پیش بینی رفتار های شهروندی سازمانی از طریق حمایت سازمانی، هویت سازمانی و سرمایه روانشناختی در میان زنان

روان‌شناسی فرهنگی زن

مقاله 1، دوره 6، شماره 22، دی 1393، صفحه 9-25   

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسندگان

علی مهداد^* ؛ فرحناز قائلی

دانشگاه آزاد اسلامی واحد خوراسگان(اصفهان)،گروه روان شناسی صنعتی و سازمانی، خوراسگان(اصفهان)، ایران.

چکیده

هدف این پژوهش بررسی رابطه حمایت سازمانی، هویت سازمانی و سرمایه روانشناختی با رفتار شهروندی سازمانی زنان بود. جامعه آماری پژوهش شامل کلیه کارکنان زن شاغل در یکی از بیمارستانهای خصوصی شهر اصفهان به تعداد 315  نفر بود، که از جامعه آماری فوق تعداد 160 نفر به شیوه در دسترس، به عنوان نمونه انتخاب شدند. ابزارهای پژوهش شامل پرسشنامه های حمایت سازمانی (آیزنبرگر و همکاران، 1986)، سرمایه روانشناختی (لوتانز و همکاران، 2007)، هویت سازمانی (مائل و اشفورت، 1992) و شهروندی سازمانی (لی آلن، 2002) بودند. تحلیل داده ها با استفاده از روش های  ضریب همبستگی پیرسون و تحلیل رگرسیون چند متغیره تحلیل گردید. نتایج نشان داد بین هویت سازمانی، حمایت سازمانی و سرمایه روانشناختی با رفتار های شهروندی سازمانی رابطه معنا دار وحود دارد(01/0p<). علاوه بر این، نتایج تحلیل رگرسیون به شیوه گام به گام نشان داد، متغیرهای سرمایه روانشناختی و هویت سازمانی توانستند تا 26 درصد از واریانس رفتارهای شهروندی سازمانی را تبیین نمایند،  که بیشترین سهم مربوط به متغیر سرمایه روانشناختی بود. 

کلیدواژه‌ها

حمایت سازمانی؛ هویت سازمانی؛ سرمایه روانشناختی؛ رفتار شهروندی سازمانی؛ کارکنان زن

مراجع

- آزاد ارمکی، تقی (1381). نظریه‌های جامعه‌شناسی.  چاپ دوم، تهران: نشر سروش.

-اللهیاری، محبوبه.، حمیدی، مهرزاد.، و همتی نژاد، مهرعلی. (1390).  رابطة هویت سازمانی و عوامل اجتماعی- جمعیت شناختی با رفتار شهروندی  سازمانی در ورزش،پژوهش در علوم ورزشی،شماره 9،. بهار 1390،صص 95-112.

-بختی، میلاد.، ترابی، محسن. و  قلی پور، آرین. (1390). رفتارهای شهروندی سازمانی به عنوان متغیر میانجی میان حمایت سازمانی ادراک شده و سرمایه اجتماعی، فصلنامه علمی  پژوهشی ،مطالعات مدیریت بهبود و تحول  سال بیست یکم ،شماره، 66، 25-46.

بهادری خسروشاهی، جعفر. هاشمی نصرت آبادی، تورج و بیرامی ، منصور (1391). رابطه سرمایه روانشناختی و ویژگیهای -شخصیتی با رضایت شغلی در کتابداران کتابخانه های عمومی شهر تبریز. پژوهنده) مجله پژوهشی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی)، 17 (6)، 312-318 .

 

-دعایی، حبیب اله.، مرتضوی، سعید. و نوری علی. (1389). مدل یابی تأثیر درک حمایت سازمانی بر رفتار شهروندی  هتل پنج ستاره ی پارس،پژوهشنامه ی مدیریت اجرایی، سال دهم، شمار ه ی 1 پیاپی 38 ، 13-34.

-رحیم نیا، فریبرز و نیکخواه، زهرا (1390). تاثیر جو اخلاقی سازمان بر هویت سازمانی و تمایل به ترک خدمت فروشندگان. فصلنامه اخلاق در علوم و فنّاوری، سال ششم، شماره 4، 71-81.

-زارعی متین، حسن. و احمدی، فریدون. (1388). نقش دانشگاه در توسعه رفتار شهروندی سازمانی، فصلنامه مدیریت در دانشگاه اسلامی، 13(1):22-43.

