پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 418 |
| تعداد شماره‌ها | 10,003 |
| تعداد مقالات | 83,617 |
| تعداد مشاهده مقاله | 78,291,878 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 55,346,737 |
خشونت خانگی؛ نقض کرامت ذاتی کودک و راهکارهای مقابله با آن در‌اندیشه‌ی حقوقی اسلام | ||
| تحقیقات حقوقی بین المللی | ||
| مقاله 6، دوره 6، شماره 22، اسفند 1392، صفحه 133-167 اصل مقاله (294.52 K) | ||
| نویسندگان | ||
| ندا نیکنامی1؛ علی اصغر آقایی* 2؛ سارا کاظمی1 | ||
| 1کارشناسی ارشد حقوق بین الملل دانشگاه قم | ||
| 2هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد قم. | ||
| چکیده | ||
| اسلا م به مثابه یک آیین همه جانبه نگر و جهان شمول، بی شک در همه شئون زندگی انسان، دارای آموزه هایی است که می تواند راهگشای معضلا ت جامعه باشد. در روایات اسلامی به کرات به حفظ کرامت انسانی کودک تاکید شده است. اندیشه ی محترم شمردن حقوق کودک و حفظ کرامت انسانیش، به عنوان اندیشه ی اساسی در تربیت و حمایت همه جانبه در رشد فکری، سلامت روحی و روانی او به شمار می رود. بنابراین خانواده ها باید از طریق تربیت دینی که اسلام به آن تاکید فراوان کرده، شخصیت و کرامت انسانی کودک را ارج نهاده، او را برای آینده ای روشن پرورش دهند. اما متاسفانه شاهد آن هستیم که بسیاری از موارد نقض کرامت کودک در خانواده اتفاق می افتد. لذا باید برای حل این نگرانی انواع خشونت علیه کودکان در محیط خانه و خانواده را شناسایی نمود و تعالیم اسلامی برای مقابله با آنها را متذکر گردید. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| کودک؛ کرامت ذاتی؛ خشونت جسمی؛ خشونت روانی | ||
| اصل مقاله | ||
|
مقدمه کودکان از جمله افراد آسیب پذیر در اجتماع هستند که چنان چه حقوق آنان به درستی رعایت نشود خسارت های جبران ناپذیری بر شخصیت و کرامت انسانی آنان وارد می شود. اسلام به سلامت کودک بسیار اهمیت می دهد و بدین منظور تکالیفی را برای اطرافیان کودک مقرر کرده است. از آن جا که خانواده اولین نهادی است که کودک وارد آن می شود، نقش مهمی در شکل گیری شخصیت کودک ایفا می کند. به عبارت دیگر از یک سو بهترین جایگاه برای رشد و حمایت از کودک است و باید باشد، از سوی دیگر خود می تواند به محل نقض حقوق کودک و حتی از بین بردن فرصت های طلایی در زندگی آتی او تبدیل شود. لذا ضروری است به منظور حفظ کرامت انسانی کودک که در دین مقدس اسلام بر آن تاکید فراوانی شده، از نهاد خانواده شروع نمود . در این مقاله پس از ذکر مفاهیم و مباحث مقدماتی، به چگونگی کرامت ذاتی کودک در اندیشه حقوقی اسلام پرداخته و در نهایت در طی بررسی آسیب شناسی کرامت ذاتی کودک ، راهکارهای مقابله با آن به موجب تعالیم اسلامی ارایه می گردد. 1. مفاهیم 1-1 مفهوم کرامت کرامت ذاتی یا حیثیت ذاتی انسان عبارت است از ملاحظه انسان از آن حیث که انسان است؛ و انسان از این لحاظ عزیز، شریف و ارجمند است. 1 به بیان دیگر کرامت ذاتی به آن نوع شرافت و حیثیتی گفته می شود که تمام انسانها به جهت استقلال ذاتی، توانایی تعقل و تفکر و وجهه و نفخه الهی که دارند، به طور فطری و یکسان از آن برخوردار
هستند.
2
1-2 مفهوم کودک کودک (صغیر) به کسی اطلاق می شود که به حد بلوغ شرعی نرسیده باشد. 3 در مورد زمان شروع کودکی در روایات، احادیث و آیات تصریح خاصی به عمل نیامده، بلکه این مطلب را باید با تأمل استنباط نمود .
4 از آیات قرآن (حج/ 5، مومنون/ 12 تا 14 ، غافر/ 67 ) اینگونه برداشت می شود که از نظر حقوق اسلام زمان شروع کودکی همان
زمان انعقاد نطفه است.
5 زیرا هر فرد انسانی از لحظه انعقاد نطفه از حقوق خاص برخوردار می گردد که نمی توان آن را نادیده گرفت.
