	درصد	فراوانی	شاخص آماری گزینه‌ها
6	5/0	1	4	6/4	3	بسیار ناموفق
4	3/4	8	3	2/6	4	ناموفق
1	7/49	92	1	8/53	35	متوسط
2	7/35	66	2	3/32	21	موفق
5	2/3	6	-	0	0	بسیار موفق
3	5/6	12	5	1/3	2	بی جواب
	100	185		100	65	کل

همانگونه که در جدول 4 مشاهده می‌شود در مورد میزان موفقیت دانشجویان در بازیابی اطلاعات، نتایج نشان می‌دهد در گروه علوم انسانی 8/10درصد از پاسخ دهندگان در بازیابی اطلاعات خود را بسیار ناموفق و ناموفق دانسته‌اند، 8/53درصد میزان موفقیت خود را دربازیابی اطلاعات متوسط ارزیابی کرده‌اند و 3/32درصد از پاسخ دهندگان در بازیابی اطلاعات خود را موفق دانسته‌اند. هم‌چنین در گروه فنی مهندسی 8/4درصد از پاسخ دهندگان در بازیابی اطلاعات خود را بسیار ناموفق و ناموفق دانسته‌اند، 7/49درصد میزان موفقیت خود را در بازیابی اطلاعات متوسط ارزیابی کرده‌اند و 9/38درصد از پاسخ دهندگان در بازیابی اطلاعات خود را موفق دانسته‌اند. نتایج آزمون خی‌دو نشان داد در میزان موفقیت در بازیابی اطلاعات بین دو گروه علوم انسانی و فنی مهندسی تفاوت معناداری وجود ندارد. مقدار خی‌دو برابر با 75/8 است و سطح معنی داری آن برابر با 119/0 است.

 

2- نوع استفاده از خدمات موجود در اینترنت

جدول 5- توزیع نمونه پژوهش در استفاده از اینترنت جهت مشاهده فیلم و موسیقی به تفکیک گروه

گروه ها
رتبه	درصد	فراوانی	رتبه	درصد	فراوانی	شاخص آماری گزینه‌ها
1	3/30	56	1	9/36	24	خیلی کم
3	5/19	36	2	7/27	18	کم
2	6/28	53	3	9/16	11	تاحدودی
4	7/15	29	5	7/7	5	زیاد
5	9/5	11	4	8/10	7	خیلی زیاد
	100	185		100	65	کل

 

 

همانگونه که در جدول 5 مشاهده می‌شود براساس مشاهده فیلم و موسیقی از اینترنت، نتایج نشان می‌دهد در گروه علوم انسانی 6/64درصد از پاسخ دهندگان مشاهده فیلم و موسیقی از اینترنت را کم و خیلی کم دانسته‌اند، 9/16درصد مشاهده فیلم و موسیقی از اینترنت را متوسط ارزیابی کرده‌اند و 5/18درصد از پاسخ دهندگان مشاهده فیلم و موسیقی از اینترنت را زیاد و خیلی زیاد دانسته‌اند. هم‌چنین در گروه فنی مهندسی 8/49درصد از پاسخ دهندگان مشاهده فیلم و موسیقی از اینترنت را کم و خیلی کم دانسته‌اند، 6/28درصد میزان مشاهده فیلم از اینترنت را متوسط ارزیابی کرده‌اند و 6/21درصد از پاسخ دهندگان مشاهده فیلم و موسیقی از اینترنت را زیاد و خیلی زیاد دانسته‌اند. نتایج آزمون خی‌دو نشان داد بین دو گروه علوم انسانی و فنی مهندسی تفاوت معناداری وجود ندارد. مقدار خی‌دو برابر با 56/8 است و سطح معنی داری آن 073/0 است.

