تأثیر مقادیر مختلف کودهای شیمیایی و بیولوژیک نیتروژن بر عملکرد و رنگدانه های فتوسنتزی گیاه زعفران (Crocus sativus L.) در تراکم های مختلف بنه

اکوفیزیولوژی و فیتوشیمی گیاهان دارویی و معطر

مقاله 1، دوره 7، شماره 3، مهر 1394، صفحه 187-200   

نوع مقاله: مقاله تحقیقاتی

نویسنده

محمد کریمی نژاد^*

1- دانشگاه آزاد اسلامی، واحد شهرری، عضو باشگاه پژوهشگران جوان و نخبگان، تهران، ایران

چکیده

 
استفاده از انواع کودها و تراکم های مختلف از مهمترین عوامل افزایش دهنده کمیت و کیفیت محصول در زراعت زعفران می باشد. آزمایشی در سال 1394 به صورت طرح فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار در مزرعه ای در روستای داود آباد واقع در شهرستان قرچک به منظور مطالعه تأثیر تراکم بنه و کودهای شیمیایی اوره و کود زیستی نیتروکسین بر عملکرد و رنگدانه های فتوسنتزی گیاه زعفران انجام شد. تیمارها شامل: سه سطح تراکم بنه (60، 120 و 180 بنه در مترمربع) به عنوان فاکتور اصلی و منابع کودی درچهار سطح (شاهد (بدون مصرف کود)، کود شیمیایی اوره به میزان 150 کیلوگرم درهکتار(69 کیلوگرم نیتروژن خالص)، کود زیستی نیتروکسین به میزان 5 لیتر در هکتار و مصرف توأم کود شیمیایی اوره به مقدار 75 کیلوگرم درهکتار و کود زیستی نیتروکسین به مقدار 5/2 لیتر درهکتار) به عنوان فاکتور فرعی در نظر گرفته شد. نتایج آزمایش نشان داد که اثر تیمارهای مختلف تراکم بر کلیه صفات در سطح 1% معنی دار بود. کاشت پیازهای زعفران با تراکم بالا (180 بنه در مترمربع) اثر افزاینده ای بر تمامی صفات مورد آزمون به جزء طول برگ  و میزان رنگدانه های فتوسنتزی داشت. همچنین بیشترین عملکرد زعفران با kg/ha 60/2 در تراکم 180 بنه در مترمربع بدست آمد. اثر منابع کودی مختلف نیز بر صفات آزمایشی معنی دار شد، به طوری که استفاده از کود زیستی نیتروکسین موجب افزایش رشد رویشی و عملکرد زعفران نسبت به دیگر تیمارها شده و موجب بهبود 30 درصدی عملکرد کلاله نسبت به تیمار شاهد شد. لازم به ذکر است که تأثیر کاربرد کود شیمیایی اوره به تنهایی و به صورت تلفیقی با کود زیستی نیتروکسین بر صفات مورد آزمون زعفران اختلاف چندانی نداشت، پس مصرف کود زیستی نیتروکسین می تواند علاوه بر کاهش مصرف کود شیمیایی اوره جایگزینی مناسب برای آن باشد.

کلیدواژه‌ها

نیتروکسین؛ اوره؛ تراکم بنه؛ عملکرد؛ زعفران

مراجع

 

1. امیدی ح.، نقدی بادی ح.ع.، گلزاد ع.، ترابی ح. و فتوکیان م.ح. 1388 . تاثیر کود شیمیایی و زیستی نیتروژن بر عملکرد کمی و کیفی زعفران . فصل نامه گیاهان دارویی. سال 8 شماره 2: .109-99
2. بهدانی م . 1384 . پهنه بند ی اکولوژ یکی و پا یش نوسانات عملکرد زعفران در خراسان. پایان نامه دکتر ی زراعت (اکولوژ ی گیاهان زراع ی). دانشکده کشاورزی، دانشگاه فردوسی مشهد.
3. خرم دل، س.، امین غفوری، ا.، رضوانی مقدم، پ. و نصیری محلاتی، م. 1389. بررسی رژیمهای مختلف آبیاری همراه با مصرف کودهای بیولوژیک بر عملکرد دانه، میزان کلروفیل و محتوای رطوبت نسبی کنجد .(Sesamum indicum L) اولین همایش ملی کشاورزی پایدار و تولید محصول سالم. ، مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی اصفهان.
4. رستمی، م. و ح، محمدی. 1392. بررسی اثرات تاریخ کاشت و تراکم بنه بر رشد و عملکرد زعفران (Crocus sativus L.) در شرایط اقلیمی ملایر. نشریه بوم شناسی کشاورزی، شماره 1، صفحه: 27-38.
5. رسولی، ز.، س، م، فراهانی و ح، بشارتی. 1392. واکنش برخی ویژگی های رویشی زعفران (Crocus sativus L.) به منابع کودی گوناگون. مجله پژوهش های خاک، شماره 1، صفحه: 35-46.
6. رضوانی مقدم، پ.، س، خرم دل.، ا، امین غفوری و ج، شباهنگ. 1392. ارزیابی رشد و عملکرد زعفران (Crocus sativus L.) تحت تأثیر کمپوست بستر قارچ و تراکم بنه. مجله پژوهش های زعفران، شماره 1، صفحه: 13-26.
7. سیفی، م.، اردکانی، م. ر.، رجالی، ف. و امیر آبادی، م. 1386. بررسی کارایی ازتوباکتر و میکوریزا تحت تأثیر سطوح مختلف نیتروژن بر روی برخی صفات مورفولوژیکی و کیفی ذرت علوفه های KSC704 در استان مرکزی. دهمین کنگره علوم خاک ایران ، پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران.
8. شفق کلوانق، ج.، زهتاب سلماسی، س.، جوان شیر، ع.، مقدم، م. و دباغ محمدی نسب، ع. 1388. تأثیر سطوح مختلف نیتروژن و تداخل علفهای هرز بر عملکرد، اجزای عملکرد و میزان کلروفیل برگ در سویا. دانش کشاورزی پایدار(دانش کشاورزی).20-1 :(1) 19
9. کافی م. 1381 . زعفران: فناوری تولید و فراوری .انتشارات قطب علمی زراعت دانشکده کشاورزی، دانشگاه فردوسی مشهد.
10. کریمی نژاد، م.، ع، پازکی. و ع، ف، طرقی.1391. بررسی اثرات آرایش کاشت و تراکم بر عملکرد و برخی از صفات زراعی زعفران (Crocus sativus L.) در منطقه شهرری. مجله پژوهش درعلوم زراعی، شماره18، صفحه: 51-60.
11. همتی کاخکی، ع . و م . حسینی. 1382 . مروری بر تحقیقات 15 ساله زعفران در پژوهشکده تحقیقات توسعه فناوری خراسان. انتشارات دانشگاه فردوسی مشهد.