6
در رابطه با پایان کودکی نیز، بالغ کسی است که قوای جسمی و غریزه او نمو کامل یافته و آماده تو الد و تناسل ١
. محمد، جاودان، نواندیشی دینی در اسلام و تاملاتی در کرامت ذاتی انسان و حقوق بشر، مبانی نظری حقوق بشر (مجموعھ مقالات دومین ھمایش بین المللی حقوق بشر؛ ٢٧ و ٢٨ اردیبھشت ١٣٨٢ )، قم، نشر مرکز مطالعات حقوق بشر دانشگاه مفید، چ
. اول، ص ٢٨٢
.
٢ . اسماعیل، رحیمی نژاد، ، کرامت انسانی در حقوق کیفری، تھران، نشر میزان، چ اول، ١٣٨٧ ، ص ٣٥ ٢. مجید، وزیری، حقوق متقابل کودک و ولی در اسلام و موارد تطبیقی آن، تھران، شرکت چاپ و نشر بین الملل وابستھ بھ
. موسسھ انتشارات امیرکبیر، چ اول ، ١٣٨٤ ص ٤٩
٤
. محمد، موسوی بجنوردی، بررسی مفھوم و معیار کودکی در تفکر اسلامی و قوانین ایران برای بھره مندی از حقوق مربوطھ، . پژوھشنامھ متین، ش ٢١ ، (زمستان ١٣٨٢ )، ص ٣٦
٥
. محمد، موسوی بجنوردی، پیشین، ص ٣٨ ، برای رویت نظر مخالف: ر.ک: بھ بابک، پورقھرمانی، نگاھی بھ کنوانسیون . حقوق کودک و مباحثی پیرامون آن، مجلھ رواق اندیشھ، ش ٢٨ ، (فروردین ١٣٨٣ )، ص ٧٠
٦
. مرجان، رستم زاده، گفتارھایی پیرامون حقوق تطبیقی کودک، کرمان، انتشارات خدمات فرھنگی کرمان، چ اول، ١٣٨٨ ،ص .١١
باشد. 7در فقه بلوغ از امور طبیعی و تکوینی است و برخی نشانه های طبیعی و فیزیولوژیک و شرعی و قانونی 8 برای آن ذکر شده است.
9 بی شک اصطلاح بلوغ دارای حقیقت شرعیه نیست و از اموری می باشد که دارای مفهوم عرفی است و بیان شارع نیز در جهت فهم بهتر این موضوع عرفی است.
10
1-3 مفهوم خشونت خانگی خشونت خانگی به معنی رفتار خشونت آمیز و سلطه گرانه یک عضو خانواده علیه عضو یا اعضای دیگر همان خانواده است. هدف اصلی خشونت های خانگی در اغلب موارد کودکان هستند . 11 خشونت در محیط خانه و خانواده اقسام متعددی را شامل می شود که به اعتبار نوع خشونتشامل خشونت جسمی، خشونت روانی، خشونت
جنسی
12 ، خشونت ناشی از بی توجهی و سهل انگاری 13 ، خشونت مالی 14 و... می شود .
2. کرامت انسان در قرآن اسلام برای انسان ارزش و اهمیت بسیاری قایل شده است، به گونه ای که در آیات قران کریم نیز این امر به وضوح به چشم می خورد. قرآن دو گونه کرامت ذاتی و اکتسابی را برای انسان مطرح کرده است، که در واقع آن چه دایر مدار بحث ما می باشد کرامت ذاتی انسان است، بدین لحاظ تنها اشاره ای به تعریف کرامت اکتسابی در قرآن خواهیم داشت. 2-1 کرامت ذاتی این کرامت اعطایی است، کرامتی است که خداوند به عنوان خالق در ذات انسان به ودیعت گذارده است؛ . ٧ . ھمان، ص ٢١
٨
. فقیھان اسلام نشانھ ھایی برای بلوغ ذکر کرده اند کھ برخی از آن ھا طبیعی و فیزیولوژیکی (مانند احتلام و روییدن موھای خشن بر عانھ) و برخی دیگر شرعی و قانونی است (سن معین). آنچھ محل بحث است، نشانھ ی شرعی و قانونی بلوغ یعنی رسیدن بھ
سن معینی است کھ می توان آن را اماره بلوغ دانست. در واقع شارع اسلام با رسیدن کودک بھ سن معین و بر اساس غلبھ فرض
می کند کھ در آن سن قوای جسمی و طبیعی کودک بھ اندازه کافی تکامل یافتھ است و از این رو او را بالغ می شمارد. این نشانھ
از لحاظ سھولت اثبات بر نشانھ ھای طبیعی برتری دارد اما در سن بلوغ بین فقیھان اختلاف نظر شدید دیده می شود. اکثر فقیھان
امامیھ، بھ استناد پاره ای از روایات، سن بلوغ را در پسر ١٥ سال و در دختر ٩ سال تمام قمری می دانند. اما در میان متقدمان
فقھا و ھم معاصران، نظر مخالف وجود دارد و برای نمونھ برخی از معاصرین بھ استناد روایات معتبری کھ دلالت دارند، سن
بلوغ در پسر و دختر ١٣ سال تمام قمری است، بھ این سن فتوا داده اند (یوسف، صانعی، گنجینھ آرای فقھی و قضایی، پرسش
