تاثیر فضای مجازی بر عرصه هویت فرهنگی

مطالعات جامعه شناختی ایران

مقاله 4، دوره 3، شماره 9، شهریور 1392، صفحه 63-75   

نوع مقاله: علمی پژوهشی

نویسنده

سمیرا وکیل ها^*

چکیده

عامل بنیادین در شکل گیری هویت های اجتماعی تعاملات انسانی است. در واقع فرد هنگامی که به تعامل با فرد دیگری می پردازد هویت خویشتن را به عنوان یک عضو جامعه پیدا می کند. هویت در بستر تعاملات اجتماعی تعریف می شود. ظهور فناوری های نوین ارتباطی، دگرگونی بنیادینی را در معاملات و ارتباطات انسانی ایجاد کرده است. از آنجا که انتقال و جریان فرهنگ از طریق ارتباطات صورت می گیرد، حوزه فرهنگ که نظام هایی از عقاید و رفتارها را شامل می شود، با ظهور تکنولوژی جدید دستخوش دگرگونی های بنیادین می گردد. هویت فرهنگی، حول محورهایی همچون مرز جغرافیایی (سرزمین)، دین و مذهب، باورها و سنن فرهنگی، و زبان مشترک تعریف می‌شود. دستیابی به جامعه ی آنلاین، منجر به اجتماعی شدن بیشتر و سطوح بالاتری از جامعه پذیری می شود و در ایجاد ایدئولوژی و رفتار های نو پدید کنشگران اجتماعی تاثیر به سزایی دارد. در این مقاله براساس سوال اصلی تحقیق مبنی بر اینکه آیا فضای مجازی در طول دهه گذشته بر هویت فرهنگی افراد تاثیر گذار بوده است یا خیر؟ چارچوب نظری این تحقیق ملهم از نظریات استوارت هال، جنکینز، گیدنز، برگر و کاستلز است. این پژوهش از نوع  توصیفی- تحلیلی است و روش مورد استفاده در آن کتابخانه ای است که ابزار گردآوری داده ها فیش برداری از مجموعه آثار مرتبط است. فضای مجازی به عنوان متغیر مستقل، هویت فرهنگی نیز به عنوان متغیر وابسته تعریف شده است، عوامل تاریخی، عوامل زبانی و عوامل ارزشی به عنوان شاخصهای هویت فرهنگی در نظر گرفته می شود.

کلیدواژه‌ها

واژگان کلیدی: فضای مجازی؛ هویت فرهنگی؛ تعاملی بودن؛ فرا زمانی– فرا مکانی؛ انعطاف پذیری؛ واقعیت مجازی