نظام های مغزی فعّال سازی/بازداری رفتاری با واسطه گری کنترل درونی در تدوین مدل خلاقیت

ابتکار و خلاقیت در علوم انسانی

مقاله 5، دوره 5، شماره 3 - شماره پیاپی 19، بهمن 1394، صفحه 119-141   

نوع مقاله: علمی - پژوهشی

نویسندگان

الهه شکوری^{* 1}؛ فاطمه شهابی زاده²

¹کارشناس ارشد روانشناسی تربیتی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد بیرجند، بیرجند، ایران [e-mail]

²استادیار دانشگاه آزاد اسلامی واحد بیرجند، بیرجند، ایران (نویسندة مسئول) [e-mail]

چکیده

چکیده
زمینه: پژوهش حاضر با هدف بررسی نقش نظام مغزی بازداری/فعال سازی رفتار و کنترل درونی در تدوین مدل الگوی خلاقیت است.
روش پژوهش: نمونه آماری این پژوهش 334 نفر از بین دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی واحد بیرجند به شیوۀ چند مرحله ای است که توسط سه ابزار سیستم بازداری/فعال سازی رفتاری کارور و وایت (1994)، کنترل درونی راتر (1996) و خلاقیت عابدی (1372) مورد بررسی قرار گرفتند.  پژوهش حاضر از نوع همبستگی است که جهت تحلیل نتایج از مدل یابی معادلات ساختاری بهره گرفته شد.
 نتیجه گیری: نتایج مدل برازش یافته نشان داد که سیستم بازداری رفتاری تنها به طور مستقیم کاهش دهندۀ خلاقیت است و سیستم فعال سازی رفتاری به طور غیر مستقیم با واسطه گری افزایش کنترل درونی ارتقا دهنده خلاقیت است. نقش واسطه گری کنترل درونی در مدل مذکور بحث و بررسی شد.

کلیدواژه‌ها

خلاقیت؛ کنترل درونی؛ نظام مغزی فعال سازی/بازداری رفتار

مراجع

البرزی، محبوبه. (1391). نقش واسطه ای منبع کنترل در رابطه بین نگرش مادران شاغل به تفکرخلاق و خلاقیت کودکان. روانشناسی معاصر. 2، 7، 29-40.

جوکار، بهرام، البرزی، محبوبه. (1387). رابطه ویژگی های شخصیت با خلاقیت هیجانی و شناختی. مطالعات روانشناختی، 6،1، 1-15.

رشیدی، اسماعیل، شهرآرای، مهرناز. (1387). بررسی رابطه منبع کنترل با خلاقیت. فصلنامه       اندیشه های تازه در علوم تربیتی.3،3، 83-99.

شاهنده، مریم، آقا یوسفی، علیرضا. (1391). مقایسۀ سیستم های مغزی فعال سازی/بازداری رفتاری و منبع کنترل دانشجویان دختر و پسر. فصلنامه روانشناسی کاربردی،6 ، 3، 7-26.

شاهنده، مریم (1387). ارزیابی شخصیت: آزمون ها و پرسشنامه ها. نشررسش، چاپاول. اهواز.

عروتی موفق، ل. (1375). پیش بینی تغییرات هوش هیجانی بر اساس ویژگیهای شخصیتی در دانشجویان دانشگاه های شهر تهران دانشگاه تربیت معلم، تهران، پایان نامة کارشناسی ارشد دانشگاه تربیت معلم.

شریفی، حسن پاشا. (1383). رابطه خلاقیت و ویژگی های شخصیت در دانش آموزان دبیرستان های تهران. فصل نامه نوآوری های اموزشی، 7، 3، 11-31 .

کجباف، محمد باقر، خلیلی ، مجتبی. (1382). بررسی رابطۀ روانپریشی گرایی،استقلال-وابستگی میدانی و خلاقیت دانشجویان دانشگاه اصفهان. تازه های علوم شناختی، 5، 3، 17-24.

مظاهری، شهیر، ضرابیان، محمدکاظم، صمدی، محمدجواد. (1386). ارزیابی تیپ شخصیتی و منبع کنترل در بیماران مبتلابه مولتی پلاسکلروزیس. مجله علمی دانشگاه علوم پزشکی خدمات درمانی همدان. 15،2، 48-51.

هومن، حیدرعلی. (1384). مدل یابی معادلات ساختاری با کاربرد نرم افزار لیزرل. انشارات سمت.

 

Aizikovitsh-Udi, E., Amit, M. (2011). Developing the skills of critical and creative thinking by probability teching .Procedia Social and Behavior scinces, 15 (2011), pp. 1087–1091.

Almeida, LS., Prieto, LP., Ferrando, M., Oliveira, E., Ferrandiz, C. (2008). Torrance test of creative thinking: The question of its construct validity. Thinking Skills and Creativity. 3,1, 53–58.