٢٦ .) و یا یکی از صاحب نظران معاصر بیان نموده است کھ مسئلھ بلوغ یک مسئلھ تعبدی و فقھی نیست، بلکھ یک موضوع
خارجی است. (محمدحسن، مرعشی شوشتری، ١٣٧٣ ، دیدگاه ھای نو در حقوق کیفری اسلام، ج ١، تھران،نشر میزان، چ اول،
ص ٢٣ و ھمچنین ر.ک بھ محمدحسن، مرعشی شوشتری، تحقیقی درباره سن بلوغ، مجلھ قضایی و حقوقی دادگستری، ٤ش،
(.٦٠- (تابستان/ ٧١ )، صص ٥٩
٩
. برای مطالعھ بیشتر در این زمینھ ر.ک بھ: مرجان، رستم زاده، ھمان، ص ٥٥ و ھمچنین ر.ک بھ ماھر جمیل، ابوخوات، ٢٠٠٥ م، الحمایة الدولیة لحقوق الطفل، القاھره، دار النھضھ العربیة، ص ١٣ و ھمچنین ر.ک بھ ھلالی عبدالله، احمد، و خالد
محمد، القاضی، ٢٠٠٦ م، حقوق الاطفال فی الشریعة الاسلامیة و المواثیق الدولیة و التشریعات الوطنیة، القاھره، دار الطلائع،
. ص ٢٩
. ١٠ . غلامرضا، پیوندی، حقوق کودک، تھران، سازمان انتشارات پژوھشگاه فرھنگ و اندیشھ اسلامی، چ اول، ١٣٩٠ ،ص ٦٨
١١ .Bonita, Meyersfeld, ۲۰۱۰ , DOMESTIC VIOLENCE AND INTERNATIONAL LAW, Oxford: Hart Publishers, p.
۲۶۹ .
١٢
. جنسی علیھ کودک بھ معنای درگیر نمودن کودک در فعالیت جنسی است کھ ممکن است بھ شکل اغوا یا وادار کردن کودک بھ پرداختن بھ ھرگونھ فعالیت جنسی غیرقانونی، استفاده استثمارگرانھ از کودکان در فحشا یا دیگر اعمال جنسی غیرقانونی و یا
استفاده استثمارگرانھ از آنھا در نمایش ھا یا مطالب ھرزه نگاری باشد.
١٣
. این نوع خشونت یکی از شایع ترین انواع خشونت علیھ کودکان است و بھ معنای عدم فراھم آوردن نیازھای جسمی و روحی کودکان از قبیل عدم حمایت عاطفی، رفتار ناعادلانھ بین فرزندان، عدم برآوردن نیازھای غذایی، پوششی، مسکن، بھداشت، و
مراقبت ھای پزشکی و تحصیلی توسط والدین یا کسانی کھ عھده دار سرپرستی کودکان می باشند است.
١٤
. خشونت اقتصادی یا مالی علیھ کودک زمانی اتفاق می افتد کھ فردی کھ عھده دار تامین نیازھای مالی یا نیازھای اولیھ کودک است از قبول این مسئولیت امتناع کند، مسئولیت خویش را بھ درستی انجام ندھد و یا از این مسئولیت و توان وابستھ بھ آن سوء
استفاده نماید.
موهبتی است از جانب خدا به انسان، در کنار مواهب دیگری هم چون عقل، وجدان، حسن عدالت خواهی و... که به بسیاری از موجودات دیگر نداده است. 15 از آن جا که فعل ماضی در بیان کرامت انسان و استفاده شده، مبین آن است که از آغاز خلقت، سرشت انسان با کرامت عجین بوده است
16 وهمانگونه که قابل وضع نیست، قابل سلب از انسان هم نمی باشد.
17 کرامت ذاتی انسان به شرح ذیل از آیات قران استنباط می شود: و به راستی ما فرزندان آدم را گرامی داشتیم و آنان را در » : 2-1-1 خداوند در آیه 70 سوره ی اسراء می فرماید
خشکی و دریا (بر مرکب ها) برنشاندیم، و از چیزهای پاکیزه به ایشان روزی دادیم و آنها را بر بسیاری از آفریده های
18
به موجب این ایه، موجه ترین دلیل برای تک ریم انسان و متمایز بودن وی از سایر .« خود برتری آشکار دادیم به طور صریح برای انسان استفاده شده است. این کرامت به صورت فراگیر « کرّمنا » موجودات این است که از لفظ
همه انسانها را از هر نژاد و طیف اعتقادی، فکری و فرهنگی شامل می شود.
19
2-1-2 یکی دیگر از وجوه تکریم انسان، مجهز بودنش به قوه ی تعقل و تفکر است، به گونه ای که خداوند بلند مرتبه انسان را از سه عنصر اساسی عقل، روح و جسد ترکیب کرده و بین این عناصر انسجام و توازن برقرار کرده است. 20 بی گمان همین عقل و اندیشه موجبات تسلط و چیرگی بر امکانات موجود در همه جهان (خشکی و دریا) 21 را برای انسان فرآهم کرده است.