جدول 6- توزیع نمونه پژوهش در زمینه استفاده از اینترنت بصورت آفلاین[7] به تفکیک دو گروه

گروه ها
رتبه	درصد	فراوانی	رتبه	درصد	فراوانی	شاخص آماری گزینه‌ها
1	2/42	78	1	8/30	20	خیلی کم
2	9/25	48	3	5/21	14	کم
3	8/23	44	2	1/23	15	تاحدودی
4	9/5	11	4	4/15	10	زیاد
5	2/2	4	5	2/9	6	خیلی زیاد
	100	185		100	65	کل

همانگونه که در جدول 6 مشاهده می‌شود در زمینه استفاده از اینترنت بصورت آفلاین، نتایج نشان می‌دهد در گروه علوم انسانی 3/52درصد از پاسخ دهندگان استفاده از اینترنت بصورت آفلاین را کم و خیلی کم دانسته‌اند، 1/23درصد استفاده از اینترنت بصورت آفلاین را متوسط ارزیابی کرده‌اند و 6/24درصد از پاسخ دهندگان استفاده از اینترنت بصورت آفلاین را زیاد و خیلی زیاد دانسته‌اند. هم‌چنین در گروه فنی مهندسی 1/68درصد از پاسخ دهندگان استفاده از اینترنت بصورت آفلاین را کم و خیلی کم دانسته‌اند، 8/23درصد میزان استفاده از اینترنت بصورت آفلاین را متوسط ارزیابی کرده‌اند و 1/8درصد از پاسخ دهندگان میزان استفاده از اینترنت بصورت آفلاین را زیاد و خیلی زیاد دانسته‌اند. نتایج آزمون خی‌دو نشان داد بین استفاده از استفاده از اینترنت بصورت آفلاین بین دو گروه علوم انسانی و فنی مهندسی، تفاوت معناداری وجود دارد. مقدار خی‌دو برابر با 08/13 است که در سطح 01/0 معنی‌دار است. این یافته نشان می‌دهد که دانشجویان گروه علوم انسانی نسبت به دانشجویان گروه فنی و مهندسی به طور معناداری بیشتر از اینترنت به صورت آفلاین استفاده کرده‌اند.

 

3- میزان آشنایی و استفاده از موتورهای جستجوی اینترنتی

جدول 7 توزیع نمونه پژوهش در زمینه پر استفاده‌ترین موتورهای جستجو به تفکیک گروه

گروه ها
رتبه	درصد	فراوانی	رتبه	درصد	فراوانی	شاخص آماری گزینه‌ها
1	6/88	164	2	8/70	46	گوگل
3	2/3	6	3	7/7	5	سوپل[8]
2	60	111	1	3/72	74	یاهو
3	2/3	6	4	6/4	3	آلتا ویستا[9]
3	6/7	14	4	6/4	3	ام اس ان[10]

همانگونه که در جدول 9 مشاهده می‌شود در مورد رایج‌ترین موتورهای جستجو به تفکیک گروه، نتایج نشان می‌دهد موتورهای جستجوی گوگل و یاهو شناخته‌ترین و پراستفاده‌ترین موتورهای جستجو هستند و موتورهای جستجوی آلتا ویستا و ام اس ان در رتبه‌های بعدی قرار دارند. نتایج آزمون خی‌دو نشان داد در مورد رایج‌ترین موتورهای جستجو بین دو گروه علوم انسانی و فنی مهندسی تفاوت معناداری وجود دارد. مقدار خی‌دو برابر با 32/15 است که در سطح 009/0 معنی دار است. این یافته نشان می‌دهد دانشجویان گروه فنی و مهندسی بیشتر از دانشجویان گروه علوم انسانی از موتور جستجوی گوگل استفاده کرده‌اند و دانشجویان گروه علوم انسانی بیشتر از دانشجویان گروه فنی و مهندسی از موتور جستجوی یاهو استفاده می‌کنند.