Ambady, N. Gray, HM. (2002). On being sad and mistaken: mood effects on the accuracy of thin-slice judgments. Journal of Personality and Social Psychology. 4, 947-961.

Amodio, DM., Master, SL., Yee, CM., Taylor, SE. (2008). Neurocognitive components of the behavioral inhibition and activation systems: Implications for theories of self- regulation. Psychophysiology. 45, 4, 11-19.

Asgari, MH., Vakili, M. (2012). The Relationship between Locus of Control, Creativity and Performance of the Educational Department Employees in the west of Mazandaran. International Research Journal of Applied and Basic Sciences. 3 (2), 2556-2561.

Ashby, FG., Isen, AM., Turken, U. (1999). A neuropsychological theory of positive affect and its influence on cognition. Psychological Review. 106, 529-550.

Ashby, FG., Valentin, VV., Turken, AU. (2002). Emotional contagion: From brain tobehavior.(pp. 245–287). Amsterdam, the Netherlands: Benjamins.

Brink ,N H. (2003). locus of control  and creativity. Dissertation submitted in partial fulfilment of  therequirements for the degree Magister Artium in Clinical Psychology. Potchefstroom University.

Burke, LA., Williams, JM. (2012). The impact of a thinking skills intervention on children's concepts of intelligence. Thinking skills and creativity. In press.

Carver CS, White TL. (1994). Behavioral inhibition, behavioral activation, and affective responses to impending reward and punishment: the BIS/BAS scales. J Pers Soc Psycho. 67,2, 319-333.

Carver, CS. (2006). Approach, avoidance, and the self-regulation of affect and action. Motivation and Emotion, 30, 105-110.

Chadha, N. (1989). Causal antecedents of self-concept, locus ofcontrol and academicachievement: Apathanalysis. Psychologia, 32,268-264.

Clapham, MM. (2001). The effects of affect manipulation and information exposure on divergent thinking. Creativity Research Journal. 13, 335–350.

Clark LA, Watson D. (1991). Tripartite model of anxiety and depression: Psychometric evidence and taxonomic implications. J Abnorm Psychol.100,3, 316-336.

Davis, MA. (2009). Understanding the relationship between mood and creativity: a meta-analysis. Organizational Behavior and Human Decision Processes. 108, 25-38.

 De Dreu, CK., Baas, M., Nijstad, BA. (2008). Hedonic tone and activation in the mood–creativity link: Towards a dual pathway to creativity model. Journal of Personality and Social Psychology, 94, 739-756.

De Dreu, Ck,. Nijstad, BA.,  Baas, M (2011).  Behavioral Activation Links to Creativity Because of Increased Cognitive Flexibility. Social Psychological and Personality Science. 2,1, 72-80.

Dennis, DA., Chen, CC. (2007). Neurophysiologic mechanisms in the emotional modulation of attention: The interplay between threat sensitivity and intentional control. Biological Psychology, 76,4,1–10.

Erdle S, Rushton JP. (2010). The General Factor of Personality, BIS-BAS, expectancies of reward and punishment, self-esteem, and positive and negative affect. Pers Indiv Differ. 48: 762-766.

Fiedler, K. (2000). Toward an account of affect and cognition phenomena using the BIAScomputer algorithm. In J. P. Forgas (Ed.), Feeling and thinking: The role of affect in social cognition (pp. 223-252). Paris: Cambridge University Press.

Flaherty, AW. (2005). Frontotemporal and dopaminergic control of idea generation and creative drive. Journal of Comparative Neurology.493,147–153.

Forster, JP. (2009). Relations between perceptual and conceptual scope: How global versus local processing fits a focus on similarity versus dissimilarity. Journal of Experimental Psychology: General. 138, 88-111.

Forster, JP., Friedman, RS., Liberman, N. (2004). Temporal construal effects on abstract and concrete thinking: Consequences for insight and creative cognition. Journal of Personality and Social Psychology, 87, 177-189.

Forster, JP., Friedman, RS., Ozelsel, A., Denzler, M. (2006). Enactment of approach and avoidance behavior influences the scope of perceptual and conceptual attention. Journalof Experimental Social Psychology, 42, 133-146.

Fox, S., De Koning, E., Leicht, S. (2002). The relationship between attribution of blame for a violent act and EPQ-R sub-scales in male offenders with mental disorder. Personality and individual differences, 33,3,1-9.

Fredrickson, BL, Branigan C. (2003). Positive emotions broaden the scope of attention and thought‐action repertoires. Cognition & Emotion. 19, 313-332.

Fredrickson, BL. (2005). The broaden-and-build theory of positive emotions. In F. Huppert, N. Baylis, & B. Keverne (Eds.), The science of well-being (pp. 217-238). New York: Oxford University Press.

Furnham, A., Batey, M., Anand, K., Manfield, J. (2008). Personality, hypomania, intelligence and creativity. Personality and Individual Differences, 44,5,1060–1069.