22 چرا که موهبت عقل بازتابی است از دمیده شدن روح خدا به انسان. آدمی در سایه برخورداری از این نفخه ی الهی، به ادراکی متعالی دست می یابد و در پرتو آن می تواند عوالم خارج از وجود خویش
را بشناسد و به واقعیت آنها پی ببرد.
23 بدین گونه چنان ارتباط و پیوستگی میان انسان و خد اایجاد می گردد که ایه 29 سوره حجر
24 و آیه 7 سوره سجده 25 به خوبی آن را بیان می کند. 2-1-3 از سویی خداوند بنا بر ایه 14 سوره مؤمنون
26 به گونه ای بشر را خلق نمود که بعد از آفرینش او به خود تبریک گفت. این مفهوم تبارک خود به معنی افاضه دایمی خیر و برکات بر انسان و عظمت او می باشد
27 و این تبریک جز با کرامت انسان سازگار نیست.
2-1-4 گذشته از این موارد، اوج کرامت ذاتی انسان را می توان در این بعد دید که انسان جانشین خداست .
قدرت تعلم و فطرت جوینده چون با قدرت اختیار و تصرف در پدیده ی آدم به هم پیوست، صاحب مقام خلافت »
می گردد. زیرا خلیفه دوم کسی است که جای نخستین بنشیند و کار وی را آن جام دهد و تکمیل نماید، اگر چنین
موجود دراک و متصرفی در جهان سر بر نمی آورد و همه آفریدگان زیر پرده بی خبری و فراموشی می ماندند، آنگاه
. ١٥ . محمد، جاودان، پیشین، ص ٢٨٥
١٦
. عباسعلی، عمید زنجانی، ابعاد کرامت انسان از منظر اسلام، مجموعھ مقالات بھ مناسبت روز حقوق بشر اسلامی، تھران، . انتشارات گرایش، چ اول، ١٣٨٩ ،ص ٢٠٩
.
١٧ . اسماعیل، رحیمی نژاد، پیشین ، ص ٢٨ « و لقد کرمنا بنی آدم و حملنا فی البر و البحر و رزقناھم من الطیبات و فضلناھم علی کثیر من خلقنا تفضیلا » .
١٨ ١٩
. محمد، الزحیلی، ٢٠٠٣ م، حقوق الانسان فی الاسلام – دراسة مقارنة مع الاعلان العالمی و الاعلان الاسلامی لحقوق . الانسان، دمشق
– بیروت، دارکلم الطیب، الطبعة الثالثة، ص ٣٣ .
٢٠ . ھمان، ص ٣٤
٢١
. اسراء/ ٧٠ و ابراھیم/ ٣٢ و لقمان/ ٢٠
٢٢
. رحیم، نوبھار، دین و کرامت انسانی، مبانی نظری حقوق بشر: (مجموعھ مقالات دومین ھمایش بین المللی حقوق بشر، ٢٧ و . ٢٨ اردیبھشت ١٣٨٢ )، قم، نشر مرکز مطالعات حقوق بشر دانشگاه مفید، چ اول، ص ٦١٦
.
٢٣ . ھمان، ص ٦٢٣ .« و نفخت فیھ من روحی » .
٢٤
.« و نفخ فی من روحھ » .
٢٥
.« تبارک الله احسن الخالقین » .
٢٦
. ٢٧ . عباسعلی، عمید زنجانی، پیشین، ص ٢١٦
28
این خلافت و جانشینی در ایه 30 سوره .« نه عالم شکوه و جلالی داشت و نه هیچ آفریده ای به ثمر و نتیجه می رسید بقره
29 به خوبی بیان می گردد. ، 2-1-5 خداوند متعال انسان را خلیفۀ الله قرار داد و در ملأ عام بر ملایکه به سجده بر آدم امر نمود، (بقره / 34
حجر/ 79 ، ص/ 72 ) علما اینگونه تفسیر کرده اند که امر پروردگار به سجود ملایکه بر آدم، به خاطر وجه تحیت و
کرامت انسان است که موجب تعظیم به او شده است
30 واین خاص آدم ابوالبشر نیست، زیرا خداوند می خواست نوع انسان را در زمین مستقر و خلیفه خود نماید.
31
2-2 کرامت اکتسابی کرامت اکتسابی مقام معنوی بالایی می باشد که انسان می تواند با به کار انداختن استعدادهای جملیه خود مراتب کمال انسانیت را طی نماید و به مدارج عالی ارتقا یابد. 32 مهم ترین معیار و محور این نوع کرامت همانگونه که خداوند متعال در ایه 13 سوره حجرات
33 فرموده، تقوا و ایمان است، یعنی انسان با تقوا، از حرمت و کرامت مضاعف برخوردار است، زیرا علاوه بر کرامت ذاتی که با همه افراد بشر مشترک است از کرامت اکتسابی نیز بهره مند
می باشد.