 

جدول 8 توزیع نمونه پژوهش در زمینه راهبرد استفاده بهینه از موتورهای جستجو

گروه ها
رتبه	درصد	فراوانی	رتبه	درصد	فراوانی	شاخص آماری گزینه‌ها
1	8/36	68	2	6/24	16	جستجوی به صورت ساده
3	2/23	43	4	5/18	12	استفاده از & برای جملات طولانی
4	6/7	14	5	7/7	5	دقت به کوچک وبزرگ بودن حروف
2	6/27	51	1	2/29	19	استفاده از کلمات طولانی
5	9/4	9	3	20	13	بی جواب
	100	185		100	65	کل

همانگونه که در جدول 8 مشاهده می‌شود در گروه علوم‌انسانی استفاده از کلمات و اصطلاحات طولانی (2/29درصد)، نوشتن کلمات جستجو به صورت ساده(6/24درصد)، استفاده از & برای جملات طولانی (5/18درصد) و دقت کردن به کوچک و بزرگ بودن حروف کلمات(7/7درصد) به ترتیب بیشترین فراوانی را دارد. هم‌چنین در گروه فنی مهندسی نوشتن کلمات جستجو به صورت ساده(8/36درصد)، استفاده از کلمات و اصطلاحات طولانی(6/27درصد)، استفاده از & برای جملات طولانی (2/23درصد) و دقت کردن به کوچک و بزرگ بودن حروف کلمات(6/7درصد) به ترتیب بیشترین فراوانی را دارد. نتایج آزمون خی‌دو نشان داد بین دو گروه علوم انسانی و فنی مهندسی تفاوت معناداری وجود دارد. مقدار خی‌دو برابر با 18/15 است که در سطح 004/0معنی‌دار است. این یافته نشان می‌دهد دانشجویان گروه فنی مهندسی بیشتر از دانشجویان گروه علوم‌انسانی از جستجو به صورت ساده اجتناب می‌کنند.

 

4- نحوه شناسایی منابع و امکانات اینترنتی

جدول 9 توزیع نمونه پژوهش بر اساس نحوه آشنایی با اینترنت به تفکیک گروه

گروه ها
رتبه	درصد	فراوانی	رتبه	درصد	فراوانی	شاخص آماری گزینه‌ها
1	1/54	100	1	2/49	32	همکاران و دوستان
2	5/46	86	4	3/32	21	مطالعه کتب
4	4/25	47	2	9/36	24	آموزش‌های رسمی
3	8/43	81	3	4/35	23	آزمایش و خطا

همانگونه که در جدول 9 مشاهده می‌شود نتایج مربوط به نحوه آشنایی با اینترنت و امکانات آن در دانشجویان علوم‌انسانی، مهم‌ترین عامل همکاران و دوستان(2/49) می‌باشد. آموزش‌های رسمی(2/36درصد)، آزمایش و خطا (4/35درصد) و مطالعه کتب (3/32درصد) به ترتیب در رتبه‌های بعد قرار دارد. هم‌چنین در دانشجویان فنی مهندسی، مهم‌ترین عامل همکاران و دوستان (1/54) می‌باشد. مطالعه کتب (5/46درصد)، آزمایش و خطا (4/35درصد) و آموزش‌های رسمی (2/36درصد) به ترتیب در رتبه‌های بعد قرار دارد. نتایج آزمون خی‌دو نشان داد در مورد نحوه آشنایی با اینترنت و امکانات آن بین دو گروه علوم انسانی و فنی مهندسی تفاوت معناداری وجود ندارد. مقدار خی‌دو برابر با 50/8 است و سطح معنی داری آن برابر با 075/0 است.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

جدول10 توزیع نمونه پژوهش بر اساس نحوه شناسایی منابع اینترنتی به تفکیک گروه

گروه ها
رتبه	درصد	فراوانی	رتبه	درصد	فراوانی	شاخص آماری گزینه‌ها
2	9/24	46	2	1/23	15	ارتباطات شخصی
6	13	24	3	3/12	8	پیگیری ماخذ چاپی
3	6/21	40	2	1/23	15	پیگیری ماخذ الکترونیکی
8	9/5	11	3	3/12	8	نشانی منابع اینترنتی(URL)
1	1/48	89	1	2/26	17	ابرموتور جستجو
5	1/15	28	4	7/7	5	معرفی سایت ها در ایمیل
4	1/21	39	3	3/12	8	مجلات
7	1/8	15	5	1/3	2	سمینارها

