سنجش سواد اطلاعاتی دانشجویان دانشگاه پیام نور مرکز سمیرم، شهرضا و اصفهان بر اساس استانداردهای سواد اطلاعاتی برای دانشجویان آموزش عالی (ACRL)

دانش شناسی

مقاله 1، دوره 8، شماره 31، اسفند 1394، صفحه 1-18   

نوع مقاله: پژوهشی

نویسندگان

نیره ترقی خواه^{* 1}؛ محبوبه صادقی²

¹مربی گروه کتابداری و اطلاع رسانی، دانشگاه پیام نور، جمهوری اسلامی ایران

²کارشناس ارشد کتابداری و اطلاع رسانی

چکیده

هدف: پژوهش حاضر به منظور سنجش و بررسی وضعیت مهارت­های سواد اطلاعاتی واقعی و پایه دانشجویان دانشگاه پیام­ نور در رابطه با متغیرهای معدل و میزان دسترسی به رایانه انجام گرفته است.
روش پژوهش: پژوهش به شیوه پیمایشی، توصیفی انجام شده و جامعه آماری شامل 300 نفر از دانشجویان دانشگاه­های پیام نور مرکز سمیرم، شهرضا و اصفهان بوده­اند. نمونه­گیری به شیوه خوشه­ای تصادفی بوده ­است. ابزار گردآوری داده‌ها پرسش‌نامه سواد اطلاعاتی است که داورپناه و سیامک (DAS) آن را طراحی کرده­اند. در پژوهش حاضر آلفای کرونباخ به دست آمده 79/0 بوده­است. برای تجزیه و تحلیل داده­ها از روش­های آمار توصیفی، ضریب همبستگی پیرسون استفاده شده­است.
یافته­ها: یافته‌های پژوهش نشان می‌دهند که نمره کل یک دانشجوی با سواد اطلاعاتی 87 و نقطه 50 درصدی آن 5/43 بوده است. نمره کل نمونه­های مورد بررسی در مهارت­های سواد اطلاعاتی 10/20 با انحراف معیار 62/5 بوده ­است که فقط دو نفر از کل نمونه حائز نمره 50 درصدی شده­اند. نمونه مورد بررسی در استانداردهای سوم و چهارم عملکرد نسبتاً بهتری داشته­اند و پایین­ترین نمره میانگین مربوط به استاندارد پنجم (دانشجوی باسواد اطلاعاتی بسیاری از موضوعات اقتصادی، حقوقی و اجتماعی مربوط به استفاده از اطلاعات را درک می­کند و با رعایت اصول اخلاقی و قانونی به اطلاعات دسترسی می­یابد و از آن استفاده می­کند) یعنی 49/3 بوده­ که نشان­گر بی‌توجهی دانشجویان به رعایت حقوق معنوی مؤلفین است.

نتیجه­گیری: نتایج پژوهش حاضر نشان داد که در کل سطح سواد اطلاعاتی واقعی دانشجویان بسیار پایین­تر از نصف نمره پرسش‌نامه است و دانشجویان در هیچ کدام از استانداردهای تعریف شده حائز نمره مطلوبی نشده­­اند و آموزش­های دانشگاهی و حضور در دانشگاه تأثیری در افزایش سطح سواد اطلاعاتی پایه دانشجویان نداشته­است.

کلیدواژه‌ها

سواداطلاعاتی؛ استانداردهای (ACRL)؛ مهارت‌های سواداطلاعاتی؛ دانشجویان دانشگاه پیام نور

مراجع

اباذری، ز.؛ پور نقی، ر.(1387). بررسی تطبیقی میزان سواد اطلاعاتی کتابداران کتابخانه­های دانشگاه­های علوم پزشکی ایران و شهید بهشتی. فصلنامه دانش شناسی، (2). 2-12.

افضلی، ط.؛ تفرشی، ش.(1389). نقش و جایگاه کتابخانه­های صداو سیما در ارتقاء سواد اطلاعاتی کاربران. فصلنامه دانش شناسی، 3 (10).

آزاد پیله ور، ل.(1387). وضعیت سواد اطلاعاتی اعضاء هیأت علمی گروه­های کتابداری و نقش آن در تولید اطلاعات علمی آنان در دانشگاه­های آزاد و دولتی شهر تهران. فصلنامه کتاب، (73)، 213-228.

بیگدلی، ز.؛ ممتازان، م. (1390). مقایسه سواد اطلاعاتی دانشجویان واحد بین­الملل با دانشجویان دانشکده پرستاری دانشگاه علوم پزشکی جندی شاپور اهواز. مدیریت اطلاعات سلامت، 8(4). 524-537. بازیابی 8 آبان 1391، از http://www.sid.ir

پریرخ، م. (1391). آموزش سواد اطلاعاتی: مفاهیم، روش­ها و برنامه­ها. تهران: نشر کتابدار.

حداد، ز.(1383). شاخص­های عملکرد سواد اطلاعاتی دانشجویان. اطلاع شناسی، 1(3)، 41-52.