34
3. کرامت ذاتی انسان در سنت در پاره ای از روایات از پیامبر(ص) و ائمه اطهار، نسبت به برخورداری انسان از کرامت و ارزشی خاص تأکید شده است، که به روشنی دلالت بر ابعاد کرامت ذاتی انسان می نماید. در این جا به تعدادی ازاینها اشاره می نماییم. 3-1 روایاتی که دلالت بر اراده، عقل و قوه ی ناطقه انسان میکند و موجبات کرامت ذاتی انسان را فراهم هیچ پدیده و مخلوقی در پیشگاه » : می آورد. پیامبر اسلام (ص) در مورد کرامت عام و مطلق انسان می فرماید پروردگار از انسان، اولاد آدم گرامی تر نیست، سؤال شد حتی فرشتگان؟ فرمود: آری حتی فرشتگان. زیرا فرشتگان 3 این روایت بیانگر آن 6« موجودی بی اختیارند مانند ماه و خورشید ولی انسان موجودی بااراده و دارای اختیار است. 35
است که اراده آزاد و اختیار انسان، علت کرامت انسان می باشد و نکته جالب این که این روایت اشاره کلی به برتری نوع بشر و تمام انسانها از ملایک دارد، بدون اختصاص به شخص یا گروه خاصی. امام علی (ع) در مورد ارزش و فضیلت جوهره ی عقل انسانی که انسان ر ایک موجود ممتاز و ارزشمند و دارای حقوق و کرامت ساخته است انسان از دو ملاک ارزش و فضیلت برخوردار است که او را والا و ارزشمند ساخته است .یکی عقل و » : می فرماید ٢٨
. محمد، بستھ نگار، حقوق بشر از دیدگاه آیت الله طالقانی، حقوق بشر در جھان امروز (مجموعھ مقالات کنگره بررسی مسائل اساسی حقوق بشر در جھان امروز)، تھران، شرکت سھامی انتشار، چ اول. ١٣٨٨ و ھمچنین ر.ک بھ محمود، طالقانی، پرتوی
. از قرآن، ج ١، سوره بقره، ص ١١٨
.« اذ قال للملائکة انی جاعل فی الارض خلیفة » .
٢٩
. ٣٠ . محمد، الزحیلی، پیشین، ص ٢٨
٣١
. محمد و دیگران، آشوری، حقوق بشر و مفاھیم مساوات، انصاف و عدالت، تھران، انتشارات دانشکده حقوق و علوم سیاسی . دانشگاه تھران، چ اول، ١٣٨٣ ، ص ٨٤
.
٣٢ . محمد، ھاشمی، حقوق اساسی جمھوری اسلامی ایران، ج اول، تھران، نشر میزان، چ ششم، ١٣٨٤ ، ص ١٠١ « إن اکرمکم عندالله اتقاکم » .
٣٣ ٣٤
. ھاشم، ھاشم زاده ھریسی، اعلامیھ جھانی حقوق بشر از منظر اسلام، حقوق بشر در جھان معاصر، دغدغھ ھا و دیدگاھھای . حقوقدانان و فقھای ایرانی، قم، انتشارات آیین احمد، چاپ اول، ١٣٨٨ ص ٧٦
ما من شیء اکرم علی الله من بنی آدم قبل یا رسول الله و لا الملائکة قال و لا الملائکة، الملائکة مجبورون بمنزلھ الشمس و » .
٣٥
.« القمر . ٣٦ . ھاشم، ھاشم زاده ھریسی، پیشین، ص ٧٠
عقل مایه فضیلت، احترام و ارزش انسان » : و بار دیگر می فرماید « دیگری منطق یعنی قدرت فهم و قدرت بیان.
37 39
این احادیث نیز بر بهره مندی جمیع افراد بشر از قوه ی تعقل و تفکر دلالت می نماید که این نشان « است. 38
از، یکسان بودن ماهیت و ویژگی عمومی انسانهاست. 40 از اینرو همین قوه ی تعقل در تمام ابنا بشر موجبات تکریم نوع انسان را فراهم می سازد.
3-2 برخی از روایات دلالت بر برابری و برادری انسانها و در نتیجه کرامت ذاتی انسانمی نماید. در واقع انسانها
به رغم تمایزات ظاهری و حتی فکری و فرهنگی از کرامت اولیه برخوردارند و بنا بر تعبیر امام علی (ع) جملگی
42 . برادرند حتی اگر در عقیده و دین با یکدیگر متمایز باشند 41
بنابر این انسانها در آفرینش همطراز یکدیگرند و در برخورداری از کرامت برادرند. 43 برابرند چون هر انسانی از آن جهت که انسان است واجد ارزش ذاتی است و نباید وسیله ای برای نیل به اهداف دیگر افراد قر ار گیرد
44 و از سوی دیگر به عنوان حقیقت الهی و واقعیتی تکوینی برادر خوانده شده اند و روشن است که در یک خانواده، برادران
بر یکدیگرند مزیتی ندارند و با هم برابرند.