همانگونه که در جدول 10 مشاهده می‌شود نحوه شناسایی منابع اینترنتی در هر دو گروه در درجه اول از طریق ابرموتورهای جستجو بوده است. رتبه دوم برای گروه علوم انسانی ارتباطات شخصی و پیگیری مآخذ الکترونیکی(1/23درصد) بوده ولی برای گروه فنی مهندسی ارتباطات شخصی(9/24درصد) بوده است. برای گروه علوم انسانی به ترتیب پیگیری ماخذ چاپی، مجلات منابع اینترنتی(3/12درصد)، سایت‌ها در ایمیل(7/7درصد) و سمینارها(1/3درصد) در اولویت‌های بعدی قرار دارد. و برای گروه فنی مهندسی به ترتیب پیگیری مآخذ اکترونیکی(6/21درصد)، مجلات (3/12درصد)، سایت‌ها در ایمیل(1/15درصد)، پیگیری ماخذ چاپی(13درصد) سمینارها(1/8درصد) و منابع اینترنتی(9/5درصد) در اولویت‌های بعدی قرار دارد. نتایج آزمون خی‌دو نشان داد بین دو گروه علوم‌انسانی و فنی مهندسی تفاوت معناداری وجود ندارد. مقدار خی‌دو برابر با 39/7 و سطح معناداری آن 193/0 است.

جدول 11 توزیع نمونه پژوهش بر اساس چگونگی یادگیری استفاده از اینترنت به تفکیک گروه

گروه ها
رتبه	درصد	فراوانی	رتبه	درصد	فراوانی	شاخص آماری گزینه‌ها
4	7/2	5	5	7/7	5	مربی کلاس
4	7/2	5	4	3/12	8	مربی فن آوری
2	4/38	71	1	5/38	25	دوستان
3	7/9	18	3	5/18	12	خویشاوندان
4	7/2	5	-	0	0	مسئول کتابخانه
1	1/41	75	2	5/21	14	خودم
4	7/2	5	6	5/1	1	بی جواب
	100	185		100	65	کل

همانگونه که در جدول 11 مشاهده می‌شود نتایج مربوط به چگونگی یادگیری استفاده از اینترنت در دانشجویان علوم انسانی، مهم‌ترین عامل دوستان(5/38درصد) می‌باشد. خود فرد(5/21درصد)،  خویشاوندان (5/18درصد)، مربی فن آوری(3/12درصد) و مربی کلاس(7/7درصد) به ترتیب در رتبه‌های بعد قرار دارد. هم‌چنین در میان دانشجویان فنی مهندسی، مهم‌ترین عامل خود فرد(1/41) می‌باشد. دوستان (4/38درصد)، خویشاوندان (7/9درصد) و مربی کلاس، مربی فن‌آوری و مسئول کتابخانه (7/2درصد) به ترتیب در رتبه‌های بعدی قرار دارند. نتایج آزمون خی‌دو نشان داد در مورد مدت چگونگی یادگیری استفاده از اینترنت بین دو گروه علوم انسانی و فنی مهندسی تفاوت معناداری وجود دارد. مقدار خی‌دو برابر با 71/21 است که در سطح 001/0 معنی دار است. این یافته نشان می‌دهد دانشجویان فنی مهندسی نسبت به دانشجویان گروه علوم انسانی به طور معناداری بیشتر بر خودشان برای یادگیری استفاده از اینترنت متکی هستند.