 

1. Arnon, D.L. 1994. Copper enzymes in isolated chloroplasts, polyphenol oxidase in Beta vulgaris. Plant Physiology. 24:1-15.
2. Behnia, M. R. & Mokhtari, M. 2010. Effect of planting methods and corm density in saffron (Crocussativus L.) yield. Acta Horticulturae, 850, 131-136.
3. De Juan, J.A., Corcolesb, H.L., Munoz, R.M., and Picornell, M.R. 2009. Yield and yield components of saffron under different cropping systems. Industrial Crops and Products 30: 212–219.
4. Eldin, M.S., Elkholy, S., Fernandez, J.A., Junge, H., Cheetham, R., Guardiola, J., Weathers, P., 2008. Bacillus subtilis FZB24 affects flower quantity and quality of saffron (Crocus sativus L.). Planta Medica. 13(74), 16–20.
5. Emam, V., Khojasteh Eghbal, M., Sheykh Lar, M.M., Noor Khalaj, K., Paknejad, F., Rohami, B., 2012. The effect of planting density and different nitrogen and phosphor application rates on saffron yield. J. Basic Applied Scientific Res. 2(3), 2400-2404.
6. Glick BR. The enhancement of plant growth by free-living bacteria. Can. J. Microbiol. 1995; 41: 109 – 17.
7. Gresta, F., Lombardo, G. M. & Avola, G. 2010. Saffron stigmas production as affected by soil texture Acta Horticulturae, 850, 149-152.
8. Gresta, F., Lombardo, G.M., Siracusa, L. & Ruberto, G. 2008. Saffron, an alternative crop for sustainable agricultural systems. A review. Agronomy for Sustainable Development, 28, 95-112.
9. Han H.S., Supanjani. And Lee K.D. 2006. Effect of co-inoculation with phosphate and potassium solubilising bacteria on mineral uptake and growth of pepper and cucumber. Plant soil Environ. 52(3):6-130.
10. Koocheki, A., Jahani, M., T abrizi, L., Mohammadabadi, A.A., 2011. Investigation on the effect of biofertilizer, chemical fertilizer and plant density on yield and corm criteria of saffron (Crocus sativus L.). J. Water Soil. 25(1), 196-206.
11. Kucey R.M.N. 1988. Effect of penicillium bilaji on the sail and uptake of P and, micronutrients from soil by wheat. Canadian J. soil sci.; 68: 261 - 70.
12. Kumar, R., Sing, V., Devi, K., Sharma, M., Singh, M. K. & Ahuja, P. S. 2009. State of art of Saffron(Crocus sativus L.) Agronomy: A Comprehensive Review. Food Reviews International, 25, 44-85.
13. Lucas Garc´ıa, J.A., Probanza, A., Ramos, B., Barriuso, J. and Gutierrez Mañero, F.J. 2004. Effects of inoculation with plant growth promoting rhizobacteria (PGPRs) and Sinorhizobium fredii on biological nitrogen fixation, nodulation and growth of Glycine max cv. Osumi. Plant and Soil. 267: 143–153.
14. Mollafilabi, A. 2004. Experimental findings of production and echophysiological aspects of Saffron(Crocus sativus L.). Acta Horticulturae, 650, 195-200.
15. Porra, R.J. 2002. The chequered history of the development and use of simultaneous equations for the accurate determination of chlorophylls a and b. Photosynthesis Research73: 149 - 156.
16. Saikia, S.P., Dutta, S.P., Goswami, A., Bhau, B.S., Kanjilal, P.B., 2010. Role of Azospirillum in the improvement of legumes. In: Microbes for Legume Improvement; Springer Vienna p. 389-408.
17. Temperini, O., Rea, R., Temperini, A., Colla, G. & Rouphael, Y. 2009. Evaluation of saffron (Crocus sativus L.) production in Italy: Effects of the age of saffron fields and plant density. Journal of Food, Agriculture and Environment, 7, 19-23.
18. Unal, M., Cavusoglu, A., 2005. T he effect of various nitrogen fertilizers on saffron (Crocus sativus L.) yield. Akdeniz Universitesi Ziraat Fakultesi Dergisi.18(2), 257-260.