45 در جای دیگر امام علی (ع) با این گفتار به استاندارش توصیه می نماید که مسلمانان و غیر مسلمانان را همنوع بداند و به یک دیده بدانها بنگرد؛ و این تکریم انسان است به بهترین شکل و
نمایانگر آن است که کرامت ذاتی انسان امری برون دینی است و انسان پیش از آن که متدین به دین خاص باشد،
چنان حیثیتی را داراست.
46
جنازه یک یهودی را از کنار ما عبور می دادند، ما جلوس کردیم اما » : در همین رابطه جابر بن عبدالله نقل می کند پیامبر (ص) بر احترام جنازه قیام کردند. به پیامبر (ص) عرض کردیم آن جنازه از یک یهودی بود. حضرت فرمودند : 47
تماماینها نشان از آن دارد که پیشوایان دین انسان بما هو انسان را «. هنگامی که جنازه ای را مشاهده کردید قیام نمایید شایسته احترام و تکریم میدانستند و هیچ توجیهی از نظر حقوقی برای صرف عقیده قایل نشده اند.
3-3 روایاتی که بیانگر کرامت ذاتی انسان است از آنرو که او دارای وجهه الهی است. در این رابطه ی پیامبر اکرم
بنابراین ذات انسان به عنوان ایینه اسمای الهی به « خداوند انسان را به صورت خویش آفریده است.
48 » : می فرماید لحاظ طبیعت روحانی و جوهر معنوی خود با کائنات و هستی پیوستگی دارد. او عالی ترین صورت برای هویت حق
و شایسته ی تکریم عظیمی است.
49
3-4 علاوه براینها می توان به روایاتی که سفارش بر حسن خلق با مردم، محبت و مدارا با مردم دنیا اعم از مسلمان و غیر مسلمان می نماید، جهت اثبات کرامت ذاتی انسان تمسک نمود. در روایتی آمده، خداوند به حضرت .« للانسان فضیلتان: عقل و منطق » .
٣٧
.« العقل فضیلة الانسان » .
٣٨
. ٣٩ . ھمان، ص ٦٩ .
٤٠
| ||
| مراجع | ||
|
قران مجید الف) منابع فارسی 1
. اسحاقی، حسین، سلوک علوی (راهبردهای امام علی در تربیت فرزندان)، چ اول، قم، انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی. 1381
2. آشوری، محمد و دیگران، حقوق بشر و مفاهیم مساوات، انصاف و عدالت، چ اول، تهران، انتشارات دانشکده
حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران. 1388
حقوق بشر در جهان امروز (مجموعه مقالات کنگره بر رسی ،« مبانی حقوق بشر اسلامی » ، 3. آیازی، محمدعلی
مسایل اساسی حقوق بشر در جهان امروز)، چ اول، تهران، شرکت سهامی انتشار. 1388
حقوق بشر در جهان امروز (مجموعه مقالات ،« حقوق بشر از دیدگاه ایت الله طالقانی » ، 4. بسته نگار، محمد
کنگره بررسی مسائل اساسی حقوق بشر در جهان امروز)، چ اول، تهران، شرکت سهامی انتشار. 1388
، مجله حقوق بشر، ج 6، ش 2 ،« گستره تنبیه بدنی اطفال توسط والدین از منظر قانون و فقه » ، 5. برهانی، محسن
.( (پاییز و زمستان 1390
، مجله رواق اندیشه ، ش 28 ،« نگاهی به کنوانسیون حقوق کودک و مباحثی پیرامون آن » ، 6. پورقهرمانی، بابک
( (فروردین 1383
7. پیوندی، غلامرضا، حقوق کودک، چ اول، تهران، سازمان انتشارات پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی. 1390
مبانی ،« نواندیشی دینی در اسلام و تاملاتی در کرامت ذاتی انسان و حقوق بش ر » ، 8. جاودان، محمد، 1384
نظری حقوق بشر (مجموعه مقالات دومین همایش بین المللی حقوق بشر؛ 27 و 28 اردیبهشت 1382 )، چ اول، قم ،
نشر مرکز مطالعات حقوق بشر دانشگاه مفید.