 

بحث و نتیجه‌گیری

در ارتباط با سؤال اول پژوهش، یعنی در خصوص دانش مقدماتی و میزان موفقیت دانشجویان در استفاده از اینترنت، بین دانشجویان گروه فنی مهندسی و گروه علوم انسانی تفاوت معناداری وجود ندارد که این با نتایج پژوهش پانچاناتام (2010) مغایرت دارد. چرا که در پژوهش وی عنوان شده که دانش استفاده از اینترنت در گروه فنی ومهندسی بیشتر از دانشجویان علوم انسانی است. طبق یافته های بدست آمده می‌توان اظهار داشت که دانش مقدماتی و میزان موفقیت دانشجویان در هر دو گروه در حد رضایت بخشی بوده ولی برای زمان حاضرکه جوامع به سمت و سوی جامعه اطلاعاتی و دانش محور و نیز دولت الکترونیک و شهروندان الکترونیک در حرکت هستند، به نظر کافی نمی‌رسد. محیط‌های دانشگاهی و علمی نه تنها در آماده سازی علمی و تخصصی دانشجویان، بلکه به عنوان آموزش دهنده و تأثیر گذار باید به ایفای نقش بپردازند. مؤسسه‌های آموزشی، نقش اساسی در تبدیل دانشجویان به یادگیرندگان مادام‌العمر دارند که آنها را به عنوان شهروندانی آگاه وارد جامعه اطلاعاتی می‌کنند. با چنین نگرشی در سطح مؤسسه‌های آموزش عالی نه تنها شرایط لازم برای ورود به چنان جامعه‌ای بدست می‌آید بلکه دانشجویان در طول دوران تحصیل، تجربه‌های ارزشمند علمی و عملی در شناسایی روش‌های مناسب برای استفاده از منابع اطلاعاتی نیز کسب می‌کنند. بنابراین، ارائه برنامه‌هایی برای بالا بردن دانش مقدماتی به بهبود نوع خدمات مورد استفاده و کیفیت بهتر آنها خواهد انجامید. لازم به ذکر است که چنین پیشنهادی فقط در جهت بالا بردن دانش عمومی افراد نیست بلکه نقش اساسی در فعالیت‌های علمی و پژوهشی دارد یعنی مساعد کردن شرایط استفاده از اینترنت و منابع الکترونیک نه تنها اعضا را در دستیابی به اطلاعات یاری می‌کند بلکه، در بالا بردن سطح کمی و کیفی فعالیت‌های پژوهشی مؤثرخواهد بود. البته در این زمینه نیاز به وجود یک میانجی در محیط‌های دانشگاهی که دارای مهارت و آشنایی بیشتر با روش‌ها و ابزارهای جستجو و بازیابی اطلاعات باشد، احساس می‌شود.

در زمینه میزان آشنایی و استفاده از موتورهای جستجوی اینترنتی، نتایج نشان می‌دهد که موتورهای جستجوی گوگل و یاهو شناخته شده‌ترین و پراستفاده‌ترین موتورهای جستجو در بین دانشجویان بوده و موتورهای جستجوی آلتاویستا و ام اس ان در رتبه‌های بعدی قرار دارند و این با نتایج تحقیق واعظی و نورافروز(1387) و مختارپور (1385) مطابقت دارد. در مجموع یافته‌ها حاکی از آن است که درخصوص میزان آشنایی واستفاده از موتورهای جستجوی اینترنتی بین دو گروه تفاوت معناداری وجود داشته طوری که میزان آشنایی و استفاده بهینه از موتورهای جستجوی اینترنتی در میان دانشجویان گروه فنی‌مهندسی بیشتر از گروه علوم انسانی است. به نظر می‌رسد که موتور جستجوی گوگل دارای توانایی منحصر به فرد در تفسیر درخواست‌های جستجوگران خود داشته باشد. این موتور جستجو حتی می‌تواند کلمات غیراستادانه و یا نادرست را نیز به خوبی تفسیر کند و بهترین نتایج را برای آنها به نمایش درآورد. انعطاف‌پذیری و توانایی گوگل در افزودن علائم جدید و آزمودن فوری نتایجش همان چیزی است که باعث شده است گوگل در مقابل هر رقیبی مقاومت کند که در این پژوهش نیز در بین دانشجویان هر دو گروه، مخصوصاً گروه فنی‌ومهندسی محبوبیت خود را هم‌چنان حفظ کرده است. ولی باتوجه به اینکه در اینترنت ابزارها و موتورهای جستجوی بسیاری با امکانات و قابلیت‌های گوناگون وجود دارند که قادر به بازیابی اطلاعات مورد نیاز کاربران هستند بنابراین، انتخاب درست این ابزارهای جستجو و آگاهی از فرآیند کار آنها باعث می‌شود کاربران اطلاعات باکیفیتی بازیابی کرده و نیز در وقت آنها صرفه‌جویی شود.