Gray, J. A., & Mc-Naughton, N. (2000). The neuropsychology of anxiety: An enquiry into the functions of the septohippocampal system (2nd Ed.). New-York: Oxford University Press.

Hennessey, BA. (2003). The social psychology of creativity. Scandinavian Journal of Educational Psychology.  4, 253- 271

Hong, JC., Hwang, MY., Chen, YJ., Chen, MY., Liu, LC. (2012). Using eight trigrams (BaGua) approach with epistemological practice to vitalize problem-solving processes: A confirmatory analysis of R&D managers. Thinking skills and creativity. In press.

Kuhl, J. (2000). A functional-design approach to motivation and self-regulation: the dynamics of personality system interactions. In M. Boekaerts, P. R. Pintrich, & M. Zeidner (Eds.), Handbook of self-regulation (pp. 111-169). San Diego: Academic Press.

Lyubomirsky, S., King, L., Diener, E (2005). The benefits of frequent positive affect: does happiness lead to success. Psychological Bulletin. 131, 803-855.

Mc-Naughton, N., & Corr, P. J. (2004). A two-dimensional neuropsychology of defense: Fear/anxiety and defensive distance. Neuroscience and Bio-behavioral Reviews, 28, 285-305.

Moneta, GB., Siu, CM.. (2002). Trait intrinsic and extrinsic motivations, academic performance, and creativity in Hong Kong college students. Journal of College Students Development.43,664-683.

Mussap, A. J. (2005). Reinforcement sensitivity theory (RST) and body change behaviour in males. Personality and Individual Differences. 40, 841–852.

Nasr Esfahani ,A., Et al. (2012). Studying Impacts of Personality Traits on Creativity. Journal of Basic and Applied Scientific Research. 2,4,3457-3460

Newton, DP. (2012). Moods, emotions and creative thinking: A framework for teaching. Thinking skills and creativity. In press.

Nieuwenhuis, S., Aston-Jones, G., Cohen, JD. (2005). Decision making, the P3, and the locus coeruleus– norepinephrine system. Psychological Bulletin. 131, 510–532.

Pannells, TC. Claxton, FA. (2008). Happiness, creative ideation and locus of control. CreativityResearch Journal. 20,1, 67-71.

Penner, I.K., Bechtel, N., & Raselli, C. (2007). Fatigue in multiple sclerosis: relation to depression, physical impairment. Personality and action control. 13,9, 1161-7.

Piaw, CY. (2010). Building a test to assess creative and critical thinking simultaneously. Procedia Social and Behavioral Sciences. 2 , 551–559

Pufal-Struzik, I. (1998). Self-acceptance and behavior control in creatively gifted young people. High Ability Studies. 9, 197-205.

Rezaei Kargar, F., Ajilchi, B., Inanloo, F. (2010). The effect of creative and critical thinking skills teaching on general health of adolescents.Contemporary psychology. 5, 1, 385-387.

Rezaei Kargar, F., Ajilchi, B., Kalantar Choreishi, M., Etal. (2013).  The Effectof Teaching Critical and Creative Thinking Skills on the Locus of Control and Psychological Well-Being in Adolescents. Procedia - Social and Behavioral Sciences.82 , 51 – 56.

Runco, MA. (2004). Creativity. Annual Review of Psychology. 55, 657-687.

Serina, NB.,   Serina, O., Sahina, FS. (2010). Factors affecting the locus of control of the university students. Procedia Social and Behavioral Sciences. 2 , 449–452.

Simonton, D. K. (2000). Creativity: Cognitive, developmental, personal, and social aspects. American Psychologist. 55, 151-158.

Smet, KD. (2013). Every rose has its thorn:  When negative affect leads to creativity. Thesis subscribed for the degree of  master Personnel Management, Work and Organizational Psychology. University Gent.

Tierney, P., Farmer, SM. (2002). Creative self-efficacy: Its potential antecedents and relationship to creative performance. Academy of Management Journal. 45,6,1137–1148.

Usher, M., Cohen, JD., Servan, SD., Rajkowski, J., Aston- Jones, G. (1999). The role of locus coeruleus in the regulation of cognitive performance. Science. 283, 549–554.

Verhaeghe, P., Joormann, J., Khan, R. (2005). Why we sing the blues: the relation between self-reflective rumination, mood, and creativity. Emotion. 5, 226-232.

Vosburg, SK. (1998). The effects of positive and negative mood on divergent thinking performance. Creativity Research Journal. 11, 165-172.

Wang, AY. (2012). Exploring the relationship of creative thinking to reading and writing. Thinking Skills and Creativity. 7,1, 38–47.

Wu ,, Hy, Wu, HS, Chen, IS, Chen, HC. (2014). Exploring the critical influential factors of creativity forcollege students: A multiple criteria decision-makingapproach. Thinking Skills and Creativity .11, 1– 21 .