رابطه ی باورهای مذهبی، سبکهای هویت و ویژگیهای شخصیتی با افسردگی در دانشجویان دختر

روان‌شناسی فرهنگی زن

مقاله 3، دوره 7، شماره 26، دی 1394، صفحه 33-54   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

ایران مهدیزادگان^* ؛ نرگس رییسی

دانشگاه آزاد اسلامی واحد خوراسگان(اصفهان)،گروه روان شناسی، خوراسگان(اصفهان)، ایران.

چکیده

هدف پژوهش حاضر، بررسی رابطه ی بین باورهای مذهبی، سبک‌های هویتی و ویژگی‌های شخصیتی با افسردگی در میان دانشجویان دختر دانشگاه آزاد اسلامی اصفهان (خوراسگان) بود. بدین منظور، از بین دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی اصفهان (خوراسگان)، با روش نمونه‌گیری خوشه‌ای تصادفی چندمرحله‌ای، تعداد 370 نفر انتخاب شدند. روش پژوهش توصیفی و از نوع همبستگی بود. برای جمع‌آوری اطلاعات، از پرسشنامه‌های سنجش نگرش‌های مذهبی مسلمانان سراج زاده (1377)، سبک هویت برزونسکی (1989)، پرسشنامه پنج عاملی شخصیت نئو  NEO-FFI (کوستا و مک کری،1985) و پرسشنامه افسردگی بک فرم 21 سؤالی (1961) استفاده گردید. برای تجزیه‌وتحلیل داده‌ها از همبستگی پیرسون و تحلیل رگرسیون چند متغیره استفاده گردید. نتایج نشان داد که نمره کل باورهای مذهبی و ابعاد آن شامل اعتقادی، عواطف دینی، پیامدی و مناسکی با افسردگی رابطه ی منفی معنادار و سبک هویتی اطلاعاتی، هنجاری و تعهد با افسردگی رابطه‌ی منفی معنادار، و سبک هویتی اجتنابی با افسردگی رابطه‌ی مثبت معنادار وجوددارد. همچنین، روان‌نژندی با افسردگی رابطه‌ی مثبت معنادار و برون‌گرایی، انعطاف‌پذیری، توافق و مسئولیت‌پذیری با افسردگی رابطه‌ی منفی معنادار نشان داد. علاوه بر این، نتایج تحلیل رگرسیون  چند متغیره نشان داد که ازمجموعه متغیر های پیش بین، برون‌گرایی، تعهد، انعطاف‌پذیری، اجتنابی، اطلاعاتی، و روان‌نژندی توانستند تا 91% از وایانس افسردگی را تبیین نمایند. 

کلیدواژه‌ها

باورهای مذهبی؛ سبکهای هویتی؛ ویژگیهای شخصیتی؛ افسردگی؛ دانشجویان دختر

مراجع

امیدمقدم، کاظم؛ بادپا، خالد. (1393). ارتباط نگرش مذهبی و سبکهای هویت با سلامت روان در دانش آموزان دختر و پسر دوره دوم متوسطه منطقه دشتیاری چابهار، اولین همایش ملی علوم تربیتی و روانشناسی معنویت و سلامت، بندر گز، دانشگاه آزاد اسلامی واحد بندر گز.

اکبری، مریم.؛ عبدی، علی؛  آریاپوران، سعید؛ رستمی، مریم. (1391).  بررسی مقایسه افسردگی و استرس دانشجویان دارای رفتارهای مذهبی و بدون رفتارهای مذهبی، نخستین همایش ملی شخصیت و زندگی نوین، سنندج، دانشگاه آزاد اسلامی واحد سنندج.

امیدیان، محمد (.1388). هویت از دیدگاه روانشناسی، انتشارات دانشگاه یزد، یزد.

بحرینیان، علی، سعادت، رضا، شاکری، ناصر و عزیزی، فرهاد. (1389). بررسی نگرش بیماران نسبت به تأثیر معنویت در روند درمان آن. فصلنامه ی اخلاق پزشکی. دوره ی 4، ش 14، ص 148-131.

بهرامی دشتکی، هاجر و علیزاده، حدیث.(1385). اثربخشی آموزش معنویت به شیوه ی گروهی بر کاهش افسردگی در دانشجویان. پژوهش های مشاوره، دوره ی5، شماره ی 19، 72-49.

بیرامی، منصور. و قلی زاده، حسین. (1390). عامل های شخصیتی به عنوان پیش بینی کننده افسردگی و رضایت از زندگی. مجله ی پزشکی ارومیه، دوره ی بیست و دوم، ش 2، ص 98-92.