در ارتباط با نحوه آشنایی با منابع و امکانات اینترنتی، گزینه دوستان وهمکاران از سوی دانشجویان هر دو گروه درصد بالایی را به خود اختصاص داده است که با نتایج پژوهش واعظی و نورافروز (1387) و یعقوبی و چیذری (1385) مطابقت دارد. در مجموع، در خصوص نحوه شناسایی منابع و امکانات اینترنتی بین دو گروه تفاوت معناداری وجود نداشته و لیکن در خصوص اینکه هر دو گروه نحوه آشنایی خود را در وحله اول، دوستان وهمکاران عنوان کرده‌اند لازم به ذکر است که این امر گاهی اوقات مستلزم صرف مدت زمان زیادی به منظور یادگیری و خودآموزی و یا رسیدن به نتیجه می‌شود. بنابراین، فراهم آوردن بخشی مجزا به منظور آشنا کردن بیشتر دانشجویان نه تنها موجب بهره‌گیری هرچه بیشتر از منابع اینترنتی شده، از اتلاف وقت آنان نیزجلوگیری می‌کند.

پژوهش حاضرمانند دیگر پژوهش‌ها، با محدودیت‌هایی همراه بوده که از آن جمله می‌توان به نبود ابزار معتبر اشاره کرد که در نهایت از پرسشنامه محقق ساخته استفاده شد. هم‌چنین به علت محدود بودن حجم نمونه، محدودیت در تعمیم نتایج وجود دارد. علاوه بر محدودیت‌های فوق مشکلاتی از قبیل عدم همکاری بعضی دانشجویان در خصوص پاسخ گویی به سؤالات پرسشنامه نیز وجود داشته است. بررسی عوامل تأثیر گذار بر سواد اطلاعاتی دانشجویان و راه‌های بهبود آن، مطالعه عوامل مؤثر در استفاده از ابزارها و منابع اینترنت بر رفتار اطلاع‌یابی دانشجویان، بررسی تأثیر استفاده از اینترنت بر رفتار اطلاع‌یابی آموزشی-پژوهشی دانشجویان و مقایسه رفتار اطلاع‌یابی آموزشی-پژوهشی دانشجویان سایر دانشکده‌ها از جمله پیشنهادهای پژوهشی برای پژوهش‌های آتی است.

منابع

بنی‌زمان‌لاری، فرزاد(1383). بررسی رفتار اطّلاع‌یابی کارمندان سازمان آموزش و پرورش، پایان‌نامه کارشناسی‌ارشد، چاپ نشده، مرکز آموزش مدیریّت دولتی استان فارس.

درزی، صغری(1390). بررسی رفتار اطلاع‌یابی دانشجویان تحصیلات تکمیلی دانشگاه مازندران در استفاده از منابع اطلاعاتی پیوسته، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری، فصلنامه دانش شناسی (علوم کتابداری و اطلاع رسانی و فناوری اطلاعات)، سال سوم، شماره12، ص 25-17.

سوختانلو، مجتبی؛ موحد محمدی، حمید و رضوانفر، احمد(1389). تحلیل رفتار جستجوی اطلاعات از طریق اینترنت، از سوی دانشجویان کارشناسی ترویج و آموزش کشاورزی در ایران، تحقیقات اقتصاد و توسعه کشاورزی ایران (علوم کشاورزی ایران)، ص70- 59.

