مقایسه اثرات محلول‌های ایزواسموتیک (پلی اتیلن گلیکول، اتیلن گلیکول، سوکروز، مانیتول، نمک طعام و گلیسرول) بر رشد و مورفولوژی Dunaliella salina

پژوهش های علوم و فنون دریایی

مقاله 1، دوره 6، شماره 4، اسفند 1390، صفحه 1-14   

نوع مقاله: تحقیقی

نویسندگان

افضل سادات برهانی سبزوار^{* 1}؛ مه لقا قربانلی²؛ آرین ساطعی²

¹گروه زیست‌شناسی، دانشکده علوم، دانشگاه گلستان، گرگان

²گروه زیست‌شناسی، دانشکده علوم، دانشگاه آزاد اسلامی واحد گرگان

چکیده

در پژوهش حاضر، تأثیر محیط کشت جانسون(بدون نمک) و محیط کشت‌های ایزو اسموتیک مختلف بر رشد (نقسیم سلولی و وزن تر) و مورفولوژی سلول دونالیلا سالینا مورد بررسی قرار گرفت. فشار اسمزی معادل فشار اسمزی محلول‌های 5/2 و 5/7 و 5/12 درصد نمک طعام، با ترکیبات مختلف شامل پلی اتیلن گلیکول، اتیلن گلیکول، سوکروز، مانیتول، نمک طعام و گلیسرول بر پایه محیط کشت جانسون تهیه شد. درصد‌های مختلف پلی اتیلن گلیکول و نسبت‌های مختلف نمک طعام و پلی اتیلن گلیکول نیز از جمله تیمار‌ها بودند. سویه جلبک مورد آزمایش از آزمایشگاه تحقیقات گیاهان دارویی جهاد دانشگاهی شهید بهشتی تهیه و در ارلن‌های 250 میلی لیتری در 100 میلی لیتر محیط کشت، کشت داده شد. شرایط کشت در آزمایشگاه با ایجاد محیط کشت استریل، شدت نور 5000 لوکس، دمای2 25 و هوادهی روزانه یک ساعت فراهم شد. آزمایش پس از سازگاری جلبک به مدت 12 روز ادامه یافته و هر روز بررسی و شمارش سلولی انجام شد. نتایج بررسی رشد، در این تیمارها نشان داد که رشد بهینه در تیمار 5/7 درصد نمک اتفاق افتاد و دور شدن از غلظت بهینه نمک، سبب کاهش معنی‌داری در رشد گردید(05/0P<) اما وزن یک سلول در تیمار 5/7 درصد نمک طعام، کاهش معنی‌داری نسبت به دو تیمار دیگر داشت (05/0P<)، این امر به دلیل تقسیمات سلولی فراوان قابل انتظار بود. نتایج نشان داد که در محیط کشت جانسون بدون نمک و محیط‌های ایزو اسموتیک غیر نمکی، سویه مورد آزمایش قادر به خوگیری نبوده و اثر تیمار پس از ایجاد تغییرات مورفولوژیک در سلول جلبک دونالیلا سالینا، به مرگ آن منجرشد. این تغییرات در محیط پلی اتیلن گلیکول و اتیلن گلیکول شدیدتر و سریعتر از سایر تیمار‌ها رخ داد. در تیمار گلیسرول، به ویژه در تیمار ایزواسموتیک با محیط نمک طعام 5/7 درصد، تغییرات مورفولوژیک ناچیز بوده و مرگ سلولی بسیار با تأ خیر اتفاق افتاد. اما دراین تیمار هم جلبک قادر به تکثیر نبود. نتایج گویای این حقیقت است که محیط واجد نمک نه تنها شرایط اسمزی مناسب جلبک دونالیلا سالینا را فراهم می‌سازد بلکه محیط یونی مناسبی برای فرایند‌های زیستی لازم در این جلبک را نیز ایجاد می‌کند. 

کلیدواژه‌ها

ایزواسموتیک؛ دونالیلا سالینا؛ مورفولوژی