جوکار، بهرام. (1385). رابطه کنش سبک‌های تفکر و سبک‌های هویت. پژوهش‌های نوین روان‌شناختی (دانشگاه تبریز)، 1(1)، 48-31.

حسن پور لیاولی، احداله. (1393). رابطه سبک های هویت با افسردگی دانش آموزان دبیرستانی، اولین کنفرانس سراسری توسعه پایدار در علوم تربیتی و روانشناسی، مطالعات اجتماعی و فرهنگی، بصورت الکترونیکی، مرکز راهکارهای دستیابی به توسعه پایدار.

حسینی. (1387). تحلیل قوای بدنی و روانی ناشی از کار و روش های پیشگیری از آن ها. فصلنامه اصول بهداشت روانی: 58: (5)79.

داداشی مقدم، فاطمه.،  ابوالحسنی، معصومه و حسینی، سیده بتول. (1393).  بررسی تاثیر معنویت در افزایش سلامت روان دانشجویان دانشگاه تربیت معلم آمل با دیگر دانشجویان این شهرستان در پاییز 1393.  اولین همایش ملی علوم تربیتی و روانشناسی معنویت و سلامت، بندر گز، دانشگاه آزاد اسلامی واحد بندر گز.

رجایی، فرهنگ. (1383). مشکل هویت ایرانیان امروز. تهران: نشر نی.

ساکی، کوروش. و کیخانی، ستار. (1381). بررسی وضعیت سلامت روانی دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی ایلام. مجله ی علوم پزشکی دانشگاه ایلام، سال دهم، ش 345، ص 9.

شاکری، جلال.، پرویزی فرد، علی اکبر.؛ صادقی، خیرالله. و مرادی، رضا. (1386). ویژگی های شخصیتی، استرس شیوه های مقابله و نگرش های مذهبی در افراد اقدام کننده به خودکشی، مجله ی روانپزشکی و روانشناسی بالینی ایران، 12 (3): 250-224.

شریفی، طیبه. (1381). بررسی رابطه نگرش مذهبی با افسردگی، اضطراب، پرخاشگری، سلامت عمومی و شکیبایی در دانشجویان دانشگاه آزاد واحد اهواز، پایان نامه کارشناسی ارشد دانشگاه آزاد اسلامی واحد اهواز.

شکری، امید.؛ شهرآرای، مهناز.؛ دانشور پور، زهره. و دستجردی، رضا. (1386). تفاوت های فردی در سبک های هویت و عملکرد تحصیلی، پژوهش در سلامت روانشناختی، 1(1)، 29-16.

صحرائیان، علی.، غلامی، عبدالاه. و امیدوار، بنفشه. (1390). رابطه ی نگرش مذهبی و شادکامی در دانشجویان پزشکی دانشگاه علوم پزشکی شیراز، افق دانش، 7(1). 74-69..

غباری بناب، باقر.، متولی پور، عباس. و حکیمی راد، الهام. (1388). رابطه ی اضطراب و افسردگی با میزان معنویت در دانشجویان دانشگاه تهران. فصلنامه ی روانشناسی کاربردی، سال3، شماره ی 123-110.

غباری بناب، باقر.؛ پیروی، حسین. و جعفری، علی. (1385). بررسی سلامت عمومی و میزان توکل دانشجویان دانشگاه تهران. مقاله ارائه شده در دومین سمینار سراسری بهداشت روانی دانشجویان، تهران: دانشگاه تربیت مدرس، ایران.

فراهانی، محمد تقی. (1387). تفاوت های فردی در فشار تحصیلی و بهزیستی ذهنی نقش سبک های مقابله با فشار روانی، علوم رفتاری، 2(4)، 34-29.

فرزین راد، بنفشه.، اصغرنژاد، علی اصغر. و یزدان دوست، رخساره. (1389). مقایسه ی راهبردهای مقابله ای و سبک های شخصیتی در دانشجویان افسرده و غیر افسرده. مجله ی علوم رفتاری، دوره ی4، شماره ی1، 17-21.

کاپلان ب، سادوک آ. (2007). خلاصه ی روان پزشکی علوم رفتاری و روانپزشکی بالینی، ترجمه ی رضاعی، ف. 1387. تهران: جلد اول، نشر ارجمند.

کلانتری، مهرداد.؛ احمدی، سید احمد. و بختیاری نصرآبادی، حسنعلی. (1382). طرح اندیشه ی اسلامی در روانشناسی بالینی. مرکز تحقیقات علوم رفتاری در قلمرو اسلام، اصفهان: دانشگاه علوم پزشکی اصفهان.