فتّاحی، رحمت‌الله(1383). سواد اطلاعاتی و بهسازی رفتار اطلاع یابی پژوهشگران ضرورت ادغام سواد اطلاعاتی در فرآیند پژوهش و تولید دانش، همایش آموزش استفاده کنندگان و توسعه سواد اطّلاعاتی در کتابخانه‌ها، مراکز اطّلاع‌رسانی و موزه‌ها، گردآوری به کوشش رحمت‌الله فتاحی با همکاری محمدحسین دیانی...]و دیگران[. مشهد، سازمان کتابخانه‌ها، موزه‌ها و مراکز اسناد آستان قدس رضوی.

کشاورز، حمید(1383). بررسی فرایند اطّلاع‌جویی پیوسته دانشجویان کارشناسی‌ارشد کتابداری و اطّلاع رسانی دانشگاه‌های دولتی شهرتهران، مجلّۀ کتابداری، سال سی و هشتم، دفتر چهل و یکم.

مختارپور، رضا(1386). بررسی و مقایسه رفتار اطلاع‌یابی دانشجویان کارشناسی‌ارشد و دکتری در دانشکده روانشناسی دانشگاه شهید چمران اهواز، مجله نما، دوره هفتم، شماره دوم، ص16 -2.

واعظی، رضا و نورافروز، علی‌حسین(1387). مقایسه رفتار اطّلاع‌یابی اینترنتی : مطالعۀ موردی دانشکده مدیریّت و حسابداری دانشگاه علامۀ طباطبایی، فصلنامۀ علوم مدیریّت ایران، سال‌سوم، شمارۀ یازده، ص129-101.

نوکاریزی، محسن و داورپناه، محمدرضا(1385). تحلیل الگوهای رفتار اطلاع‌یابی، فصلنامه کتابداری و اطلاع رسانی، ص152- 119.

یعقوبی، جعفر و چیذری، محمد(1385). بررسی عوامل موثر بر پذیرش و کاربرد اینترنت در فعالیت‌های آموزشی و پژوهشی دانشجویان تحصیلات تکمیلی رشته ترویج و آموزش کشاورزی، فصلنامه علوم کشاورزی ایران، ویژه اقتصاد و توسعه کشاورزی، ص37- 2.

Chu, S. K., and Law, N. (2007). Development of information search expertise: Postgraduates' knowledge of searching skills, Portal: Libraries and the Academy 7(3), 295-316.

Omidian, F. (2010). A Cross Cultural Comparison of Attitude towards E-Learning Among Indian and Iranian University Students in Relation to their Computer Self–efficacy and anxiety (Doctoral Dissertation), University of Panjab Department of Education.

Panchanatham, N. (2010). A Study on Impact of Rural College Students in E-Learning (Nagapattinam District, Tamil Nada, India), Volum 4, Issue1.

Wilson, T. D., and Streatfield, D. R. (2000). Human Information Behaviour, Special Issue on Information Science Research, Vol.3, no. 2, p. 50 - 57.

Wilson, T. D. (1999). Models in information behavior research, Journal of Documentation, 55 (3), 249-270. Retrieved From www.scopus.com.

---

1- دانشگاه آزاد اسلامی، واحد دزفول، دانش‌آموخته برنامه‌ریزی آموزشی، دزفول، ایران

2- عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد دزفول، دزفول، ایران

3- عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد اهواز، اهواز، ایران

[4]- Wilson & Streatfield

[5]- Chu & Law

[6]- Elsevier

[7]- Off line

[8]- Soople

[9]- Altavista

[10]- MSN

مراجع

بنی‌زمان‌لاری، فرزاد(1383). بررسی رفتار اطّلاع‌یابی کارمندان سازمان آموزش و پرورش، پایان‌نامه کارشناسی‌ارشد، چاپ نشده، مرکز آموزش مدیریّت دولتی استان فارس.