مجله حوزه و دانشگاه، سال دهم، ش ،« شرایط و کارآیی تنبیه در تربیت کودک و نوجوان » ، 9. حجتی، محمد باقر
( 40 ، (پاییز 1383
مجله معرفت، ش 33 ، (فروردین و ،« بررسی تحلیلی تنبیه از منظر روایی، فقهی و روانشناسی » ، 10 . حسنی، جواد
.( اردیبهشت 1379
11 . حسینی بهشتی، محمد، نقش آزادی در تربیت کودکان، چ دوم، تهران، بنیاد نشر آثار و اندیشه ی آیت الله شهید
دکتر بهشتی. 1381
12 . خرمشاهی، بهاء الدین، دانش نامه قرآن و قرآن پژوهی، ج 2، چ اول، تهران، انتشارات دوستان و ناهید. 1377
13 . داوودی، محمد، 1388 ، گفتار فلسفی- کودک از نظر وراثت و تربیت، چ هفتم ، قم ، پژوهشگاه حوزه و
دانشگاه. 1388
حقوق بشر در جهان معاصر
– دغدغه ها و دیدگاه های حقوق دانان و ،« نظریه حق » ، 14 . راسخ، محمد، 1388 فقهای ایرانی، چ اول، قم، انتشارت آیین احمد. 1388
حقوق بشر در جهان امروز، (مجموعه مقالات کنگره ،« حقوق بشر در اندیشه طالقانی » ، 15 . رحمانی، محترم
بررسی مسائل اساسی حقوق بشر در جهان امروز)، چ اول، تهران، شرکت سهامی انتشار. 1388
16 . رحیمی نژاد، اسماعیل، کرامت انسانی در حقوق کیفری، چ اول، تهران، نشر میزان. 1387
17 . رستم زاده، مرجان، گفتارهایی پیرامون حقوق تطبیقی کودک، چ اول ،کرمان، انتشارات خدمات فرهنگی
کرمان. 1388
. 18 . صانعی ، یوسف، گنجینه آرای فقهی و قضایی، پرسش 26
.(1389 ) ، مجله پگاه حوزه، ش 279 ،« جرم شناسی فقهی و حقوقی کودک آزاری » ، 19 . طارمی، محمد حسین
20 . طبرسی ، حسن بن فضل ، ترجمه فارسی مکارم الاخلاق، مترجم: عقیقی بخشایشی، عبدالرحیم، قم ، انشارات
نوید اسلام . 1385
مجموعه مقالات به مناسبت روز حقوق بشر ،« ابعاد کرامت انسان از منظر اسلام » ، 21 . عمید زنجانی، عباسعلی
اسلامی، چ اول، تهران، انتشارات گرایش. 1389
22 . عمید زنجانی، عباسعلی، 1388 ، مبانی حقوق بشر در اسلام و دنیای معاصر، چ اول، تهران، انتشارات
مجد. 1388
.( مجله پیوند، ش 207 ، (دی 1375 ،« هدفهای تربیتی در ارتباط با والدین و فرزندان » ، 23 . فقیهی، علی نقی
مجله پگاه ،« خشونت خانوادگی ورفتارهای خشونت آمیزعلیه کودکان/خش ونت خانگی » ، 24 . فیروزی، گلناز
.31-33 ،( حوزه، ش 266 ، (آبان 1388
فقه شیعه و حقوق بشر جهان شمول - ضرورت اصلاح اجتهاد : زمینه » ، 25 . قاری سید فاطمی، محمد، 1384
مبانی نظری حقوق بشر: (مجموعه مقالات دومین همایش بین ،« گرایی اخلاقی در مقابل متن گرایی پوزیتویستی
المللی حقوق بشر، 27 و 28 اردیبهشت 1382 )، چ اول، قم، نشر مرکز مطالعات حقوق بشر دانشگاه مفید.
26 . کیان، فروزش، نخستین کتاب حقوق من-پیمان بین المللی حقوق کودک، چ اول، تهران، نشرایران بان. 1384
27 . مرعشی شوشتری، محمدحسن، دیدگاه های نو در حقوق کیفری اسلام، ج 1، چ اول، تهران،نشر میزان. 1373
، مجله قضایی و حقوقی دادگستری، ش 4 ،« تحقیقی درباره سن بلوغ » ، 28 . مرعشی شوشتری، محمدحسن
.( (تابستان/ 71
حقوق بشر در جهان معاصر - دغدغه ها و ،« حقوق بشر و اندیشمندان مسلمان » ، 29 . محمدی گرگانی، محمد
دیدگاه های حقوق دانان و فقهای ایرانی، چ اول، قم، انتشارات ایین احمد.. 1388
30 . ملکی (قاسم)، حسن، آشنایی با حقوق کودکان، چ اول، تهران، انتشارات اییژ. 1388
31 . مکارم شیرازی، ناصر و همکاران، تفسیر نمونه، ج 27 ، چ دهم، تهران، دارالکتب الاسلامیه. 1371
32 . منتظری، حسینعلی، پاسخ به پرسش هایی پیرامون مجازات اسلامی و حقوق بشر، چ اول، قم، انتشارات
ارغوان دانش. 1387
33 . منتظری، حسینعلی، رساله حقوق، چ دوم، تهران، انتشارات سرایی. 1383
بررسی مفهوم و معیار کودکی در تفکر اسلامی و قوانین ایران برای بهره مندی از » ، 34 . موسوی بجنوردی، محمد
.( پژوهشنامه متین، ش 21 ، (زمستان 1382 ،« حقوق مربوطه
35 . نراقی، آرش، اخلاق حقوق بشر، چ اول، تهران، نشر نگاه معاصر. 1388
36 . نصر اصفهانی، محمد، اعلامیه جهانی حقوق بشر و اندیشه علوی، چ اول، اصفهان، انتشارات ف ره ن گ و م ردم :
کانون نشر و ترویج فرهنگ اسلامی. 1382
مبانی نظری حقوق بشر: (مجموعه مقالات دومین همایش بین ،« دین و کرامت انسانی »، 37 . نوبهار، رحیم، 1384
المللی حقوق بشر، 27 و 28 اردیبهشت 1382 )، چ اول، قم، نشر مرکز مطالعات حقوق بشر دانشگاه مفید.