گروسی فرشی، تقی. (1380). رویکردی نوین در ارزیابی شخصیت (کاربرد تحلیل عاملی در مطالعات شخصیت). چاپ اول. تبریز: نشر دانیال و جامعه پژوه.

مرادی ا، عارفی م، یاراحمدی ی، احمدیان ح .(1391) . بررسی رابطه ی بین پنج عاملی شخصیت و جهت گیری دینی با سلامت عمومی دانش آموزان. نخستین همایش ملی شخصیت و زندگی، سنندج، دانشگاه آزاد اسلامی واحد سنندج.

مهداد، علی. و اسدی، علی. (1394). رابطه باور های مذهبی و رضایت از زندگی در میان پرستاران. فصلنامه علمی و پژوهشی زن و فرهنگ، 6 (23)، 21-31.

مهرابی زاده هنرمند، مهناز. (1377). بررسی تاثیر شناخت درمانگری در کاهش افسردگی و افزایش مولفه های خودپنداشت، روانشناسی، 2(159)، 177-176.

نوبندگانی، زهرا.، مهرآورمؤمنی، جاوید؛ حسینیان، سیمین (1393). ارائه ی یک مدل مفهومی جهت تبیین رابطه ی میان سبکهای هویتی و ویژگی های شخصیتی نئو و کمال گرایی، روشها و مدل های روانشناختی، شماره ی 16، 85-99.

یارانی، اعظم؛ رفاهی، ژاله.؛ برجیان، مریم. و باغ زری، محمدعلی. (1393)،  بررسی رابطه بین معنویت با اضطراب و افسردگی در زوجین شهر شیراز، اولین همایش ملی علوم تربیتی و روانشناسی معنویت و سلامت، بندر گز، دانشگاه آزاد اسلامی واحد بندر گز.

Andrews, R. M., Browne, A. L., Peter, D., & Wood, F. M. (2010). The impact of personality and coping the development of depressive symptoms in adult burns surviror, burns 30: 29-37.

 Aghili, M., & Kumar, G. V. (2008). Relationship between religious attitudes and happiness among professional employees. Journal of Indian Academy of Applied Psychology, 34, 66-69.

Balbuena, L., Bactz, M., & Bowen, R. (2013). Religious attendance, spirituality, and major depression in Canada: a 14 year follow-up study. Canadian Journal of psychiatry, 58(4): 225-232.

Barton, Y. A., Miller, L., Wickramaratne, P., Gameroff, M. J., & Weissman, M. M. (2013). Religious attendance and social adjustment as protective against depression: a 10-years prospective study. Source Columbia University, teachers collage, USA. 146(1): 53-70.

Beck, A. T., Steer, R. A., & Gorbin, M. (1988). Psychometric properties of the Beck Depression Inventory: twenty-five years of evalution. Clinical Psychology Review, 8: 77-100.

Bendle, M. F. (2002). The crisis of ‘identity’in high modernity. The British journal of sociology, 53(1), 1-18.

Berzonsky, M. D., & Nurmi, S. L. (2003). Interrelation among identity process, content, and structure. Journal of adolescent Research, 18:101-117.

Berzonsky, M. D. (2008). Identity formation: The role of identity processing style and cognitive processes. Personality and Individual Differences, 44: 645–655

Berzonsky, M.  D., & Neimeyer, G. J. (1994). Ego identity status and identity processing orientation: The moderating role of commitment. Journal of Research in Personality, 28, 425-435.

Berzonsky, M.  D., & Sullivan, C. (1992). Socialcognitive aspects of identity style: Need for cognition, experiential openness, and introspection. Journal of Adolescent Research, 7, 140-155.

Berzonsky, M. D. & Kuk, L. S. (2000). Identity status, identity processing style and the transition to university. Journal of adolescent research, 15(1), 81-98.

Berzonsky, M. D. (1989). Identity style and social cognitive reasoning. Journal of adolescence, 8, 287-296.

Bolger, N., & Zuckerman, A. (1995). A framework for studying personality in the stress process. Journal of personality and social psychology, 69, 890-902.

Bonelli, R., Dew, R. E., Koenig, H. G., Rosmairin, D. H., & Vasegh, S. (2012). Religious and spiritual factors in depression: review and integration of the research. Depression research and treatment. Hindawi publishing corporation, Article ID: 962860.