درزی، صغری(1390). بررسی رفتار اطلاع‌یابی دانشجویان تحصیلات تکمیلی دانشگاه مازندران در استفاده از منابع اطلاعاتی پیوسته، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری، فصلنامه دانش شناسی (علوم کتابداری و اطلاع رسانی و فناوری اطلاعات)، سال سوم، شماره12، ص 25-17.

سوختانلو، مجتبی؛ موحد محمدی، حمید و رضوانفر، احمد(1389). تحلیل رفتار جستجوی اطلاعات از طریق اینترنت، از سوی دانشجویان کارشناسی ترویج و آموزش کشاورزی در ایران، تحقیقات اقتصاد و توسعه کشاورزی ایران (علوم کشاورزی ایران)، ص70- 59.

فتّاحی، رحمت‌الله(1383). سواد اطلاعاتی و بهسازی رفتار اطلاع یابی پژوهشگران ضرورت ادغام سواد اطلاعاتی در فرآیند پژوهش و تولید دانش، همایش آموزش استفاده کنندگان و توسعه سواد اطّلاعاتی در کتابخانه‌ها، مراکز اطّلاع‌رسانی و موزه‌ها، گردآوری به کوشش رحمت‌الله فتاحی با همکاری محمدحسین دیانی...]و دیگران[. مشهد، سازمان کتابخانه‌ها، موزه‌ها و مراکز اسناد آستان قدس رضوی.

کشاورز، حمید(1383). بررسی فرایند اطّلاع‌جویی پیوسته دانشجویان کارشناسی‌ارشد کتابداری و اطّلاع رسانی دانشگاه‌های دولتی شهرتهران، مجلّۀ کتابداری، سال سی و هشتم، دفتر چهل و یکم.

مختارپور، رضا(1386). بررسی و مقایسه رفتار اطلاع‌یابی دانشجویان کارشناسی‌ارشد و دکتری در دانشکده روانشناسی دانشگاه شهید چمران اهواز، مجله نما، دوره هفتم، شماره دوم، ص16 -2.

واعظی، رضا و نورافروز، علی‌حسین(1387). مقایسه رفتار اطّلاع‌یابی اینترنتی : مطالعۀ موردی دانشکده مدیریّت و حسابداری دانشگاه علامۀ طباطبایی، فصلنامۀ علوم مدیریّت ایران، سال‌سوم، شمارۀ یازده، ص129-101.

نوکاریزی، محسن و داورپناه، محمدرضا(1385). تحلیل الگوهای رفتار اطلاع‌یابی، فصلنامه کتابداری و اطلاع رسانی، ص152- 119.

یعقوبی، جعفر و چیذری، محمد(1385). بررسی عوامل موثر بر پذیرش و کاربرد اینترنت در فعالیت‌های آموزشی و پژوهشی دانشجویان تحصیلات تکمیلی رشته ترویج و آموزش کشاورزی، فصلنامه علوم کشاورزی ایران، ویژه اقتصاد و توسعه کشاورزی، ص37- 2.

Chu, S. K., and Law, N. (2007). Development of information search expertise: Postgraduates' knowledge of searching skills, Portal: Libraries and the Academy 7(3), 295-316.

Omidian, F. (2010). A Cross Cultural Comparison of Attitude towards E-Learning Among Indian and Iranian University Students in Relation to their Computer Self–efficacy and anxiety (Doctoral Dissertation), University of Panjab Department of Education.

Panchanatham, N. (2010). A Study on Impact of Rural College Students in E-Learning (Nagapattinam District, Tamil Nada, India), Volum 4, Issue1.

Wilson, T. D., and Streatfield, D. R. (2000). Human Information Behaviour, Special Issue on Information Science Research, Vol.3, no. 2, p. 50 - 57.

Wilson, T. D. (1999). Models in information behavior research, Journal of Documentation, 55 (3), 249-270. Retrieved From www.scopus.com.