تبعیض علیه کودکان، تاملی در مفهوم، تلاش برای تعریف از رهگذر تطبیقی اسناد حقوق » ، 38 . نوری، مسعود
( مجله نامه مفید، سال هفدهم، ش 85 ، (تابستان 1390 ،« بشر
39 . وزیری، مجید، حقوق متقابل کودک و ولی در اسلام و موارد تطبیقی آن، چ اول، تهران، شرکت چاپ و نشر
بین الملل وابسته به موسسه انتشارات امیرکبیر. 1384
مجله دانشکده ادبیات و علوم ،« نگاهی به وظایف تربیتی پدر در برابر کودک از دیدگاه اسلام » ، 40 . وزیری، مجید
،( انسانی دانشگاه تهران، ش 164 ، (زمستان 1381
حقوق بشر در جهان معاصر، ،« اعلامیه جهانی حقوق بشر از منظر اسلام » ، 41 . هاشم زاده هریسی ، هاشم
دغدغه ها و دیدگاههای حقوق دانان و فقهای ایرانی، چ اول، قم، انتشارات آیین احمد. 1388
42 . هاشمی، محمد، حقوق اساسی جمهوری اسلامی ایران، ج اول، چ ششم، تهران، نشر میزان.
حقوق بشر در جهان معاصر، دغدغه ها ،« حقوق اقتصادی و اجتماعی بشر از تئوری تا عمل » ، 43 . هاشمی، محمد
و دیدگاههای حقوق دانان و فقهای ایرانی، چ اول، قم، انتشارات ایین احمد. 1388
44 . یونیسف ، تربیت بدون خشونت (کودک آزاری از نظر فقه شیعه)، چ اول ، یونیسف.
1386
ب) منابع عربی 1
. ابوخوات، ماهر جمیل، 2005 م، الحمایۀ الدولیۀ لحقوق الطفل، الطبعۀ الاولی، القاهره، دار النهضه العربیۀ. 2. احمد، هلالی عبدالله و القاضی، خالد محمد، 2006 م، حقوق الاطفال فی الشریعۀ الاسلامیۀ و المواثیق الدولیۀ
و التشریعات الوطنیۀ، ، الطبعۀ الاولی، القاهره،دار الطلائع.
3. الزحیلی، محمد ، 2003 م، حقوق الانسان فی الاسلام
– دراسۀ مقارنۀ مع الاعلان العالمی و الاعلان الاسلامی لحقوق الانسان، الطبعۀ الثالثۀ، دمشق
– بیروت، دارکلم الطیب. 4. الغامدی، عبداللطیف بن سعید، 2000 م، حقوق الانسان فی الاسلام، الطبعۀ الاولی، الریاض، آکادیمیۀ نایف
العربیۀ للعلوم الانسیۀ.
5. حرعاملی، محمد بن حسن، 1414 ه.ق، وسایل الشیعه الی تحصیل مسائل الشریعه، ج 18 ، قم، موسسه آل
البیت.
6. طبرسی، حسن بن فضل، 1370 ، مکارم الاخلاق، چ چهارم، قم،انتشارات شریف رضی.
7. عبدالغنی، عارف، 1414 ه.ق، نظم التعلیم عندالمسلمین، دمشق، دارالکنعان.
8. علاء الدین (متقی هندی)، 1405 ه.ق، کنزالعمال فی سنن الاقوال والافعال، ج 16 ، بیروت، موسسه الوفاء.
9. مجلسی، محمد باقر، بحارالانوار الجامعه لدررالاخبار الائمه الاطهار، ج 43 ، تهران، دارالکتاب الاسلامیه
. 1374 10 . محمد (محی الدین ابن عربی)، بی تا، فصوص الحکم، بیروت، دار الکتب العربی.
11 . مصطفوی، حسن، التحقیق فی کلمات القران ، ج 8، چ اول، تهران ، انتشارات وزارت فرهنگ و ارشاد
اسلامی.
1368
ج) منابع انگلیسی ١. Bitensky, Susan H.,٢٠٠۶, Corporal punishment of children: A human rights violation, first ed, United States of America, Transnational publishers. ٢. RAPCAN, (Assessed on:١۵/٠۶/٢٠١٠), Corporal and humiliating punishment of children in south Africa, it is available at: http:// www. rapcan. Org . za/cp -docs /corporal- punishment fact –sheets . pdf. ٣. Meyersfeld, Bonita, ٢٠١٠, Domestic violence and international law, Oxford, Hart Publishing. ۴. Violence prevention initiative, ٢٠٠٩, Violence Against Children fact sheet, Newfound and Labrador, Prepared by the violence Prevention Initiative | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 1,818 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 1,113 |
||