-زکی، محمدعلی (1385) .بررسی وسنجش حمایت سازمانی.  مجلة دانشکدة علوم اداری و اقتصاد دانشگاه اصفهان. 18(3)، 103-123.

-سلیمانی، الهام. (1390). وضعیت هویت سازمانی در دانشگاه علوم اسلامی رضوی و دانشگاه خیام مشهد و رابطه آن ها با رفتار شهروندی  سازمانی، پایان نامه کارشناسی ارشد،روانشناسی صنعتی وسازمانی،دانشگاه آزاد اسلامی خوراسگان.

-شاکرنیا، ایرج. (1390). رابطه ی جو اخلاقی و حمایت سازمانی بر رفتار مدنی سازمانی در پرستاران بیمارستانهای دولتی شهر رشت، مجله ایرانی اخلاق و تاریخ پزشکی ١٣٨٩ ؛ دوره ۴ ویژه نامه،56-69.

-صفرزاده، سحر.، نادری، فرح.، عسگری، پرویز.، عنایتی، میرصلاح الدین و حیدریی، علیرضا (1391). رابطه جو سازمانی نوآورانه و اشتیاق شغلی با رفتار مدنی سازمانی در کارکنان زن.  فصلنامه زن و فرهنگ، شماره 14، 69-82.

-عریضی، حمیدرضا؛ گلپرور، محسن  .(1390) الگوی مسیر روابط حمایت سازمانی ادرا ک شده با متغیرهای شغلی، حرفه ای و سازمانی.  پژوهشهای مدیریت در ایران )مدرس علوم انسانی(، 15(4)، 147-173.

-عریضی سامانی، حمیدرضا؛ دیباجی، سید میثم؛ صادقی، میثم (1390). بررسی رابطة تعارض کار-خانواده با حمایت سازمانی ادراک شده، استرس شغلی و خود تسلط یابی درکارکنان اقماری .پژو هشهای روان شناسی بالینی و مشاوره، 1(2)، 151-170.

-گل پرور، محسن، رفیع زاده، پوراندخت. (1388).  الگوی ارتقا رفتار های اخلاقی و رفتار های تبعی- سازمانی در میان معلمان. فصلنامه تعلیم و تربیت،   26 (2)، 7-30.

-گلستانه، سید موسی. (1392). رابطه بین سرمایه روانشناختی با رفتار شهروندی سازمانی، دومین کنفرانس بین المللی مدیریت، کارآفرینی و توسعه اقتصادی، قم، دانشگاه پیام نور، http://www.civilica.com/Paper-EME02-EME02_1944.html

-مهداد، علی. (1393). روانشناسی صنعتی و سازمانی. تهران:انتشارات جنگل، چاپ نهم.

-نوروزی سیدحسینی، ر. (1391)، اثر حمایت سازمانی ادراک شده بر تعهد سازمانی و رفتار شهروندی  سازمانی کارکنان ادارات تربیت بدنی ، مدیریت ورزشی، شمارة،15، 87-103.

- نصراصفهانی، علی. و مهدیه نجف آبادی، نرگس. (1391). تحلیل تأثیر سرمایۀ روان‌شناختی بر رفتارهای شهروندی سازمانی و مؤلفه‌های آن در قالب الگو‌سازی معادلات ساختاری، دانش و پژوهش در روانشناسیکاربردی،(56)15، 116-124.

-همتی نژاد، مهرعلی. (1391). رابطة حمایت سازمانی ادراک شده با رفتار شهروندی  سازمانی در کارشناسان آکادمی ملی المپیک و پارالمپیک ایران، فصلنامه مدیریت ورزشی ، شماره 13.

-یزدان شناس، مهدی. و خشنود، علی. (1393). تبیین الگوی روابط بین تسهیم دانش و رفتار شهروندی سازمانی بر اساس مفاهیم رفتار سازمانی مثبت‌‏گرا. فصلنامه علمی-پژوهشی مدیریت دولتی،  (1)6، 189-208.

-Ahmadi, R. E. (2005). Emerging organizational identity: the process of identity creation in a post divestiture environment. Unpublished doctoral dissertation, alliant international University, San Francisco.

-Alvesson, M. & Empson, L. (2008). The construction of organizational identity: comparative case studies of consulting firms. Scandinavian Journal of Management, 24(1), 1-16

-Avey, J. B., Luthans, F. & Jensen, S. (2009). Psychological capital: A positive resource for combating stress and turnover.” Human Resource Management.

