شعر فارسی و انعکاس اوضاع اجتماعی به شیوة گفتگوی تمثیلی از زبان‌ گل‌ها

فصل نامه تحقیقات تمثیلی در زبان و ادب فارسی

مقاله 5، دوره 2، شماره 6، اسفند 1389، صفحه 105-114   

نویسندگان

حمیرا زمردی¹؛ ولی رمضانی^{* 2}

¹استادیار زبان و ادبیات فارسی دانشگاه تهران

²دانشجوی دکتری دانشگاه تهران وعضو هیأت علمی دانشگاه آزاد اسلامی – واحد بابل

چکیده

با مطالعه موضوعی آثار شاعران، این مهم دریافته می‌شود که این آثار تصویرگر دنیای واقعیت‌ها و حقایق است و در آن زشتی‌ها و زیبایی‌های موجود در جامعه‌ی عصر شاعر به تصویر درآمده است. شاعران برای نشان دادن اوضاع و احوال جامعه، شگردهای مختلفی را در شعر خود گنجانده‌اند یکی از این شگردها استفاده از گفتگوی تمثیلی از زبان گل‌هاست به طوری که در شعر هر شاعر که تراوش و خودآرایی کرده، اهمیت و ارزش معنایی شعر را رسانده است این گل‌ها که نماینده و جایگزین انسان هستند می‌خواهند با روایات رمزی، پیام خود را منتقل سازند، هر چند این گفتگوها باعث لذت و سرگرمی خواننده می‌شود، اما غرض اصلی از آوردن این گفتگوهای تمثیلی از زبان گل‌ها، بیان اندیشه‌های اجتماعی و اثبات و تأکید آنهاست. این مقاله به بررسی دو گفتگوی تمثیلی از زبان گل‌ها می‌پردازد که روش بررسی آن توصیفی تحلیلی است با رویکرد مقایسه‌ای با گفتگوهای تمثیلی دیگر تا برداشتی دیگر و خوانشی نو از این اشعار را نشان دهد.
 

کلیدواژه‌ها

گفتگوی تمثیلی؛ جریانات اجتماعی؛ گل‌ها؛ مناظره

مراجع

1- ابن یمین، دیوان، به تصحیح حسین‌علی باستانی راد، 1363، چ دوم، تهران، کتابخانه سنایی.

2- اعتصامی، پروین، دیوان اشعار، 1385، با مقدمة ولی الله درودیان، تهران، انتشارات آیدین.

3- بشردوست، مجتبی، 1379، در جستجوی نیشابور(زندگی وشعر محمدرضا شفیعی‌کدکنی) چ اول، تهران، نشر ثالث.

4- پورجوادی، نصرالله، 1385، زبان حال در عرفان و ادبیات فارسی، تهران، هرمس.

5- خالقی راد، حسین، 1375، قطعه و قطعه سرایی درشعر فارسی، چ اول، تهران، سمت.

6- زرین‌کوب، عبدالحسین، 1361، نقد ادبی، چ سوم، تهران، امیرکبیر.

7- سعدی شیرازی، 1382، کلیات سعدی، به اهتمام محمد علی فروغی، چ اول، تهران، زوار.

8- فرخی سیستانی، دیوان، 1371، به کوشش محمد دبیرسیاقی، چ چهارم، تهران، زوار.

9- فلاح، غلام‌علی؛ 1387، جایگاه فن مناظره در شاه‌نامه فردوسی، اصفهان، گوهر گویا، شمارة 5 .

10- محمدی آسیابادی، 1384، علی، ارزش تخلص و کاربرد آن در شعر حافظ، پژوهش‌های ادبی، شمارة 8 .

11- مجموعة مقالات ابن یمین فریومدی، 1380، با همکاری انجمن آثار و مفاخر فرهنگی، چ اول، سمنان.

12- منوچهری دامغانی، 1381، دیوان، به کوشش محمد دبیرسیاقی، چ چهارم، تهران، زوار.

13- نزاری قهستانی، 1385، مثنوی روز و شب، تصحیح نصرالله پورجوادی، تهران، نشر نی.

14- وزین‌پور، نادر، 1374، مدح داغ ننگ بر سیمای ادب فارسی، چ اول، تهران، معین.