حسن زاده، ر.؛ اسدی، م.ح. (1386). تأثیر آموزش سواد اطلاعاتی بر عملکرد تحصیلی دانشجویان. پژوهش­های تربیتی دانشگاه آزاد اسلامی واحد بجنورد، (11)، 2-18.

درودی، ف. (1387). موفقیت صد در صدی در سواد اطلاعاتی. کتاب ماه کلیات اطلاعات، ارتباطات و دانش شناسی، 72-76.

رحیمی، ع.ر.؛ الماسی، ص.؛ آل مختار، م.ج. (1384). وضعیت سواد اطلاعاتی و عوامل مؤثر بر آن در میان کتابداران و اطلاع­رسانان کتابخانه­های دانشگاه علوم پزشکی. مدیریت و اطلاعات در بهداشت و درمان، 2(1)، 8-14.

رضوی اصل، محسن (1385). سواد اطلاعاتی: چالش نوین   کتابخانه­های هزاره سوم. ماهنامه اطلاع یابی و اطلاع رسانی، (9)، 30- 32.

سیامک، مرضیه (1389). تأثیر محیط دانشگاهی بر سواد اطلاعاتی دانشجویان کاردانی کتابداری و اطلاع­رسانی، فصلنامه کتاب، (84)،54-70.

شیبانی، ب.؛ جمالی مهمویی، ح.ر.؛ اصنافی، ح.ر. (1390). رابطه محیط اطلاعاتی و سواد اطلاعاتی: مطالعه موردی دانشجویان تحصیلات تکمیلی دانشگاه تبریز. تحقیقات کتابداری و اطلاع رسانی دانشگاهی، 45(55)، 27-48. بازیابی 8 آبان 1391، از http://www.sid.ir/

صیفوری، و.؛ غفاری، س. (1390). سواد اطلاعاتی دانشجویان سال آخر دوره کارشناسی دانشگاه رازی کرمانشاه. نظام­ها و خدمات اطلاعاتی، 1(1)، 95-108. بازیابی 8 آبان 1391، از http://www.sid.ir/

قاسمی، ع.ح. (1385). بررسی وضعیت سواد اطلاعاتی دانشجویان تحصیلات تکمیلی و انطباق آن با استانداردهای سواد اطلاعاتی ACRLو چهار سند ملی. پایان نامه دکتری، دانشگاه فردوسی، مشهد.

معرفت، ر.؛ عضدی، م. (1386). استانداردهای سواد اطلاعاتی برای دانشجویان آموزش عالی. مطالعات ملی کتابداری و سازماندهی اطلاعات، 18(1)، 229-242.

منتظر، غ.؛ نصیری صالح، ف. (1386). طراحی مدل توسعه سواد اطلاعاتی اعضاء هیأت علمی گروه­های کتابداری و نقش آن بر تولید اطلاعات علمی آنان در دانشگاه­های آزاد و دولتی شهر تهران. فصلنامه پژوهش و برنامه ریزی در آموزش عالی، (44)، 109- 130.

Arenas, J. L. (2004). Information literacy: Implications for Mexican and Spanish university students. Library Review, 53 (9), 451-460. Retrieved Desamber 22, 2011, from Emeraldinsigh (Emerald Library Review journals).

Baro, E, E, Kebo, T. (2011). Information perspective; Teaching and fostering information literacy programs: A survey of five university libraries in Africa. The journal of academic librarianship. 38(5), 311-315. Retrieved Desamber 19, 2012, from www.Sceincedirect.com

Deborah,M.F,Gloria,C,Yasar,b. (2008).A faculty- librarian collaboration for developing information literacy skills among preservice teachers. Teaching& teacher education. (24), 368-376. Retrieved Desamber19, 2012, from www.Sceincedirect.com

Flaspohler, M.R. (2003).Information literacy program assessment: One small collage takes the big plung.Reference services Review, 31(2), 129-140. Retrieved Desambe 22, 2011, from emeraldinsigh (Emerald Library Review journals)

Jamil kalib, F. (2009). Provided information literacy instruction at private university libraries in Jordan and trends of zarga private university students towards its objective achievements. The international information and library Reviwe, 41,173-183. Retrieved Desamber 19, 2012, from www.Sceincedirect.com.

Loo, A. (2006). A model for information literacy course development: a liberal arts university perspective. Library Review, 55(4), 249-258.

Manuel Cuadrodo,G, Maria-Eugenia Ruiz,M, Juan D.Montoro,P. (2012).academic contest and social networking to promote technology and information litracy among university students. Procedia social and behavioral science, 46, 222-226. Retrieved Desamber 19, 2012, from www.Sceincedirect.com

Mitcheel, E, Hiatt, D. (2010). Perspectives on use POGIL techniques in an information literacy curriculum. The journal of academic librarianship, 36(6), 539-542. Retrieved Desamber 19, 2012, from www.Sceincedirect.com

Pinto, M, Doucet, A. (2007). International perspectives: An academic portal for higer education information literacy the e-COMS initiative. the journal of academic librarianship, 33(5), 604-611. Retrieved Desamber 19, 2012, from www.Sceincedirect.com.