-Bampton, R. & MacLagan, P. (2009). Does a 'care orientation' explain gender differences in ethical decision making? A critical analysis and fresh findings. Business Ethics, 18 (2):179-191.

-Baron, K. & Bern, N. J. (2004). Organizational citizenship behavior and workplace deviance: The role of affect and cognitions. Journal of applied psychology, 87(1), 131

-Bell, S. J. & Menguc, B. (2002).The employee – organization relationship , organizational citizenship behaviors, and superior service quality. Journal of retailing, 78, 131-146.

-Bellou, V., Chitiris, L., & Bellou, A. (2005). The Impact of Organizational Identification and Self-Esteem on Organizational Citizenship Behavior: The Case of Greek Public Hospitals. Operational Research. An International Journal, 5 (2), 305-318.

-Bergami, M., & Bagozzi, R. P. (2000). Self-categorization, affective commitment and group self-esteem as distinct aspects of social identity in the organization. British Journal of Social Psychology, 39, 555-577.

-Betz, M., O'Connell. L., & Shepard, J. M. (1989). Gender differences in proclivity for unethical behavior. Journal of Business Ethics, 8, 321-324.

-Chen, Z., Eisenberger, R., Johnson, K. M., Sucharski, I. L., & Aselage, J. (2009). Perceived organizational support and extra – role performance: which leads to which? Journal of social psychology, 149(1):119-124.

-Chun-Fang, C. & Tsung-Sheng, H. (2011). The impacts of perceived organizational support and psychological empowerment on job performance: The mediating effects of organizational citizenship behavior, International Journal of Hospitality Management

-Cho, J., Darren, C., & Treadway, M. (2011). Organizational identification and perceived organizational support as mediators of the procedural justice-citizenship behavior relationship: A cross-cultural constructive replication.European Journal of work and organizational psychology, 5, 631-653

-Davis, M. H. (1983). Measuring individual differences in empathy: Evidence for a multidimensional approach. Journal of Personality and Social Psychology, 44(1), 113–126.

-Deephouse, D. L. (2000). Media Reputation as a Strategic Resource: An Integration of Mass Comunication and Resource- Based Theories. Jornal of Management, 26(6): 1091-1112.

-Diefendorff, M. J., Brown, J. D., Kamin, M. A., & Lord, J. B. (2002). Examining the roles of job involvement and work centrality in predicting organizational citizenship behaviors and job performance. Journal of Organizational Behavior, 23(1), 93–108.

-Eagly, A. H. (1987). Sex differences in .social behavior: A social-role interpretation. Hillsdale, JH: Eribaum.

-Eisenberger, R., Armeli, S., Rexwinkel, B., Lynch, P. D., & Rhoades, L. (2001). Reciprocation of perceived organizational support. Journal of Applied Psychology, 86, 42–51.

-Eisenberger, R., Huntington, R., Hutchison, S., & Sowa, D. (1986). Perceived organizational support. Journal of Applied Psychology, 71(3), 500-507.

-Eweje. G., & Brunton. M. (2010). Ethical perceptions of business students in a New Zealand university: Do gender, age, and work experience matter? Business Ethics: A European Review, 9( 1 ): 95-111.

-Farrell, S. K. & Finkelstein, L.M. (2007). Organizational citizenship behaviour and gender: Expectations and attributions for performance. North American Journal of Psychology, 9(1): 81-95.

-Gilligan, C. (1982). In a different voice: Psychological theory and women's development. Cambridge, MA: Harvard University Press.

-Hatch, M. J., & Schultz, M. (2002). The dynamics of organizational identity. Human Relations, 55 (8): 989 – 1018.

-Heilman, M. E. & Chen, J. J. (2005). 'Same behaviour, different consequences: Reactions to men's and women's altmistic citizenship behaviour'. Journal of Applied Psychology, 90(3):431-441.

-Kark, R. & Waismal-Manor, R. (2005). 'Organizational citizenship behaviour: What's gender got to do with it?' Organization, 12(6):889-917.

-Kidder, D. L., & McLean, P. J. (2001). The good soldier: Who is (s) he? Journal of Organizational Behavior, 22(8), 939–959.

-Kidder, D.L. (2002). 'The influence of gender on the performance of organizational citizenship behaviours'. Journal of Management, 28(5): 629-648.