Bulter, L. (2002). Self- concept as a predictor of college freshman academic adjustment. College Student Journal, 36(2), 234-246.

Burke, P. J. (1996). Social identities and psychosocial stress. In H. B. Kaplan (Ed.), psychosocial stresses (pp.141- 174). Academic Press.

Chioqueta, A. P., & Stiles, T. C. (2005). Personality traits and the development of depression, hopelessness, and suicide ideation. Journal of Personality and Individual Differences, 38(6): 1283-91.

 Doolittle, B. R., & Farrell, M. (2011). The association between spirituality and depression in an urban clinic. Journal of Clinical Psychology. 6(3): 114-118.

Desrosiers, A., & Miller, L. (2007). Relational spirituality and depression in adolescent girls. Journal of Clinical Psychology, 63, 10, 1021-1037.

Fountoulakis, K. N., Siamouli, M., Magiria, S., & Kaprinis, G. (2008). Late life depression, religiosity, cerbrovascular disease, cognitive impairment and attitudes forward death in the elderly interpreters of the data. Medical Hypothesis, 70(3), 493-496.

Hakoolinin, P. (2015). Personality and depression symptom: individual participant. Meta Analysis of 10 cohort studies.

Hatch, S. L., Harvey, S. B., & Maughan, B. (2010).A developmental-contextual approach to understanding mental health and well-being in early adulthood. Social Science & Medicine, 70: 261-268.

Hefti, R. (2011). Integrating religion and spirituality into mental health care, psychotherapy. Religious journal, 2: 611-627.

Hills, J., Paice, J. A., Cameron, J. R., & Shot, S. (2005). Spirituality and distress in  palliative care consultation. Journal of Palliative Medicine, 8(4): 782-788.

Jang, S. J, & Johnson, B. R. (2004). Explaining religious effect on distress among African Americans. Journal for the Scientific Study of Religious. 43, 237-260.

Koenig, G. (2012). Religion, Spirituality, and Health. The research and clinical Implications, International Scholary Research New York, ISRN psychiatry Article ID: 278730.

Krause, N. (2003). Religious meaning and subjective well–being in late life. Journals of Gerontology: Series B, 58(3), S160-S170.

Lindström, E. (2015). The Relationship between Identity Development and Religiousness in Swedish Emerging Adults. stockholms universitet psykologiska institutionen. masteruppsats i psykologi, 30 hp.

Luyckx, K., Lens, W., Smits, I., & Goossens, L. (2010). Time perspective and identity formation: Short-term longitudinal dynamics in college students. International Journal of Behavioral Development, 34: 238–247.

Mc Cullough, M. E., Hoyt, W. T., Larson, D. B., Koenig, H. G., & Thoresen, C. (2000). Religious involvement and mortality: a meta-analytic review. Health psychology, 19(3), 211-222.

Mohr, W. K. (2010). Spiritual issues in psychiatric care. Perspective in Psychiatric care, 42, 3, 174-183.

Mousavi moghadam, S. R. A., Bagheri, F., zahirikhah, N. (2015). The Relationship between Religious Orientation, Personality Traits and Spiritual Well-Being and Quality of Life for Students. International Journal of Psychology and Behavioral Research. Vol., 4(1), 29-22, 2015.

Nooney, G. (2005). Religion, stress, and mental health in adolescence. Review of Religious Research, 46(4), 341-355.

Rizvi, T. (2015). Examining the Relationship between Depression, Anxiety and Religious Orientation in Kashmir University Students, India. International Research Journal of Social Sciences. Vol. 4(5), 1-4, May (2015).

 Schwartz, J. S. (2001). The Evolution of Eriksonian and Neo-Eriksonian Identity theory and research: A review and integration. An international Journal of theory and research, 1(1), 7-85.

Sharifi, T. (2015). The relationship between individual identities and the mental health among students. Russian Open Medical Journal. Volume 4. Issue 3. Article CID e0301. 

Sommer, J. M., Goldner, W., & Hsu, L. )2012). Prevalence and incidence studies of review anxiety disorders; a systematic literature. Canadian Journal of psychiatry, 5(2):100-113.

Sorajjakools, A. V., Chilson, B., Ramirez-johnson, J., & Earll, A. (2008). Disconnection, depression and spirituality: A study of the role of spirituality and meaning in the lives of individuals with sever depression. Pastoral psychology, 56, 521-532.

White, J. M., Wampler, R. S., & Winn, K. I. (1998). The identity style inventory: A revision with a sixth grade reading level.  Journal of Adolescent Research, 13(2)223-245.