بازنمود آموزه‌های تعلیمی در شکوائیه‌های طالب آملی

فصل نامه تحقیقات تمثیلی در زبان و ادب فارسی

مقاله 1، دوره 4، شماره 14، اسفند 1391، صفحه 11-26   

نویسندگان

داریوش کاظمی¹؛ مصطفی صابری^{* 2}

¹استادیار زبان و ادبیات فارسی دانشگاه آزاد اسلامی ـ واحد کرمان

²دانشجوی کارشناسی ارشد زبان و ادیبات فارسی دانشگاه آزاد اسلامی ـ واحد کرمان

چکیده

بررسی شکوه و آموزه‌های تعلیمی نهفته در اشعار طالب آملی به عنوان یک شاعر عارف، جدا از شناخت اوضاع سیاسی و اجتماعی، به شناخت افکار، عقاید و زبان خاص او وابسته است. بدین منظور در این گفتار ابتدا به توضیحی اجمالی پیرامون زبان خاص عرفا پرداخته می شود تا از زبان رمزی عرفانی اطلاعاتی به دست آوریم. سپس از میان اشعار مختلفی که طالب در آنها شکوه و شکایتی را مطرح ساخته است به شکوه او از مردم خواهیم پرداخت و تعلیم مورد نظر او را که به شکل شکوائیه بیان گردیده با ذکر شواهد جستجو خواهیم کرد. بررسی شکوائیه‌های طالب، ما را به این نتیجه می‌رساند که شکایت از مردم در حقیقت، شکایت از نابخردی، ظلم، نفاق، ریا و همه آن چیزی است که با نوع ایدئولوژی و جهان‌بینی عرفانی در تضاد است و بیان شکوه نوعی اعتراض و مبارزه است. از سوی دیگر طالب در بیان شکوه و شکایت، نه تنها مردمان عصر خویش بلکه همه انسان‌ها را از اندیشه‌ها، رفتارها و کردارهای ناشایست برحذر می‌دارد.

کلیدواژه‌ها

طالب آملی؛ شکوه؛ مردم؛ آموزه؛ تعلیمی

مراجع

1-   امین، سیدحسن.(1387). دانش‌نامه شعر. تهران: دایرة المعارف ایران‌شناسی.

2-   براون، ادوارد گرانوبل (1368). تاریخ ادبی ایران. تهران: مروارید.

3-   برومند سعید، جواد (1370). زبان تصوف. تهران: پاژنگ.

4-   ـــــــــــــــــــ (1384). آیین قلندران. کرمان: دانشگاه شهید باهنر کرمان.

5-   ــــــــــــــــــ (1382). آیین رندان. تهران: پاژنگ.

6-   زرین کوب، عبدالحسین (1363)‌. سیری در شعر فارسی. تهران: نوین.

7-   صفا،‌ذبیح الله.(1363). تاریخ ادبیات در ایران. ج5. تهران: فردوسی.

8-   ملک الشعرا طالب آملی(1346). دیوان. به اهتمام، تصحیح و تحشیه طاهری شهاب، تهران: بی‌نا.

9-   نعمانی، شبلی. (1386). شعر العجم یا تاریخ شعرا و ادبیات ایران. ج 3. ترجمه سید محمد تقی فخر داعی گیلانی. تهران: دنیای کتاب.