مراعات نظیر، زیور آرایه‌ها

فصل نامه تحقیقات تمثیلی در زبان و ادب فارسی

مقاله 3، دوره 2، شماره 6، اسفند 1389، صفحه 41-66   

نویسندگان

سید مجتبی حسینی¹؛ غلامرضا فتحی²

¹استادیار دانشگاه آزاد اسلامی واحد بوشهر

²دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی ـ دانشگاه آزاد اسلامی واحد بوشهر

چکیده

مراعات نظیر، مؤثرترین آرایه­ی ادبی است که شاعر با انتخاب واژگان متناسب آن را می­آفریند. این آرایه که به نام‌های «تناسب» و«توافق» و«مؤاخات» نیز نامیده می‌شود، سبب فعال شدن دیگر آرایه­های ادبی نیز می­شود. با این همه در کتب صناعات ادبی تعریفی جامع از این آرایه صورت نگرفته است که نیاز به بازنگری دارد. این مقاله کوشیده است با آوردن مثال‌های متعدد، تعریف صحیحی از آرایه مراعات نظیر به دست دهد

کلیدواژه‌ها

آرایه­های بدیعی وبیانی؛ انتخاب واژگان متناسب؛ تناسب؛ تصویر سازی؛ مراعات نظیر

مراجع

قرآن کریم، با ترجمه­ی سید مصطفی حسینی دشتی، 1389، چ اوّل، قم، نشر تأمین

اخوان ثالث، مهدی ، 1374، شعر زمان ما 2 ، به کوشش محمد حقوقی ، تهران، نگاه

بهار، محمد تقی، 1381، دیوان اشعار، تهران، نشر علم

حافظ، خواجه شمس الدین محمد، 1374، دیوان غزلیات، به کوشش دکتر خلیل خطیب رهبر،تهران، چ پانزدهم، صفی علیشاه

حمیدی، مهدی، 1378، اشک معشوق، چ دوازدهم، تهران، صدای معاصر

سعدی، شیخ مصلح الدین، 1363، کلیات، به کوشش محمد علی فروغی، تهران، ققنوس

سعیدیان، عبدالحسین، 1374، دایره المعارف ادبی، چ چهارم، تهران، علم و زندگی

شمیسا، سیروس، 1373، بیان، چ چهاردهم، تهران، فردوس

صائب، میرزا محمد علی، مهر 2536، دیوان شعر، تبریز، دانشکده‌ی ادبیات و علوم انسانی

عطار، فریدالدین محمد، بی‌تا، منطق الطیر، با تصحیح احمد خوش‌نویس(عماد)، تهران، انتشارات کتابخانه­ی سنایی

محمدی، محمدحسین، 1374، بیگانه مثل معنی، چ اوّل، تهران، میترا

نوروزی، جهانبخش، 1378، زیورهای سخن پارسی، چ دوم، شیراز، نوید

الهاشمی، احمد، 1389، جواهرالبلاغه، با شرح و ترجمه­ی حسن عرفان، ج 2، چ دهم، تهران، نشر بلاغت

همایی، جلال الدین، 1361، فنون بلاغت و صناعات ادبی، چ دوم، تهران، توس