-Kummerli, R., Colliard, C, Fiechter, N., Petitpierre. B., Russier, F, and Keller, L. (2007). Human cooperation in social diletnmas: Comparing the Snowdrift game with the Prisoner's Dilemma. Proceedings of the Royal Society B, 274, 2965-2970, doi: 10.1098/rspb.2007.0793

-Labianca, G., Fairbank, J. F., Thomas, J. B., Gioia, D. A., & Umphress, F. (2001). Emulation in academia: Balancing structure and identity. Organization Science, 12(3): 312 –30.

-Larson, M., & Luthans, F. (2006). Potential added value of psychological capital in predicting work attitudes. Journal of Leadership and Organization Studies, 13, 75-92.

-Lee, K. & Allen, N. J. (2002). Organizational citizenship behavior and workplace deviance: The role of affect and cognitions. Journal of Applied Psychology 87: 131–142.

-Lovell, S. E., Kahn, A. S., Anton, J., Davidson, A., Dowling, E., Post, D. (1999). Does gender affect the link between organizational citizenship behavior and performance evaluation? Gender Roles, 41(5–6), 469–478.

-Luthans, F., Norman, S. M., Avolio, B. J., & Avey, J. B. (2008). Supportive climate and organizational success: The mediating role of psychological capital. Journal of Organizational Behavior, 29, 219–238.

-Luthans, F., Youssef, C. M., & Avolio, B. J. (2007). Psychological capital: Developing the human competitive edge. Oxford, UK: Oxford University Press.

-Mael, F. A., & Ashforth, B. E. (1992). Alumni and their alma mater: A partial test of the reformulated model of organizational identification. Journal of Organizational Behavior, 13, 103-123.

-Mehdad,  A., & Arifin, H. Z. (2009).Moderating effect of Nationality, Gender, position and tenure on the relationship between organizational citizenship behavior and counterproductive work behaviors among Iranian and Malaysian automotive workers, Iranian international journal of psychology, 3, pp:120-145.

-Mitchell, M. L., & jolly, J. M. (2007). Research design explained (6thED). Thomson wads worth, USA.

-Morrison, E. W. (1994). Role definitions and organizational citizenship behavior: The importance of the employee’s perspective. Academy of Management Journal, 37(6), 1543–1567.

-Muchinsky, P. M. (2012). Psychology Applied to Work (10th Ed). Wads Worth, USA.

-Nasurdin, A. M., Nejati, M. & Mei, Y. K. (2013). Workplace spirituality and organizational citizenship behaviour: Exploring gender as a moderator. Sought Africa Journal of Business Management, 2013, 44 (l) 61-70.

-Organ, D. W., & Konovsky, M. A. (1989). Cognitive versus affective determinants of Organizational citizenship behavior. Journal of Applied Psychology, 74, 157-164.

-Podsakoff, P. M., MacKenzie, S. B. & Bommer, W. H. (1996). Transformational leader behaviors and substitutes for leadership as determinants of employee satisfaction, commitment, trust, and organizational citizenship behaviors. Journal of Management 22: 259–298.

-Ravasi, D., & Schultz, M. (2006). Responding to organizational identity threats: exploring the role of organizational culture. The Academy of Management Journal Archive, 49(3), 433-458.

-Rocha, C. (2008). Perceived organizational support and employee performance: the mediating role of organizational commitment and organizational citizenship behavior. Retrieved From: www.nassam.com.

-Settoon, R. P. & Bennett, N. & Liden, R. L. (1996). Social exchange in organization: Perceived organizational support, leader-member exchange, and employee reciprocity. Journal of Applied Psychology, 81, 219-227.

-Van Dyne, L., & Ang, S. (1998). Organizational citizenship behavior of contingent workers in Singapore. Academy of Management Journal, 41(6), 692–703.

-Vigoda-Gadot, E. (2007). Redrawing the boundaries of OCB? An empirical examination of compulsory extrarole behavior in the workplace. Journal of Bu.siness & Psychology, 21(3), 377-405.

-Wang, J. & Wong, C. K. (2011). “Understanding organizational citizenship behavior from a cultural perspective: An empirical study within the context of hotels in Mainland China”. International journal of hospitality management, 30 (4): 845-854.

-Youssef, C. M., & Luthans, F. (2007). Positive organizational behavior in the workplace: The impact of hope, optimism, and resilience. Journal of Management, 33: 774–800.